1-тақырып: Қазақ диалектологиясының жалпы мәселелері. Диалектология – тіл туралы ғылымның дербес саласы. Жоспар

2. Мұхaмбeт-Кәрiм, Х. «Диaлeктология мeн қaзaқ әдeби тiл тaрихы мәсeлeлeрi»: оқу құрaлы  Х. Мұхaмбeт-Кәрiм.- Aлмaты: «Қaзaқ унивeрситeті», 2001ж

3. Қaлиeв, Ғ. «Қaзaқ диaлeктологиясы»: оқулық .- 3-ші бaс.- «Aнa тілі», Aлмaты:1991

4. Aйдaров Т. «Қaзaқ тілінің лeксикaлық eрeкшeліктeрі». Aлмaты, 1975; «Лингвистикaлық гeогрaфия». Aлмaты, 1977

5. Досқaрaeв Ж., Мұсaбaeв Ғ. «Қaзaқ тілінің жeргілікті eрeкшeліктeрі». Aлмaты, 1951

6. Досқaрaeв Ж. «Қaзaқ тілінің жeргілікті eрeкшeліктeрі». ІІ бөлім (лeксикa), Aлмaты, 1955;

7. «Қaзaқ тілінің диaлeктологиялық сөздігі». Aлмaты, 1969

8. «Қaзaқ тілінің жeргілікті eрeкшeліктeрі». Aлмaты, 1978

ҚОСЫМША

Диалект – тілде жалпыхалықтық сипат алмаған, белгілі бір жерде ғана қолданылатын ерекшеліктердің жиынтығы.

Сөйленіс – жергілікті диалектілердің шағын аймақты қамтитын бөлігі. Мәселен, Қазақстан жерінде диалект 2 — 3 облыс көлеміндей жерді қамтыса, сөйленіс 1 облыс не 2 — 3 аудан көлеміндей жерді қамтиды.

Диалект сөздерді ХХ ғасырдың ІІ жартысыннан бастап зерттеген ғалымдар да бұл жағынан өз еңбектерін жазды. Ғ. Қалиев. Ш. Сарыбаев. «Қазақ диалектологиясы», Ш. Сарыбаев, О. Нақысбеков «Қазақ тілінің аймақтық лексикасы», С. Аманжолов «Вопросы диалектологии и истории казахского языка», Х. Кәрімов «Қазақ диалектологиясы», Қазақ тілі тарихы мен диалектологиясының мәселелері» Ал, қазақ сөйленістерін бөлек – бөлек зерттеген ғалымдардың еңбектеріне сүйеніп, кейінірек шыққан Ш. Сарыбаев, Ғ. Қалиевтің «Қазақ диалектологиясы» оқу құралында сөйленістер төмендегідей топтарға жіктелген:

1. 
   Оңтүстік сөйленістер тобы
   
2. 
   Батыс сөйленістер тобы
   
3. 
   Шығыс сөйленістер тобы
   
4. 
   Орталық — солтүстік сөйленістер тобы.