1. Саясаттану ғылым ретінде

1. Саясаттану ғылым ретінде 
Адамзат саясаттың сиқырлы сырын, құбылмалы кұбылысын өте ерте заманнан түсініп-
білгісі келді. Ежелгі Шығыс, антикалық дәуірдін ойшылдары мемлекеттің, саяси биліктің 
мән-мағынасы неде және кімге қызмет етеді, қоғамдық құрылыстық қандай түрлері бар 
және олардың ең жақсысы, халыққа ең қолайлысы қайсысы деген сияқты сауалдарға 
жауап іздеген. Мұнда аса зор еңбек еткендер — Конфуций, Платон, Аристотель сияқты 
ғұлама ғалымдар. Бұл ойшылдар саясатты теориялық тұрғыдан зерттеп, оны этикамен 
тығыз байланыста қарады. Олар саясатты адамдардың мақсат-мүддесіне сай келуге, 
адамгершілікке негізделуге тиіс деп ұқты. Саясаттану XIX ғасырдың екінші жартысында 
өз алдына жеке пән ретінде калыптасты. Саясаттануға деген көзқарас 80 жылдардын 
екінші жартысында бұрынғы Кеңес Одағындағы түбегейлі реформаларға қоғамнын 
демократиялануына, тоталитарлық жүйенің күйреуі не байланысты өзгерді. Саясаттану 
немесе саяси ғылым зерттеу пәні ретінде қоғамдық өмірдің экономикалық, әлеуметтік 
және рухани салаларынан салыстырмалы түрде тәуелсіз саяси саласын иеленеді. 
Саясаттанудың ғылым ретінде әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдар (философия, тарих, 
әлеуметтану, мемлекеттік-құқықтық ғылым, этнология, психология және т.б.) арасында 
оның зерделейтін мәселелері мен сұрақтары шеңбері бойынша ғалымдар арасында 
әжептәуір талас-тартыстар бар. Саяси ғылым өз аясына мемлекеттік биліктің барлық 
институттарын, тұтас алғанда, қоғамды және қалай болғанда да, әрбәр жеке адамды 
тартатын, қоғамда орын тебетін саяси үдерістердің заңдылықтарын айшықтайды. 
Саясаттану адам және қоғам туралы өзге де ғылымдар сияқты адамның білімін 
қалыптастыруға, өткенді, қазіргіні, келешекті дұрыс түсініп, орнын анықтауға 
көмектеседі. 
2. Саясат анықтамасының сан алуан түрлілігі 
Саясат (гр. politika — мемлекетті басқару өнері) - алғашында мемлекеттік және қоғамдық 
істер немесе мемлекеттік басқару шеберлігі деген мағынаны білдірген. Кейін келе оның 
мағынасы кеңейді және мынаны білдіреді: өз мүдделерін іске асыруға, қорғауға 
бағытталған және саяси билікті басып алуға, қолында ұстауға, оны пайдалануға 
тырысушылықпен байланысты мемлекеттер, топтар, ұлттар, үлкен әлеуметтік топтардың 
арасындағы қатынастар саласындағы азаматтар мен жеке адамдар билігінің мекеме, 
бірлестіктердің қызметі; 
мемлекеттің істеріне қатынасу, оның қызметінің түрін, мақсат, мазмұнын, анықтау; 
адамзат қоғамының даму тарихында бұл ұғым көбінесе шебер жасырылған басшылар мен 
оның сыбайластарының ниеттерін, мақсаттарын және амал-әрекеттерінің түрлерін 
білдіреді; 
әдеттегі тілде - адамдардың өзара қатынастарында белгілі бір мақсатқа жетуге 
бағытталған іс- әрекеттің сипаты; 
мемлекеттік және қоғамдық өмірдің күнделікті мәселелер немесе оқиғалар жиынтығы.