1. Шеткі нерв жүйесі. Нервтердің құрылысы. Регенерациясы. Астана
Өкпе. Өкпешілік ауа өткізу жолдары: бронхтар мен бронхиолалар
жүктеу/скачать 18,28 Mb. Pdf көрінісі
|
Снимок экрана 2023—05—29 в 17.12.16
| 44. Өкпе. Өкпешілік ауа өткізу жолдары: бронхтар мен бронхиолалар.
Бронхтар мен бронхиолалардың диаметріне байланысты қабырғасының құрылысы . Өкпе – көкірек қуысының көп бөлігін алып жатқан, сыртын плевра қаптаған мүше. Функциялары: газалмасу, терморегуляторлы, қышқыл - сілтілі тендіктің реттеуіне қатысу, қан ұюының реттеуі, су - тұзалмасуды реттеу, эритропоэздің реттеуі, иммунологиялық, липидтердің алмасуына қатысу. Өкпелер ауа өткізу жолдардың жүйесінен - бронхтар (бронхиалды ағашы) және тыныс алу жүйенің респираторлы бөлімін түзетін өкпе көпірішіктердің жүйесінен немесе альвеолалардан тұрады. Бронхтар оң жақ және сол жақ басты бронхтармен басталады, олар оң жақта 3, сол жақта 2 бөліктік бронхтарға бөлінеді. Бөліктік бронхтар өкпеден тыс жатқан аймақтық бронхтарға, ал ол 10 өкпе сегменттік бронхтарға ұласады. Соңғылары субсегменттік, бөлікаралық, бөлікішілік және терминалды бронхиолаларға айналады. Сонымен қатар, диаметріне байланысты ірі бронхтар 15 - 20мм, орташа бронхтар 2 - 5мм және кіші бронхтар 1 - 2мм деп жіктейді. Жалпы бронхтар қабырғасы төрт қабықшадан тұрады: шырышты, шырышасты, фиброзды - шеміршекті, адвентициалды. Ішкі шырышты қабықшасы 3 қабаттан тұрады: көпқатарлы кірпікшелі эпителийден, өзіндік және бұлшықетті пластинкалардан. Эпителий құрамына 7 түрлі жасушалар кіреді: кірпікшелі, бокал тәріздес, эндокринді, базалды жасушалар, бұдан басқа эпителийде секреторлы, жиекті, кірпікшесіз жасушалар болады. Секреторлы жасушаларда кірпікшелер және микробүрілер болмайды. Бұл жасушалар сурфактантты ыдырататын ферменттерді секреттейді, ауамен енген токсинды заттарды тежейді, бронхтар секретінің консистенциясын реттейтін гликозаминогликандарды бөледі. Кірпікшесіз жасушаларда гликоген және секреторлы гранулалар болады. Жиекті жасушалардың цитоплазмасында нейросекреторлы гранулалар болады (кальцитонин, бомбезин, серотонин ж/е тб). Функциясы –хеморецепция. Оларға нерв талшықтары жақындап, контакт түзеді. Шырышты қабықшаның өзіндік пластинкасы эластикалық талшықтарға бай БТДТ тұрады. Онда лимфоидті түйіншектер, тамырлар, нерв бағаншалар орналасады. Бұлшықетті пластинкасы миоциттерден түзілген. Шырышасты негізі БТДТ тұрады, онда шырыш - нәруызды бездердің шеткі бөлімдері жатады. Фиброзды - шеміршекті қабықша шеміршекті және ТТДТ тұрады. Адвентициалды қабықша БТДТ түзілген. Басты бронхтардың қабырғасы кенірдектің қабырғасына ұқсайды , бір айырмашылықпен – фиброзды - шеміршекті қабықша толықтай шеміршекті сақиналардан тұрады. Ірі бронхтардың қабырғасында шеміршек бірнеше пластиналарды түзеді. Орташа бронхтарда шеміршек аралшық түрінде кездеседі және гиалинді шеміршек эластикалық шеміршекке ауысады. Кіші бронхтарда шеміршек болмайды. Ірі бронхтарда көпқатарлы эпителий кішкене бронхтарда екіқатарлы эпителийге ауысады. Бокалтүрлі жасшушалар азаяды. Меншіктіі пластинканың қалындығы жұқарады, ал бұлшықетті пластинкасы керісінше қалындайды. Кішкене бронхтарда бездер жойылады. Адвентициалды қабықшаның қалындығы жұқарады. Ауаөткізу жолдары терминалды бронхиолалармен аяқталады (d - 0,5 мм). жүктеу/скачать 18,28 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|