1 тақырып. Микробиология және вирусология пәніне кіріспе. Сұрақнама: Микробиология пәнінің мақсаты мен міндеттері
Микробиологияның зерттеу әдістері
жүктеу/скачать 21,35 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3. Микроскоппен жұмыс істеу технологиямен танысу
| 2. Микробиологияның зерттеу әдістері.
Микробиологиялық зерттеу әдістері: Микроскопиялық – микроағзалардан түрлі препараттар дайындап, бактерия жасушасының өлшемін, жасуша пішінін, олардың қозғалғыштығын жарық және электрондық микроскоптар көмегімен зерттеу. Бактериологиялық – жаснды және табиғи қоректік орталарда микроағзаларды өсіру, олардың таза культураларын бөліп алу, микроағзалардың өсуін, олардың биохимиялық, физиологиялық және т.б. дақылдық қасиеттерін зерттеу. Биологиялық – белгілі ауру қоздырғыштарын бөліп алу үшін жануарларды індетті нысандармен залалдау, індетті нысандардың вируленттілігін және уытты заттардың болуын зерттеу. Серологиялық – иммундық антиденелер реакциялары көмегімен диагноз қою. Аллергиялық – ағзаға енгізілген аллерген көмегімен ағзаның жоғарғы сезімталдылығының жағдайын анықтау. Микробиология ғылымы дамуының негізгі кезеңдері: 1. Эмпирикалық білімдердің қалыптасу кезеңі ( микроскопты ойлап тапқанға дейінгі кезең). 2. Морфологиялық кезең. М и к р о о р г а н и з м д е р д і ң а ш ы л у ы. 3. Физиологиялық кезең ( 1875ж. басталады)- Л.Пастера мен Р.Кох дәуірі. 4. Иммунологиялық кезең - иммунология ілімі қалыптасты. Соңынан, туа 5. Микробиология ғылымының негізігі кезеңдерінің бірі – антибиотиктердің ашылуы. 6. Қазіргі таңдағы микробиология, яғни микробиология ғылымы дамуының молекулалы-генетикалық кезеңі. 3. Микроскоппен жұмыс істеу технологиямен танысу Микроскоппен жұмыс істеу ережелері: -микроскопты пайдалану туралы нұсқаулық талаптарын қатаң сақтау; -оның тазалығы мен жұмыс істеуге дайындығын қадағалап отыру; -жарықты дұрыс пайдалану; -әрбір нақтылы жағдайда оптикалық жүйенің ең ұтымды вариантын таңдай білу; -микроскопты ыңғайлап, сол жаққа қойыңыз. Айнаның ойыс жағын жарық түсетін жаққа бағыттаңыз. -препараттың кішкентай шынысын жоғары бағыттап орналастырып, микроскоппен қараңыз. Макробұрандамен тубусты жоғары немесе төмен түсіріп, препараттың біркелкі боялғанын көресіздер, жақсы және ашық көрінетін тұсына қойыңыздар. Фокусын өзгертпей кіші объективтен, үлкен объективке көшіріңіздер. Микробұранданы ақырын бұрап, препараттың өте анық көрінетін тұсын табыңыздар. Препаратты ақырын қолмен жылжытуға болады; -препаратты зерттеп болған соң үлкен объективтен кіші объективке көшіріңіздер. Микроскоппен жұмыс істеп болған соң оны салфеткамен немесе жақын арада керек болмайтын болса қалпағын жауып қойыңыздар. Электрондық микроскоп арқылы қазіргі кезде микроағзалардьщ морфологиясын зерттеуде үлкен жетістікке жеткенімен, жарықты микроскоп өзінің мәнін жоғалтқан жок. Қазіргі микроскоп 2000-2500 есеге үлкейтуге мүмкіндік береді және микроағзаньщ морфологиялық ерекшелігін аңықтайды. Микроскоппен керінетін көрші нүктелер - ен өз аралықты рұқсатты қабілеті деп атайды. Рұқсатты қабілеттің үлкейтуі 2 жолмен жүзеге алады: 1) сандық апертурасы жоғары объективті қолдану (ол әр объективте белгіленген). Ең үлкен сандық апертурасы микроағзалардың морфологиясын жиі зерттейтін иммерсиондық объективтерде (МИ - 90 немесе ОИ - 90) болады; 2) Препаратқа түсетін жарық, толқын үзьгадығьга қысқарту арқылы. Бүл жағдайда зерттеуді ультракүлгін жарықта, яғни толкыны күндік жарықтан кьісқа жағдайда жасайды. Ол үшін арнайы УФ -микроскоптары алынады. Күндік жарықта көрінетін ең үсақ бөліктер, көлемі 1/3 жарык толкын үзьгадығынан үлкен болу керек. Бүл жарықты микроскоп арқылы көлемі 0,2-0,3 мкм аз емес микроағзаларды керуге болатыңдығын көрсетеді. Биологиялық микроскоп арқылы түрақты және боялған микроағзаларды қарауға болады. Тірі болған жағдайда олар мөлдір және еткізгіш жарықта нашар көрінеді. Микроағзаларды тірі жағдайда зертгеу үшін микроскопқа қоса қүралдар қолданады. Микроскоптың иммерсиондық объективті пайдалану тәртібі Қазіргі жарықты микроскоптар ішінен микробиологиялық зерттеулер үшін ең қолайлысы МБИ - 1, МБИ - 3 модельдері биологиялық микроскоптар болып табылады. Микроскоптың оптикалық қуатын аңықтайтьш негізі бөлігі -объектив. Микроскоп объективтері қүрғақ және иммерсионды больш бөлінетіндігін естеріңізге түсірейік. Қүрғақ объективтерді (8х, Ох) орташа үлкейткіш кездерінде қолданады (100-600 есе) объектив пен препарат арасында ауа қабаты болады. Микроағзаларды зерттегенде әрқашан иммерсионды немесе майға батырылған объективті қолданады (90х). Үлкен үлкейту береді (900-1350 есе). Иммерсионды объективпен жұмыс істегенде препарат жағылған самырсын майына салады. Самырсын майының сынуға көрсеткіші шыны сыну көрсеткішіне жақын, сондықтан шыны мен объектив линза арасында біркелкі орта қалыптасады. Осыған байланысты барлық сәулелер сынуға ұшырамай және өзінің бағытын езгертпей, объективке түсіп, ұсақ объектілердің көрінуіне жағдай жасайды. Иммерсионды объективпен мына тәртіппен жүмыс істейді. Дайын тіркелген және боялған бактериялар препараттарын алдымен қүрғақ жүйе объективімен қарау. Онда қолайлы орын тауып, оны 2 жақтан микроскоп зат үстелшесіндегі тіркемелерімен бекітеді. Микроскоп тубусын көтеріп, револьверді бұрап, иммерсиялық объекті орналастырады. Кейін препарат бетіне зат үстелшесінен алмай, иммерсионды май тамшысын (жиі самырсын майын колданады), тамызып, иммерсионды объективті түсіреді. Бүндай объективті түсіру және майға малуды макрометрлік бұранда кремальерасымен абайлап жасау керек. Қырынын объектив алдыңғы линзамен май тамшысына түсуін, ырык. препаратты тиістеу керегін қарау. Содан кейін, окулярға қарап, көру бөлінде зерттелген объект көрінгенше макрометрлік винтпен микроскоп тубусын көтеру. Фокусты микрометрлік бүранда арқылы нақтылайды. Бүл микрометрлік бүрандамен кейін әр уақытта препаратты тануда қодцанылады. Сол кезде конденсор диафрагмасын ашып жарық түсіруді арттыру. Иммерсионды объективтің толық күшін пайдалану үшін иммерсионды майды немесе суды конденсордың жоғарғы линза бетіне жағады. Жүмыстан соң самырсын майынан объектив пен кондесорды тазалайды. Алдымен майды фильтрлейді қағаз кесіндісімен сүртіп, содан соң тазаланған бензинде малынған пгүберекпен сүртіледі. Ксилол мен спиртті қолдануға болмайды, өйткні, объектив линзаларының бүлінуіне әкеліп соғады. жүктеу/скачать 21,35 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|