Атмосфера құрылымының ерешеліктерін және оның жер бетіндегі тіршілікке әсерін анықтайды.
Барлық оқушылар: Климат және ауа райы ұғымдарының айырмашылықтарын біледі, климат түзуші факторларды атай алады, олардың әсер ету жағдайларын біледі.
Басым бөлігі: Климат қалыптастырушы факторларды талдап, оған мысалдар келтіре алады.
Кейбір оқушылар: Климатограмма жасауды біледі.
Бағалау критерииі
Атмосфера құрамын анықтайды;
Атмосфераның құрамы мен қабаттарын сызба түрінде көрсетеді;
Сабақтың басы Ұйымдастыру Кезеңі Қызығушылықты ояту 8 мин
Психологиялық ахуал қалыптастыру: 3 минут
Ұйымдастыру. Реттік сандар арқылы оқушылар шағын 2 топқа бөлінеді.
«Сөзжұмбақ» әдісі арқылы сабақтың тақырыбың анықтайды.
А
р
г
о
н
Т
е
р
м
о
м
е
т
р
к
л
и
М
а
т
о
з
О
н
л
и
т
о
С
ф
е
р
а
Ф
л
ю
г
е
р
д
о
ж
д
о
м
Е
т
р
г
и
д
Р
о
с
ф
е
р
а
б
у
л
А
н
У
Ауа құрамына кіретін газ?
Температураны өлшейтін құрал
Көп жылдық ауа райының режимі
Ультра күлгін сәуле өткізбейтін қабат
Жердің беткі қатты қабаты
Желдің бағытын өлшейтін құрал
Жаңбырдың мөлшерін өлшейтін құрал
Жердің су қабығы
Судың сұйық күйден газ тәрізді күйге өтуі
Оқушы өз жұбын табады
Әдіс арқылы қайталау
Сұрақ жауап орындайды
Қалыптастырушы бағалау Кері байланыс
Ұялы телефон
Және интернет желілері
Кітап
Ортасы Сабақтың ортасы Жаңа сабақ 30 мин
Климат және климат түзуші факторлар жайлы жаңа сабақ түсіндіріледі
Топтық жұмысТапсырма 1. Мәтінмен жұмыс Оқушыларға климат тұзуші факторлары туралы мәтін беріледі. Ол жерде оларға географиялық ендік,жер бедері,мұхиттардың әсері,ауа массалары, басым желдер,ауа циркуляциясы,күн радиациясы, циклон және антициклон туралы түсініктер беріледі. Осы терминдерді талдап, постерге жазады. Постерлерді ауыстырып өзара бағалау жүргізеді
Жұптық жұмыс Қысым аймақтарының сызбасы беріледі. Тұрақты желдердің сызбасы беріледі. Қасындағы көршісімен ақылдаса отырып сызбаны осы сызбаны талдайды.
-Арнайы тапсырма топтық жұмысқа арналған: «Топтасыру» әдісі арқылы «Климат түзуші факторлары» тақырыбына арналған тапсырма беріледі.
1 –топ. «Ауа райы» туралы ойларыңызды жинақтап стикерге жазып, тақтаға бұлттарға жабыстырыңыз.
2-топ. «Климат» туралы ойларыңызды жинақтап стикерге жазып, тақтаға бұлттарға жабыстырыңыз.
2-тапсырма жұптық тапсырма:
1-жұп. Венн диаграммасы арқылы «Ауа райы» мен «Климатты» сипаттайды.
2-жұп. Климат қалыптастырушы факторларға сызбанұсқа құрастырыңыздар.
3-жұп.Келесі сөйлемдердің қайсысы ауа райына және қайсысы климатқа қатысты екенін белгілеңіз.
ауаның жер бетіне қатысты көбінесе горизонталь бағытта қозғалуы
Ауа-райы
процестердің қозғаушы күші немесе оларға ықпалы бар жағдай.
Атмосфералық қысым
атмосфераның жер бетіне таяу қабаты- тропосфераның белгілі бір жердегі белгілі бір қысқа мерзімдік (тәулік, апта, ай) жай-күйі
Жел
атмосфераның жер бетіне және ондағы заттарға түсіретін қысымы
Фактор
белгілі бір жердегі ауа райының көп жылдық режимі, яғни осы жерде болуға тиісті ауа райы жағдайларының жиынтығы мен оның бір ізбен өзгеріп отыруы
Арнайы ресурстар арқылы жаңа тақырыпты талдайды
Жұп бойынша
Жеке, өзара тақырыпты түсінгендерін мұғалімге қол көтеру арқылы білдіреді
Тақырыпқа сай берілген түсініктерді дамыту арқылы, мәтіндегі тапсырмаларды орындау барысында ой өрісін жетілдіру арқылы бәсекелеседі
Бағалау парақшасын толтырады.
ҚБ Бағдаршам
Оқулық, жұмыс дәптері
Ашық сұрап-жауаптар
Сабақтың соңы Қорытынды Ой толғаныс. Рефлексия 7 мин.
Кері байланыс: «Баспалдақ» әдісі арқылы оқушылар өздерін бағалайды: түсіндім – ең жоғарғы сатысына күннің суретін жапсыру, толық түсінбедім – баспалдақтың ортасына бұлт артындағы күннің суретін жапсыру, түсінбедім – ең төменгі сатысына бұлттың суретін жапсыру.
Бүгінгі сабақтан түйген ойлары мен тұжырымдарына байланысты кері байланыс жасайды.
Барлық оқушылар орындай алады: Атмосферадағы ауа айналымы, фронталды зоналарды білу, циклон мен антициклондардың айырмашылықтарын түсіну, суреттерді қолданады
Оқушылардың көпшілігі орындай алады: Климат картасы арқылы ауа массаларының қозғалыстырына сипаттама беру арқылы картамен жұмыс істеу дағдыларын дамытады. Кейбір оқушылар орындай алады: Ауа қысымы мен желдердің Қазақстан аумағында таралу ерекшеліктерін түсінеді.
Бағалау критерииі
Фронталды зоналарды, атмосферадағы ауа айналымы біледі, циклон мен антициклондардың айырмашылықтарын түсінеді, суреттерді қолдану арқылы жұмыс жасай алады
Пікірталасқа қатысып, тез әрі дұрыс шешім қабылдайды.
Сабақтың кезеңі/ уақыты
Мұғалімнің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы Ұйымдастыру Кезеңі Қызығушылықты ояту 8 мин
Оқушылармен амандасу, түгелдеу.
Сыныпта психологиялық ахуал туғызу, көңіл- күйін көтеру мақсатында оқушыларды топқа бөлу.
Үй тапсырмасы: «Кім жылдам?» І қатар оқушыларына қойылатын сұрақтар Қазақстан климатының қалыптасуына қандай факторлар әсер етеді?
Әр жерде неге күн радициясының түсу ұзақтығы әртүрлі.
Жиынтық күн радиациясының келуі қандай факторларға байланысты болатынын ата.
Жұтылған радиацияға ықпал ететін негізгі факторларды ата.
Оқушы өз жұбын табады
Әдіс арқылы қайталау
Сұрақ жауап орындайды
Миға шабуыл. 1.Ауа массалары дегеніміз не? 2.Ауа массаларының қасиеттері 3.Атмосфераның жалпы алмасуы дегеніміз не? 4.Ауа массаларының трансформациясы дегеніміз не?
1. Қазақстан аумағына әсерін тигізетін ауа массаларының түрлері
2. Қайдан келеді?
3. Қандай ауа райын қалыптастырады?
4. Жыл мезгілдерінің қай кездерінде қандай ауа райы әкеледі?
І-топ – Арктикалық ауа массасының еліміздің аумағының климатын өзгертудегі әсерін анықтау;
ІІ-топ –Қоңыржай ауа массасының еліміздің аумағының климатын өзгертудегі әсерін анықтау;
ІІІ- топ – Тропиктік арктикалық ауа массасының еліміздің аумағының климатын өзгертудегі әсерін анықтау;
Әр топта сипаттама беру жоспары :
1) Ауа массасының қалыптасу орны. Қайдан келеді?
2). Ауа массасының өзіне тән қасиеттері
3) Қандай ауа райын қалыптастырады?
4) Жыл мезгілдерінің қай кездерінде қандай ауа райы әкеледі?
5) Ауа райы қалай өзгереді? Антициклон , циклон , атмосфералық фронт
Жұмыс дәптер: Сызбалармен жұмыс жасап, циклон мен антициклонның қозғалысына сипаттама береді
Тақырыпқа сай берілген түсініктерді дамыту арқылы, мәтіндегі тапсырмаларды орындау барысында ой өрісін жетілдіру арқылы бәсекелеседі
