1 тақырып. Қазіргі әлемді түсінудегі әлеуметтану
Социология ғылымының қызметтері
жүктеу/скачать 208,33 Kb.
|
| 5.Социология ғылымының қызметтері (функциялары).
Әрбір ғылымның функциясы оның сан түрлі іс әрекеті мен қоғамның күнделікті практикасымен байланысын білдіреді. Социологияның негізгі қызметтері гносеологиялық, болжамдық, әлеуметтік жобалау мен құрастыру /конструкциялау/, ұйымдастыру-технологиялық, басқару, инструментальдық. (праксеологиялық және идеологиялық міндеттер жатады). Гносеологиялық қызмет бұл ғылымның танымдық құралдары жүйесінде жүзеге асады. Бұл орайда социологияда қоғамды тұтастай алғанда, сондай-ақ, оның жекелеген бөліктерінің өмір сүру, даму заңдарын ашатын жалпы және арнаулы теориялар қолданылады.Таным құралдарына, сондай-ақ, алғашқы эмпирикалық деректер жинаудың жолдары мен тәсілдері, мәліметтерді өңдеу, логикалық және математикалық фактілерді сипаттау және түсіндіру, жалпы айтқанда, жаңа әлеуметтік білімдерді қалыптастыру жатады. Таным процесі әлеуметтік теорияларға, білімге мазмұндық және методологиялық жағынан сын көзбен қарай отырып жаңа теориялық, методологиялық парадигмаларды жасауға мүмкіндік береді. Сондықтан бұған сыншылдық қызмет те қосылады. Ал сыншылдық қызмет зерттеліп жатқан нысандарды бағалаумен байланысты болғандықтан ол аксеологиялық қызметпен толықтырылады. Шынына келгенде нақтылы жағдай танылмайтын әлеуметтік факті ретінде көрінеді. Болжамдық функция. Әлеуметтік құбылыстар үшін болжамдар жасалынуы аса маңызды шешім. Ол белгілі бір өзгерістерді ғана көрсетіп қоймайды, сонымен қоса сондай өзгерістердің іске асуының нақты мүмкіндіктерін де анықтайды. Болжамдық қызмет әлеуметтік жүйенің болашақтағы мүмкін боларлық келбетін сипаттау, қоғамның немесе оның жеке буындарының әлеуметтік дамуын ғылыми тұрғыдан болжау арқылы жүзеге асады. Әлеуметтік жобалау мен конструкциялау функциясы. Әлеуметтану қоғамның қайта жасау, түрлендіру практикасына тікелей қызмет етеді. Әлеуметтік жобалаудың барысында әрбір ұйымның өмір сүруі, қызмет барысы жасалынады. Ұйымның өзі де, оның әрбір мүшесі де өздерін толық көрсете алатын, қоғамдық нәтижелерге қол жеткізетіндей жағдайда болуы керек. Сондықтан әлеуметтік жобалау мен конструкциялау барлық уақытта әлеуметтік процестің ақырын, қорытындысын анықтаумен байланысты. Ұйымдастыру –технологиялық функциясы. Бұл бағытта ұйымдастыру-технологиялық функция әлеуметтік жобалау функциясының заңды жалғасы болып шығады. Анықтап айтқанда, алға мақсат еткен әлеуметтік нәтижелерді жобасыз қол жеткізу мүмкін емес. Қоғамда әлеуметтік даму қызметінің қарқын алуына байланысты бұл функция аса күшті қолдау табуда. Әлеуметтік жобалау, әлеуметтік технологияның құрылуы қоғамдық практиканың «әлеуметтік тапқыштық»/ социальное изобретательство/ деген жаңа құбылыстық қасиетін тудырады. Әлеуметтану басқару қызметімен де тікелей байланысты. Әлеуметтанудың ғылыми нәтижелері-кепілдемелер, ұсыныстар, әдістер, субъектінің түрлі сипаттамалық бағалаулары, оның практикасы басқару шешімдерінің жасалуы мен қабылдануына бастапқы жөн сілтейтін материал болып табылады. Бұл міндет осындай басқару шешімін және оның жүзеге асу жолдарын ғылыми тұрғыдан қамтамасыз етіп отырады. Инструментальды функция. Әлеуметтану арнайы әдістерге ерекше мән береді. Осы бағытта әлеуметтанудың алғашқы ақпараттарын топтау, ізденістің әдістері мен инструментариі, есепке алу, өлшеу, талдау мен өңдеу жұмыстары ерекше мәнге ие болады. Маңызды мәнді мәселе болып проблеманы шешудің ұжымдық ізденіс әдісі: ойдың ықпалы, миға шабул т.б. әлеуметтік қатынастарды қайта жасаудың жолдарын анықтаудың керек тәсілдері саналады. жүктеу/скачать 208,33 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|