1. Психологиядағы ерік түсінігі
жүктеу/скачать 167,96 Kb.
|
1. Психологияда ы ерік т сінігі
- Бұл бет үшін навигация:
- 1. Психологиядағы ерік түсінігі.
- 2.Ерікті актінің құрылымы.
|
Психологиядағы ерік түсінігі 28.09.23 Сұрақтар: 1.Психологиядағы ерік түсінігі. 2.Ерікті актінің құрылымы. 3.Шешім қабылдау және таңдау мәселесі 4.Ерік және тұлға. 5.Тұлғаның өзін-өзі реттеу психологиясы (стресс- менеджмент) 1. Психологиядағы ерік түсінігі. Ерік дегеніміз адамның қойылған мақсатқа жетуде өз іс-әрекеті мен мінез-құлқын саналы реттей алу қабілеті . Ойланып істелетін, алға мақсат қоюды қажет ететін, түрлі кедергілерді жеңе білуден көрінетін қимыл-қозғалыстарды психологияда ерік амалдары немесе ерік деп атайды. Ерік – іс - әрекеттің саналы реттелуіне негізделген психиканың ерекше формасы. Іс - әрекетті орындау тұлғаның іс-әрекет элементтерін ұйымдастыруы және басқаруы болып табылады, яғни іс-әрекет процесін және өзін басқару. Еріктік іс - әрекет тұлға қасиеттерімен (өмірлік тілекпен, ұмтылыстармен, сенімдермен және т.б.), іс - әрекеттің мазмұнымен, өмірлік жағдайлармен детерминантталған. Еріктік іс-әрекеттің анатомиялық – физиологиялық негізі мидың барлық бөліктерінің, үлкен жарты шар қабығының маңдай бөлігінің жетекші рөлі негізіндегі рефлекторлық іс - әрекеті болып табылады . 2.Ерікті актінің құрылымы. - Саналы мақсаттардың қойылуы (құмарлық, тілек, талпыныс); - Шешім қабылдау (мотивтер күресі, басқа талпыныстардың пайда болуы); - Жоспарлау және ұйымдастыру (тәсілдер мен құралдарды таңдау, орындаудың бірізділігін орнату, ішкі және сыртқы кедергілерді есепке алу), орындау. - Мотивтердің ішкі күресі еріктік акттің пайда болуы мен іске асу шарты ретінде көрінеді. Еріктің амал кезеңдері 1) Мақсат және оған жетуге ұмтылу (дайындық кезеңі) 2) Мақсатқа жету мүмкіншіліктерін түсіну (мақсат қою) 3) Ниет тілектердің пайда болуы 4 ) Ниеттер тартысы және оның біреуін қалау 5) Тоқтамға келу үшін мүмкіншіліктердің біреуін қалау 6) Тоқтамға келген шешімді орындау [5, 207б.]. Ерік сапалары: Р.Ассаджиоли төменгі ерік сапаларын бөліп көрсетеді: 1) қуаттылық – динамикалық күш –қарқындылық; бұл сапа мақсатқа жетудің күрделігімен анықталады; 2) шеберлік – бақылау - тәртіптілік. Бұл сапа ерікпен басқа психикалық функциялардың реттелуі және бақылануы; 3) шоғырлану – жұмылу – зейін, бұл сапаның объектіге әсер етуде және тартымсыздығында маңызы ерекше; 4) шешімділік – жылдамдық – ептілік шешім қабылдауда көрінеді; 5) табандылық – беріктілік – шыдамдылық; 6) бастамашылдық – ерлік – шешілу; бұл тәуекелге бел буу; 7) ұйымдасқан – ықпалдастық – жинақтау. Ерік бұл жерде міндетті шешудегі барлық құралдарды ұйымдастырушы. Қазіргі психология ғылымында келесі ерік сапаларын жіктейді: - мақсатқа ұмтылыс; - принциптілік; - дербестік; - бастамашылдық; - шешім қабылдағыштық; - табандылық; - ұйымдасқандық; - батылдық; - тәртіптілік. жүктеу/скачать 167,96 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|