«Қоғамдық келiсiм» (1762 ж.) атты еңбегінде саяси ілімдері толық баяндалған. 1. Саяси ойдың жаңа бағыты - буржаузиялық радикализм негізін қалады.
2. Жеке меншікке әркімнің қҧқығы бар, бірақ меншікті шексіз иеленуге қҧқығы болмауы
тиіс.
3. Мемлекеттің шығуын қоғамдық келісім теориясы негізінде тҥсіндірді. Азаматтық одақ
қҧруға, бейбітшілік пен әділеттілікке кепілділік беріледі.
4. Келісімді мемлекетте жоғары билік халықтың қолында болуы тиіс.
5. Халық егемендігі олардың заң шығарушы билікті жҥзеге асыруынан кӛрінеді.
6. Билікті бӛлу тҧжырымдамасына қарсы шықты, орнына билік қҧрылымдарының
ӛкілеттілігін шектеуді ҧсынды.
И.Кант пен Г.Гегельдің концепцияларындағы мемлекет пен азаматтық қоғам концепциялары. И.Кант (1724-1804 жж.) . Еңбегі «Мәңгілік бейбітшілікке» , т.б.
1. Дербес, тең мемлекеттер бейбітшілікті сақтау ҥшін федерация қҧруын ҧсынды.
2. «Мемлекет – бҧл қҧқықтық заңдарға бағынған адамдардың бірлестігі».
3. Мемлекеттің формасын биліктегі адамдар саны мен басқару формасына қарау талдады.
Осы белгілері бойынша автократияны, аристократияны, демократияны: «тақсырдың,
дворяндардың, халықтың билігі» деп бӛлді.
Георг Гегель (1770-1831 жж.). Еңбегі Еңбектері: «Германия Конституциясы», «Рух
философиясы», «Қҧқық философиясы», «Тарих философиясы» «1831 жылғы реформа жайлы
ағылшындық билль» т.б.
1. Мемлекет пен азаматтық қоғамды бір-бірінен ажыратты. Азаматтық қоғамды жеке
тҧлғаның дара мақсаттары мен мҥдделерін жҥзеге асыру дың саласы ретінде анықтады.
2. Азаматтық қоғамды антагонистік қоғам ретінде қарады.
3. Халық егемендігін және днмократияны жоққа шығарды.
4. Тҧлға бостандығы мен оның қҧқығы меншік арқылы жҥзеге асады.
Г.Гегель азаматтық қоғам мен саяси мемлекеттің ара-жігін ажыратып қарастырады. Оның
ойынша, мемлекет дамудың ең жоғарғы сатысы - азаматтық қоғамда пайда болады. Азаматтық
қоғам деп ол буржуазиялық қоғамды тҥсінеді. Азаматтық қоғам - ерекше, жеке мақсаттарды
және жеке адам мҥдделерін жҥзеге асыру аясы. Гегель азаматтық қоғамды қарама-қайшы
мҥдделер текетіресетін антагонистік қоғам ретінде сипаттайды.
