1 тарау Түрік қағанаты



бет5/45
Дата02.12.2023
өлшемі140,41 Kb.
#132391
түріҚұрамы
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   45
Конспект сұрақтар

  1. Түрік жазуларының ішіндегі ең атақтылары:

  2. Зират басына қойылатын тас мүсіндер:

  3. Қарлұқтардың қыстаудағы баспаналары салынды:

  4. “Қарлұқтар тұрған аймақ ең бай жерлер” – деп жазылған қолжазба:

  5. Қарлұқтардың қосалқы шаруашылығы:

  6. Қарлұқтардың қыстауларда тұрақтаған уақыты:

  7. Қашғардың түрік билеушілері басып алған Қарлұқ қағанатындағы қала:

  8. Қарлұқтардың арабтарға қарсы күресі созылды:

  9. Саманилердің діни ықпалы тараған аймақ:

  10. Қарлұқтарға “ғазауат соғысын” жариялап, шабуылдады:

  11. Қарлұқтардың Ұйғыр қағанатына қарсы күресі созылды:

  12. Қарлұқтардың мемлекет құрып, күшейе бастағанын көрсететін дерек:

  13. Қарлұқ қағанатының өмір сүрген мерзімі:

  14. Қарлұқтардың Жетісуға жылжу себебі:

  15. Қарлұқ тайпаларының негізгі топтасқан жері:

  16. Қарлұқтарды “ежелгі түріктер” деп жазған:

  17. 7 ғасыр басындағы қарлұқтар құрамындағы тайпа саны:

  18. Қай тайпа 756 жылы Түркеш қағандығын құлатып, билікті өз қолына алды:

Оғыз мемлекеті
Конспект
9 ғасырдың аяғы – 10 ғасырдың басында Сырдарияның орта және төменгі ағысында Оғыз мемлекеті құрылды. Орталығы – Янгикент қаласы (Жаңа Гузия). Махмуд Қашғаридің дерегі бойынша, оғыздар алғашында 24 тайпадан тұрған. Бұл – оғыздардың жаңадан әр түрлі тайпалардан қалыптаса бастаған кезі. Әл-Марвази оғыздардың 12 тайпасы ғана жайлы жазады. Бұл кезең оғыз тайпаларының бір-біріне қосылып, халықтық халықтық дәрежеге көтеріле бастаған мезгілі болып есептеледі.
Оғыздардағы жоғарғы билік иесі – жабғу. Жабғудың мұрагері инал деп аталды. Оны атабектер тәрбиеледі. Әскербасы сюбашы деп аталған. Жабғудың кеңесшілері күл-еркін деп аталды. “Оғызнама” дерегінде көрсетілгендей, жабғу өзінің жерін 12 аймаққа бөліп басқарған.
Оғыздар қарлұқ, қимақ тайпаларымен бірігіп, Еділ мен Жайық аралығындағы печенегтерді жеңеді. 965 жылы оғыз жабғуы Киев князі Святославпен Хазарларға қарсы әскери одақ құрды. Нәтижесінде Хазар қағанаты талқандалды. Орыс жылнамаларында 985 жылы князь Владимирдің оғыздармен одақтасып, бұлғарларға жорық жасағаны туралы айтылады. 10 ғасырдың соңы мен 11 ғасырдың басында Әли жабғудың кезінде мемлекет жағдайы күрт нашарлады. Үздіксіз соғыс пен шектен тыс алынатын алым-салық оғыздардың наразылықтарын туғызды. Жент қаласын салжұқтар басып алады. Алайда қала тұрғындары салжұқтарды Женттен қуып шығады. Әли жабғудың мұрагері Шахмәлік тұсында Оғыз мемлекеті күшейді. Ол 1041 жылы Хорезмді жаулап алады. Алайда 1043 жылы салжұқтардың қолынан қаза тапты. Қыпшақтар оғыздарды Сырдария, Арал бойынан біржола ығыстырады. Ақырында, 11 ғасырдың басында Оғыз мемлекеті құлады.
Сырдарияның төменгі ағысында Жанкент, Жуара, Жент атты қалалардың орналасуы оғыздардың отырықшылығын дәлелдейді. Ал Сырдарияның орта ағысындағы Қарнақ, Сүткент, Фараб, Сығанақ, Сауран қалалары туралы Махмуд Қашғари жазған.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   45




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет