1. Саяси ғылымның пайда болуы және қалыптасуы. Ең алғаш саясат
Азаматтық қоғамның құрылымы
жүктеу/скачать 128 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Азаматтық қоғамның басты алғышарты-адам құқықтары мен бостандықтарын тану. Басқа алғышарттар бар
- 4.Саяси режим түсінігі мен түрлері. Саяси тәртіп немесе режим
| Азаматтық қоғамның құрылымы
Азаматтық қоғам өзара әрекеттесетін элементтерден тұрады. Мұнда азаматтық қоғам кіреді: әр түрлі қоғамдық бірлестіктер — экологиялық, жастар, мәдени және т. б.; құқық қорғау ұйымдары; мешіт және әртүрлі діни бірлестіктер; кәсіби бірлестіктер; мемлекеттік емес БАҚ; қоғамдық белсенділіктің әртүрлі формалары және наразылық білдіру; жергілікті өзін-өзі басқару; мемлекет, бірақ бұл азаматтық қоғамның негізгі элементі емес; Саяси партиялар мен қозғалыстар, бәрі бірдей емес. Азаматтық қоғамның басты алғышарты-адам құқықтары мен бостандықтарын тану. Басқа алғышарттар бар: Экономикалық: жеке меншік, көп құрылымды экономика, еркін нарық және бәсекелестік. Әлеуметтік: орта таптағы қоғамдағы үлкен үлес. Саяси-құқықтық: азаматтардың құқықтық теңдігі, құқықтарды қамтамасыз ету және оларды қорғау, билікті орталықсыздандыру, саяси плюрализм. Мәдени: сөз бостандығы, ақпарат бостандығы, халықтың жоғары білім деңгейі. Азаматтық қоғамды жоғарыдан бұйрық жасау мүмкін емес, ол бір сәтте өздігінен пайда бола алмайды. Азаматтық қоғам құру-бұл экономикалық, саяси, мәдени алғышарттар ықпал ететін біртіндеп жүретін процесс 4.Саяси режим түсінігі мен түрлері. Саяси тәртіп немесе режим деп саяси билік, қоғамды басқарудың әдіс-тәсілдер жиынтығын, азаматтардың құқықтары мен еркіндіктерінің демократиялық дәрежесін айтады. Қазіргі саяси тәртіптерді демократиялық және демократияға қарсы (антидемократиялық) деп үлкен екі топқа бөледі. Демократиялық тәртіпке халықты биліктің қайнар көзі деп санап, оған мемлекеттік істерді шешуге құқық берілген және ол үшін қажетті жағдайлар жасалған биліктің түрі, қоғамның мемлекеттік-саяси құрылысы жатады. Мұндай тәртіпте азаматтардың негізгі құқықтары мен еркіндіктеріне кепілдік беріледі, әр түрлі әлеуметтік топтардың мүдделерін көздеуші саяси партиялар, ұйымдар, мекемелер кедергісіз жұмыс істейді. Саяси өмір демократиялық негізде кең өріс алады. Саясат мәселелері ашық талқыланады, биліктің шектен тыс шоғырлануына жол берілмейтіндей тетік жасалады, азаматтарға қолайлы құкықтар мен еркіндіктер, олардың саяси көңілін білдіру түрлері айқындалады, жалпыға бірдей сайлау құқығы орнатылады.Сонымен қатар демократиялық тәртіп мынадай белгілермен сипатталады: 1. Адал, шынайы сайыс арқылы, жүйелі түрде өткізілетін сайлау. Ол амал-айласыз, қулық-сұмдықсыз жүргізілсе және оны шынайы өткізудің жолы табылғанда ғана адал болады. Егер мемлекеттік билік бір партияның қолында болса да сайлау адалдықка жатпайды. Шынайы сайыс арқылы дегенде өзінің кандидатурасын еркін ұсынуға мүмкіндігі бар әр түрлі топтар мен жеке тұлғалар болуын айтады. Егер бір топтар қатысып, екіншілері қатыса алмайтындай болса, ондай сайлау жарыс арқылы өтпегені. Жүйелі түрде деп сайлаудың белгілі бір мерзімде өткізілуін айтады. 2. Үкіметтің сайлау арқылы дүниеге келуі. Демократияны қамтамасыз ету үшін сайлаудың жүйелі түрде жүргізілуі жеткіліксіз. Мысалы, Латын Америкасында сайлау жиі болып тұрады, бірақ содан кейін көп ұзамай әскери төңкеріс жасалып, билік басына басқа біреу келіп отырып алады. Бұл дұрыс емес.Себебі өкімет басына сайлау арқылы келу керек. 3. Демократия жеке тұлғалар мен аз ғана адамдардың да құқығын қорғайды. Әдетте, демократияға азшылықтың көпшілікке бағынуын айтады. Бірақ ол аз. Көпшіліктің үкіметі жеке тұлғалар мен аз ғана адамдардың құқығын қорғағанда ғана демократиялы бола алады. Демократиялык тәртіп президенттік және парламенттік болып екіге бөлінеді. Олар туралы келесі тақырыпта арнайы сөз болады. жүктеу/скачать 128 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|