1. Климат-топырақ түзуші фактор ретінде
жүктеу/скачать 44,14 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 20. Топырақтың жылу құбылымы.
| 19. Топырақ карталары
Топырақ Картасы– топырақ түрлерінің жер бетінде таралуын, олардың қасиеттері мен ерекшеліктерін бейнелейтін карталар. Т. к-ның – жалпы, топырақ-мелиоративтік және топырақ-эрозиялық түрлері болады. Топырак карталары эр турлі масштабты болады жане алуан турлі максатта пайдаланылады. Оны окып білу эртурлі зоналардаты топырак турлерімен танысута, онын таралу зандылыктарын зерттеуге мумкіндік береді. Топырак карталары жер корын есептеу мен ауылшаруашылыты территорияларын аудандастырудын негізгі куралы болып саналады. "Топырак - ландшафтын айнасы" деп бекер айтылмаган. Топырак картасын езге топографиялык, геологиялык, геоботаникалык жане баска карталармен салыстыру, зерттелетін уданнын топырак тузілу жадайына талдау жасауга мумкіндік береді. Топырақ карталары маштабына қарай 5 топқа бөлінеді: 1-шолу; 2-кіші; 3-орта; 4-ірі; 5-жетік. Топырак картасын толык жасап жане ернектеуге мынандай жумыстар ен- еді: топографиялык негіздерді зірлеу, топырак карталарынын белгілерін курас-тыру(кабылданган шартты белгілердін тізімдері), егін жайданы топыракты реттеу, топырактын косымша беліктерін топографиялык негізге тусіру, топырак- ка эртурлі индекстер мен эртурлі штрихтарды енгізу, топырак карталарына текстік тусіндірме материалдар беру. Топыракты картата тусіру жумыстары уш кезенге белінеді: а)топрак алкаптарын картографиялау немесе оны кагаз бетіне тусіру; б) климат жадайы туралы маліметтер жинактау; в) далалык жагдайда тексеріліп отырган территориянын рельефі, геологиялык курылымы, топырак пайда болган жыныстары жане жер асты суларынын терендігі аныкталып, осімдіктері суреттеледі (онын турлік курамы, жобалык кыртысы, есімдіктер массасы). 20. Топырақтың жылу құбылымы. Топырақтың жылу физикалық көрсеткіштері. Топырақтың жылу режимі келесі көрсеткіштерге байланысты: 1. Топырақтың жылу сыйымдылығы. Оның екі түрін айырады: көлемдік жəне меншікті жылу сыйымдылықтар. Көлемдік жылу деп топырақтың 1 м 3 10 С жылытуға жұмсалған жылу (Дж) көлемін атайды. Оның өлшем бірлігі Дж/ (м3 К). Меншікті жылу сыймдылығы деп 1 кг топырақты 10С жылытуға қажетті жылу көлемін атайды. Оның өлшем бірлігі Дж/ (кг К). Көлемдік жəне меншікті жылу сыйымдылықтар арасында келесі қатынас болады: Скөл = С менш. d. D – топырақтың тығыздығы кг/м3 2. Жылу өткізгіштігі. Топырақтың бір қабаттан басқа қабатқа жы- луды өткізу қабілетін жылу өткізгіштігі деп атайды. Жылу өткізгіштігі топырақтың минералдық құрамына, оның ылғалдылығына жəне оның қуыстарындағы ауаның мөлшеріне байланысты болады. Соны- мен қатар, топырақтың жылулық көрсеткіштері оның түсіне қоңыр топырақтар ақшылдарға қарағанда тезірек қызады, тығыздығына жəне құрылымына байланысты болады. жүктеу/скачать 44,14 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|