1. Тарихи-мәдени ескерткіштердің сипатын нақты ашып көрсетіңіз


)Отандық көрнекті этнограф ғалымдардың зерттеулеріне баға беріңіз



бет11/39
Дата13.09.2022
өлшемі185,78 Kb.
#38951
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   39
15)Отандық көрнекті этнограф ғалымдардың зерттеулеріне баға беріңіз.

. Этнографтардың негізгі зерттеу дереккөздері - далалық экс- педиңиялық материалдар. Далалық бақылаулар түрлері біршама алуан түрлі. Дала күнделігі, әңгімелер жазбасы, қарындашпен салынған бейнелеу суреттері, фотосуреттер, таспалық жазбалар, кинотүсірілімдер жэне т.с.с. барлығы далалық этнография жү- мыстарын жүргізуге өте қажет. Зат ескерткіштерін: дэстүрлі үлт- тық киімдерді, эшекей бүйымдарды, түрлі үй ыдыстарын жинау. Тарихи-өлкетану жэне этнографиялық музейлерге тапсыруды та- лап етеді. Қазақстан этнографиясын зерттеуші ғалымдар- П.Н.Рычков, А.И.Левшин, В.В.Радлов, Н.А.Аристов, А.Н.Харузин, Ш.Ш.Уәлиханов, Ә.Диваев, Ә.Х.Марғұлан, Х.А.Арғынбаев, Ө.Жәнібеков, М.С.Мұқанов және т.б. Олар өз еңбектерінде қазақ халқының ертеден келе жатқан аңыз-әңгімелері, отбасы мен неке қию ерекшеліктері, қолөнері, ою-өрнектері, ұлттық ойындары, эпостық жырлары, және музыкалық аспаптары туралы тарихи-этнографиялық зерттеулерін жүргізді.


Қазақ тарихы мен этнографиясын зерттеуші ғалымдардың бірі Әбубәкір Диваев (1856—1933) болды. Ол Орынбор қаласында дүниеге келген, башқұрт болатын. Орынбор кадет корпусында оқып жүріп, қазақ халқының тарихы мен этнографиясына қызығушылық танытады, XIX ғасырдың 80-жылдарының аяқ кезінде отставкаға шыққан ол өз өмірін қазақ халқының тарихы мен этнографиясын зерттеу ісіне арнайды. Ол әуесқой археологтардың Түркістан үйірмесінің, сондай-ақ Орыс географиялық қоғамының мүшесі болды. 1917 жылға дейін Ә. Диваев 100-ден астам тарихи-этнографиялық еңбек жариялады. Ғалым Қазақстанның ежелгі тарихын жазу кезінде фольклорлық материалды пайдаланудың маңызды екенін атап көрсетті. Ол қазақтардың «Тазша бала», «Жалмауыз кемпір» ертегілерін жазып алды. Сондай-ақ «Қырғыздардың ауру-сырқаулары мен оларды емдеу тәсілдері», «Аспан денелері қырғыздардың көзқарасы бойынша» деген мақалалар да жариялады. Ә. Диваев орыс ғалымдарымен қосылып, қазақтың 4000-ға жуық мақал-мәтелін жинады.
16. Палеография ғылымының маңызын қалай түсінесіз?
палеография Жазбаша кейіпкерлер мен олардың орындалу режимдерін зерттеуге, олардың эволюциясын, орналасуын және жіктелуін анықтауға жауапты тарихнамалық пән. Зерттеу объектісі шеңберінде бұл ғылым технологиялық, экономикалық, әлеуметтік, мәдени, саяси, эстетикалық сипаттағы және басқа графикалық формаларға әсер ететін барлық аспектілерді қамтиды.Палеография бастапқыда тек қағаз, папирус және пергамент сияқты жұмсақ материалды тіректерде жазылған ежелгі жазбаларды зерттеу деп анықталды. Осылайша, ол мрамор, қола немесе басқалары сияқты қатты жазба материалдарындағы жазбаларды қарастыратын эпиграфияға қарсы болды. Алайда палеография барлық графикалық формаларды қамтитын дамыды.
Палеография термині латын тілінен шыққан палеография, сондай-ақ грек тілінен шыққан екі сөз: палайо -бұл ежелгі немесе ежелгі және - дегенді білдіредіграфика - бұл емле немесе жазуға жатады-. Испания корольдік академиясының сөздігі оны «жазу және ежелгі белгілер мен құжаттар туралы ғылым» деп анықтайды. Содан кейін танысу, алфавит бойынша әр түрлі айғақтардың орналасуы мен жіктелуіне жауап береді.Өзін осы ғылымға арнаған адам палеограф ретінде белгілі; Әдетте бұл мәтіндер, стильдер, қысқартулар, анаграммалар, нексограммалар мен лигограммалар, басқа графикалық ерекшеліктер тілін білетін адам. Сондықтан ол археолог ретінде қарастырылады хаттар мен мәтіндер. Ежелгі жазбалар 17 ғасырдың соңында зерттеу нысаны бола бастады. Алайда ежелгі заманнан бері грек-рим тарихшылары ежелгі жазбаларды сілтеме ретінде қолданған. Палеографиялық мәселелерге, қысқартуларды құрастыруға және орта ғасырлардағы көне құжаттарды оқудың үздіксіз тәжірибесіне үлкен қызығушылықты анықтауға болады.
Палеография термині шамамен 18 ғасырда пайда болды. Бірінші болып оны Бенедиктин Бернар де Монфаукон қолданды, ол 1708 жылы жариялаған еңбегінде, ол Мабиллонның шығармашылығына нақтылы талдау жасады.
Оның Францияның шетіне дейін кеңеюіне 1726 жылы Веронаның тарау кітапханасындағы кодекстердің айналасында Франческо Сципион Маффидің жұмысы әсер етті. Бұл ғалым ортағасырлық жазуды рим жазбасынан шығарып, оны жазудың жалғыз түрі ретінде көрсете білді. Бұл факт қазіргі палеографияға жол ашты.1801 жылы палеография мен дипломатиялық зерттеулердің объектілерін бөлу процесі басталды. Карл Т.С.Шенеманнның тергеуі бұған қол жеткізудің негізгі факторы болды.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   39




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет