1-лекция. Саясаттану ғылым және оқу пәні ретінде жоспары
жүктеу/скачать 1,06 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тепе-тең сайлау жҥйесiнiң кемшiлiктерi: 1
| Тепе-тең сайлау
жҥйесiнiң мәнi мандаттар партиялар арасында жинаған дауыстарына сай бӛлiнедi. Тепе-тең сайлау жҥйесiнiң артықшылықтары: парламент деңгейiнде саяси кҥштердiң ақиқат ӛкiлдерi болуына мҥмкiндiк бередi. Парламенттiк саяси шешiм қабылдау нәтижесiнде жекелеген әлеуметтiк және саяси топтар мҥдделерi есепке алынады. Тепе-тең сайлау жҥйесi азаматтық қоғам мен саяси жҥйе, мемлекет арасындағы байланысты нығайтады, плюрализм дамуына мҥмкiндiк бередi. Тепе-тең сайлау жҥйесiнiң кемшiлiктерi: 1 дауыс беру жеке адамға емес, партияға негiзделген соң сайлаушылар мен парламент депутаттары арасындағы байланыс әлсiрейдi. Кандидаттар тiзiмi әкiмшiлiк-канцеляриялық жолмен әзiрленедi, бҧл кандидаттың партиялық-аппараттық қҧрылымға тәуелдiлiгiн кҥшейтедi. Бҧл бюрократиялық шешiм мҥмкiндiктерiн кҥшейтедi, тҧрғындардың ӛкiлдiлiк ҧйымдарға сенiмiн әлсiретедi. 2 тепе-тең сайлау жҥйесiнiң бҥкiл ел кӛлемiнде қолдаушылары жоқ саяси кҥштердiң парламентке келуi Ҥкiметтi қҧруда қиындықтар тудырады. Кҥштi партиялардың жоқ болуы, кӛппартиялық коалициялардың қҧрылуына алып келедi, бҧл партиялардың бағыттары мен бағдарламалары әр қилы, сонда да олар келiсiмге барады. Бiрақ бҧл келiсiмдер тҧрақты емес, ол Ҥкiмет қызметiне де әсер етiп, қайшылықтар тудырады. Мажоритарлық және тепе-тең сайлау жҥйелерiнiң кемшiлiктерiн жоя отырып ӛзiнше бiр аралас сайлау жҥйелерi де қалыптасқан: ҧсақ партиялар ӛкiлдiлiгiн шектеу ҥшiн сайлау ӛлшемi – шек анықталынады; кӛпмандатты округ орнына азмандатты қҧрылады. Сайлауға қатысу қҧқығы 4-5 партияға ғана берiледi; кандидаттар тiзiмiне партия емес, оның ӛкiлдерi ендiрiледi, сондықтан дауыс беруде партиялық бағдарламаны емес, жеке адамдарды таңдау жҥзеге асырылады. Ел кӛлемiнде депутаттық мандаттардың бiр бӛлiгi мажоритарлық жҥйе бойынша, екiншi бӛлiгi партиялық тiзiм бойынша жинаған дауыс негiзiнде бӛлiнедi. Сӛйтiп, мажоритарлық және тепе-тең сайлау жҥйелерiнiң кемшiлiктерiнен айырылып, тек артықшылықтарын пайдалануға мҥмкiндiк туындайды. жүктеу/скачать 1,06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|