1. Мәдениет түсінігінің қалыптасу тарихы: мәдениеттің мәнін және қызметін анықтау ыңғайларының көптүрлілігі
)Мәдениеттің мәтіндік концециялары: Р. Барт, Ю. Кристева
жүктеу/скачать 164,17 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 6. Мәдениет семиотикасы
| 5)Мәдениеттің мәтіндік концециялары: Р. Барт, Ю. Кристева.
Егер реализм дегеніміз – бұл «шындық туралы шындық», ал, сюрреализм дегеніміз – бұл «шындық турасындағы жалғандық» болса, онда постмодернизм дегеніміз – бұл көркем образдылықтың ақырын білдіретін «жалғандық турасындағы ақиқат» болып табылады. Материалды көшіріп жариялау үшін редакцияның немесе автордың жазбаша, ауызша рұқсаты қажет және «Әдебиет порталына» гиперсілтеме берілуі тиіс. Авторлық құқық сақталмаған жағдайда ҚР Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы заңымен қорғалады. 6. Мәдениет семиотикасы (грек. Σημειωτική «семиотика») - семиотиканың мәдениетті белгілер мен мәтіндер жүйесі түрінде білдіретін бөлімі. Бұл жағдайда мәтін тек қолжазбаларды немесе жазбаша материалдарды ғана емес, сонымен бірге ақпаратты тасымалдайтын кез-келген объектілерді немесе артефактілерді де білдіреді. Мәдениеттің өзі сақталған белгілер мен мәтіндерді өзгертуге, оларды таратуға, сондай-ақ жаңа белгі жүйелері мен ақпараттар жасауға қабілетті семиотикалық механизмдерден тұрады. «Семиотика» термині грек тілінің белгі сөзінен шыққан. Тұжырымдаманың өзі ежелгі Грециядан шыққан, мысалы, стоициктер сияқты философтар белгілер теориясын жасаған, «семиотика» деген ат содан шыққан. Мұндағы мәдениет құрылымның генераторы ретінде әрекет етеді және осы арқылы адамның айналасында әлеуметтік сфераны қалыптастырады. Мәдениеттің семиотика ұғымы бізге ХХ ғасырда Юрий Лотманның арқасында келді. Әріптестерімен және студенттермен бірге ол жаңа ғылыми бағыт - мәдениеттің семиотикасын құрды, онда мәдени құбылыстар мәтіндер (сигналдық жүйелер) ретінде талданады. Ю.Лотман және оның әріптестері семиотика тұрғысынан мәдениетті тұтастай қарастырады. Лотманның пікірі бойынша мәдениет- адамзат қоғамы жинақтайтын, сақтайтын және ұрпақтан ұрпаққа тарататын мұра болып табылады. Лотман «мәтін» ұғымын семиотикадағы негізгі нәрсе деп сипаттағандықтан, бұл оған мәдени сегменттерді семиотикалық талдауға көшуге көмектесті. Лотман мәдениетті «тіл» ережелерінің көзге көрінбейтін жүйесі бар үлкен мәтін ретінде қарастырды. Осыдан шығаратын қортынды: қоғамның ішінде өмір сүруге мүмкіндік беретін арнайы «кодтар» бар, өйткені белгілі бір мәдени тіл бар, және оған қоғамның кез-келген әрекеті бағынады. Лингвистикалық бағытты лингвист Фердинанд де Соссюр енгізді, соның арқасында семиотиканың негіздері де дүниеге келді. Ол «Жалпы тіл білімі курсы» (1916) атты еңбегінде семиотиканы- қоғам шеңберіндегі белгілердің өмірін зерттейтін ғылым деп атайды. Соссюрдың айтуы бойынша кездейсоқ таңдалған таңбалар - бұл сөздер. Соссюр белгіде көрінетін нәрселерді- «белгілену» деп, ал белгінің акустикалық бейнесін - «белгілеуші» деп атады. Соссюр екі терминді қарама-қайшы қойды (демек, екі тәсіл): диохрония және синхрония. Біздің ғылымның статикалық жағына қатысты барлық нәрсе синхронды, эволюциямен байланысты барлық нәрсе диахроникалық болып табылады. Соссюр «тіл» және «сөйлеу» деген екі ұғымды бөліп, соның негізінде тіл білімі семиологияға ғылым ретінде қосылуы керек деген тұжырымға келді. Соссюрдың негізгі семиологиялық идеялары жиі жоққа шығарылды. Алайда, Соссюр семиология негіздерін қалыптастыру міндетін тастамады. Ол тек белгілер туралы жалпы ғылым болуы керектігін, оның мүмкіндігі мен қажеттілігін айтты және оның негізгі теориялық жетістіктері семиологияның емес, тіл білімінің міндеттерін атқарды. Соған қарамастан, ол семиотиканың ғылымдардың бір бөлігі болғанын қалады. жүктеу/скачать 164,17 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|