16. Ландшафттану пәні және оның негізгі зерттеу объектісі. Жер бетіндегі жаратылыс жағдайы әр түрлі территориялық табиғат кешендерінің ерекшеліктерін, олардың құрамын, байланысын, бір-біріне тигізер әсерін, құрамдас бөліктерінің өзара орналасу заңдылықтарын ландшафттану ғылымы зерттейді.Ландшафттану – физикалық географияның табиғи аймақтық кешендерін (геожүйелерді) зерттейтін ғылым саласы. Бұл терминнің соңғы кезде региондық физикалық географияның синонимі ретінде колданылуы басым болып барады. Ландшафттанудың негізгі мақсаты — табиғи және мәдени ландшафтты сипаттау, олардың құралымын, өзара байланысын, даму заңдылығын зерттеу болып табылады. Географиялық ландшафт туралы бұл ғылымның басты міндеті – ландшафт түрлерінің жаралуын, құрылымы мен динамикасын, даму заңдылықтарын, орналасуын және адамның шаруашылық әрекеттерінен оның өзгеруін зерттеу. Сонымен бірге ландшафттану төменгі сатыдағы геожүйелер (жеке қоныс, фация, т.б.) және жоғары сатылық геожүйелер (табиғи өлке, провинция, т.б.) мәселелерімен де айналысады. Табиғаттың осындай жеке жақтарын зерттей келе ландшафттану географиялық қабықтың аймақтық белдеуінің жалпы заңдылықтарын анықтайды, яғни физикалық географияның аудандау негізін қалайды. Ландшафттану деректері нысанның ландшафтылық картасын жасаудан басталатын экспедиция және стационарлық жұмыстар нәтижесінде жиналады; зерттеудің географиялық, картографиялық, тарихи, т.б. зерттеу әдістерімен қатар математикалық статистика және логика әдістері де қолданылады. Ландшафттанудың негізін салушылар – Л.С.Берг, Г.Н.Высоцкий, Г.Ф.Морозов, т.б.Ландшафттану – географиялық қабықтың құрамына кіретін табиғи және табиғи-антропогендік геожүйелер жайлы ғылым.
17. Мәдени ландшафт аумақты экологиялық ұйымдастырудың мақсаты мен тәсілі ретінде қарастырыңыз.Мәдени ландшафттар көркемдік элементтер ретінде қоршаған ортаның элементтерін және онда өмір сүретін адамдармен сөйлесетін, сөйлесетін материалдық емес және символдық құндылықты қамтиды.Мәдени ландшафт ұғымы адам мен оның қоршаған ортасы арасындағы жаңа қатынастардың өнімі болды, ішінара оның іс-әрекеті қоршаған ортаға (климаттың өзгеруіне) әсер етуі мүмкін екендігі туралы жаңа хабардар болу арқасында.
Мәдени ландшафттың негізгі сипаттамалары:
Табиғи әрекет пен адамның әрекетін біріктіреді
Эстетикалық құндылығы жоғары
Символдық мән.
Ұйымдастыру және құрылым.
Тарихи сипат.
Бұл өнеркәсіптік орын, саябақ, бақ, зират немесе дала болуы мүмкін.
Мәдени ландшафттар адамның қоршаған ортасынан қабылдайтын ынталандырулар әсер ететін материалдық емес, рухани өлшемдеріне байланысты маңызды. Яғни, егер бұл орта дұшпандық және қолайсыз болса, сол адамға әсер ететін ынталандырушылар болады және керісінше.
Мәдени ландшафттар әр түрлі болуы мүмкін, бірақ ЮНЕСКО оларды үш үлкен санатқа жіктеді:
- адам әдейі жобалап, жасаған пейзаж. Эстетикалық себептермен салынған бақтар мен саябақтар.
- Органикалық дамыған ландшафт: адамның араласуымен дүниеге келгенімен, табиғи ортамен және оған жауап ретінде дамиды. Ол өз кезегінде: реликт (немесе қазба) және үздіксіз болып бөлінеді.
- өзінің атауы бойынша діни, көркемдік немесе мәдени бірлестіктерге қатысты болатын ассоциативті мәдени ландшафт.