Демократия мәні мен моделдері

41 
болады. АҚШ президентi 
Линкольн
«демократия- халық билiгi, халық сайлаған және халық 
ҥшiн»
- деп жазады. 
Демократия қалыптасуы ҥшiн бiрқатар экономикалық, әлеуметтiк, мәдени, дiни, сыртқы 
саяси жағдайлар керек. 
1. Экономикалық алғышарттарға мыналар жатады: 

ӛндiрiс пен экономиканың жоғары деңгейде дамуы; 

әлеуметтiк бағдарлы нарықтық қатынастың болуы; 

урбанизацияланудың жоғарғы деңгейi; 

ӛндiрiс және тҧтынудың динамикалық тепе-теңдiгi. 
2. Демократия дамуының әлеуметтiк алғышарттары: 

халықтың әл-ауқатының салыстырмалы даму деңгейi; 

әлеуметтiк теңсiздiк деңгейiнiң тӛмендеуi; 

қоғам қҧрылысында әлеуметтiк плюрализмнiң болуы; 

тҧрғындардың сауаттылығы, жалпы бiлiмдiлiгi. 
3. Тұрғындардың саяси мәдениетi де демократияның маңызды алғышарты: 

саясат туралы, оның әр тҥрлi салалары жӛнiнде белгiлi бiр деңгейде бiлiмнiң болуы; 

саяси қҧбылыстарға, партиялар мен қозғалыстар, жекелеген тҧлғалар қызметтерiне 
дербес баға беру қабiлетiнiң болуы; 

саяси қатысу белсендiлiгi; 

билiк қҧрылымдары мен институттарының демократиялық саяси мәдениетi. 
4. Демократияландырудың сыртқы саяси алғышарттары: 

әскери араласу; 

саяси ықпал; 

экономикалық ықпал; 

мәдени-ақпараттық ықпал; 

демократия дамуына практикалық кӛмек, қолайлы кӛршiлiк қатынас. 
Р.Даль либералды демократияның мынадай белгiлерiн атап көрсетедi: 
1. азаматтардың тиiмдi саяси қатысуы; 
2. олардың шешiм қабылдау процесiне тең қатынасы; 
3. нақты саяси мәлiметтер алу, демек таңдауды дербес жасау мҥмкiндiгiнiң болуы; 
азаматтардың саяси кҥн тәртiбiн бақылау мҥмкiндiгiнiң болуы. 
Бҧл ӛлшемдерге сай келетiн кез келген саяси тәртiптi «демократия формасы» деп атаймыз. 
Демократия ҧғымына ағылшын саясаттанушысы 

жүктеу/скачать 1,06 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: