1-лекция. Саясаттану ғылым және оқу пәні ретінде жоспары
Сонымен идеология дегенiмiз адамдардың ҥлкен әлеуметтiк топтарының iс-
жүктеу/скачать 1,06 Mb. Pdf көрінісі
|
| Сонымен идеология дегенiмiз адамдардың ҥлкен әлеуметтiк топтарының iс-
әрекетiне бағдар берiп, олардың мақсат-мҥдделерiн бiлдiретiн және қорғайтын идеялар мен кӛзқарастар жҥйесi . Саяси идеологияның негiзгi тҥрлерi. 1. Либерализм және неолиберализм. Классикалық либерализм идеясы буржуазиялық революция дәуiрiнде пайда болады. Либерализм /лат. liberalis- ерiктi/ идеологиялық ағым ретiнде ХVll-ХVlll ғ.ғ. ағылшын-американ және т.б. батыстық ағартушылардың саяси философиялары негiзiнде қалыптасты. Оның негiзгi ӛкiлдерi: Дж.Локк, Ш.Монтескье, А.Смит, И.Кант, Т.Джефферсон, А.Токвиль. бҧл идеология феодалдық қоғам ыдырап, буржуазиялық қоғамдық қатынастар пайда болуымен бiрге қалыптасты. Бҧл кезеңде буржуазияға саяси билiктi ӛз қолына алуы ҥшiн либералды саяси доктриналар керек болды. Либерализм мына қағидаларға сҥйенедi: барлық адамдар табиғатынан дене және ақыл-ой қабiлетi жағынан тең. Қабiлеттер теңдiгi олардың ӛз мақсаттарына жетудегi теңдiгiн ҧсынады; адамның жеке бостандығы, оның табиғи қҧқығы және жеке меншiкке қҧрмет адам ӛмiрiнiң негiзiн қҧрайды. Табиғи бостандық пен теңдiктi тану- адамның алғашқы бастама жағдайын тану /Дж.Локк/. барлық адамдар тең болып ғана емес, сонымен бiрге дербес болып та жаратылған. 65 Адамдар ӛздерi ҥшiн жаратылған және ӛзiн-ӛзi басқару қҧқына ие. Басқарудың формасының ең тиiмдiсi- азаматтарының еркi кең. Сонымен либерализм қағидалары : адамның еркiндiгi, тҧлғаның табиғи қҧқығы мен бостандықтарының байланысы, олардың мемлекет және қоғам мҥддесiнен жоғары тҧруы. Либерализмнiң мұраты /идеалы/ саяси демократия қағидалары-ның қалыптасуы мен жетiлуiне, дамуына зор ықпал ету. Либерализмнiң экономика саласындағы негiзгi қағидалары: адамның жеке меншiкке қҧқығы, нарықтың, бәсекелестiктiң, кәсiпкерлiктiң еркiндiгi, экономикалық iс-әрекеттiң мемлекеттен тәуелсiздiгi. ХХ ғасырдың 30 жылдарындағы әлеуметтiк дағдарыстар либерализм идеологиясының әлсiздiгiн кӛрсеттi. Сондықтан либерализмдi қайта қарап, жаңғыртқан жаңарған либерализм пайда болды. Оның негiзiн салушылар: Ф.Фон Хайек, Дж. Кейнс, Дж Гэлбрейт т.б. Жаңарған либерализм идеологиясы бойынша мемлекет экономика мен әлеуметтiк салада белсендiлiк танытуы қажет деген идеяны тастады. Плюралистiк демократия идеясын ҧсынды. Либерализм идеологиясы Жапония, Англия, Австрия, Канада т.б. елдерде кездеседi. жүктеу/скачать 1,06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|