1. Тұрақты ток. Тұрақты электр тоғы. Электр тізбегі. Электр энергиясының көздері. Электр тізбегінің элементтері. Электр тізбегінің физикалық шамалары
Медициналық электрониканың негізгі түсініктері. Электродтар мен датчиктер. Тіркеу құрылғылары
жүктеу/скачать 1,84 Mb.
|
| 22.Медициналық электрониканың негізгі түсініктері. Электродтар мен датчиктер. Тіркеу құрылғылары.
Медициналық электроникада тіркеу құрылғысының 2 түрі қолданылады: 1. Электродтар; 2. Датчиктер. Электродтар – бұл өлшеуіш тізбекті биологиялық жүйемен қосатын арнайы формадағы өткізгіш сымдар. Электродтар диагностикада, емдеу саласында қолданылады. Биологиялық жүйеден және электродтан тұратын контурдың эквиваленттік схемасы: Электродтардың әрекет ету принципі Электродтардың жұмыс принципі – өлшеу тізбегін биологиялық жүйемен байланыстыратын арнайы нысандағы өткізгіштер. Электродтарға қойылатын талаптар: Мықтылық (төзімділік – прочность). Жылдамдық (тез арада алып тіркеу). Сигналдың бұзылуы (формасын өзгертпеуі, кедергі жасамауы, яғни параметрлердің тұрақтылығын қамтамасыз ету ). Биологиялық ұлпаны тітіркендірмеуі. Электрод 4 топқа бөлінеді: • Уақытша қолданылады (УЗИ каб.) • Ұзақ уақыт бойынша үздіксіз (кома, реанимация). • Қозғалыс жағдайында (спорттық және космостық медицинада). • Қауырт және жәрдем жағдайында (жүрек тоқтағанда). Физиотерапиядағы электродтардың түрлері Физиотерапиядағы электродтардың жазық және вакуумдық түрлерін қарастырайық. Жазық электродтар гальванизация, электрофорез кезінде қолданылады. Науқастың денесіне екі электродтың көмегімен тұрақты ток беріледі, олардың әрқайсысы қорғасын тақтайшасынан (немесе өткізгіш көмір графит матасынан) және гидрофильді төсемнен тұрады. Вакуумдық электродтар. Мұндай электродтар дарсонвализацияда қолданылады. Баллондардың шыны электродтарының ішіндегі ауа төмен қысымға ие (6,7 ÷ 13,5 Па). Медициналық-биологиялық ақпарат датчиктері Датчик – беруге және тіркеуге ыңғайлы өлшенетін немесе бақыланатын шаманы сигналға айналдыратын құрылғы. Түрлендірілетін мән x кіріс деп аталады, ал өлшенетін α шығыс мәні деп аталады. Датчиктің сипаттамасы – шығыс шамасының кіріс X-ке функционалды тәуелділігі (аналитикалық немесе графикалық түрде сипатталған). Әдетте (13.1) сызықтық сипаттамасы бар сенсорға ие болуға тырысады, мұндағы тұрақты коэффициент. Датчик сезімталдығы шығыс шамасының өзгеруінің кіріс шамасының тиісті өзгеруіне қатынасы: (13.2) Датчиктің шегі датчикті бұрмаламай және бүлдірмей қабылдауға болатын кіріс шамасының максималды мәні. Датчик шегі - сенсор анықтай алатын кіріс шамасының минималды өзгеруі. Датчик класстары: генераторлық және параметрлік болып бөлінеді. Генераторлық датчиктер кіріс сигналының әсерінен кернеу немесе ток тудырады (индукциялық, пьезоэлектрлік, фотоэлектрлік және т.б.). Параметрлік датчиктер – бұл кіріс сигналының әсерінен қандай да бір параметрі өзгеретін датчиктер (тензометриялық, сыйымдылық, индуктивті, реостат және т.б.). Механикалық, акустикалық, температура, оптикалық және басқа датчиктер деп ажыратылады. Параметрлік датчиктер: Реостаттық (омдық кедергіге негізделген) Сыйымдылық (сыйымдылыққа негізделген) Индуктивті (индуктивтілік немес өзара индуктивтілікке негізделген) Пьезоэлектрлік датчик. Пьезоэлектрлік датчиктің жұмыс істеу принципі кристалл диэлектриктерді деформациялау кезіндегі поляризация құбылысына негізделген. Осы датчиктердің кіріс шамасы – қысым, механикалық кернеу, ығысу болса, шығыс шамасы – электрлік кернеу. Медицинада пьезодатчиктер кеңінен артериялық қысымды және артерия пульсін тіркеуге қолданылады. Индукциялық датчик. Индукциялық датчиктің жұмыс істеу принципі тұрақты магниттегі катушканың ЭҚК негізделген. Индукциялық датчиктің кіріс шамасы механикалық орын ауыстыру, сондықтан оларды (индукциялық датчиктерді) жылдамдық өлшейтін құралдарда пайдаланады. Мысалы, өкпенің вентиляциясын тіркеу аппаратында. Тензодатчик. Тензодатчиктің жұмыс істеу принципі механикалық деформация нәтижесінде өткізгіштің активті кедергілерінің өзгеруі - тензоэффектіге негізделген. Медициналық техникада пневмограмманы тіркеуде, кеуде қуысының жасушаларының периметрлерінің, дем алу жиілігін анықтауда қолданылады. Тензодатчиктер жилет түрінде созылмалы болып келеді. Сезгіш элемент екі резиналы, графитпен толтырылған деформация кезінде кедергісі өзгеретін түтікше датчиктің сезгіштігі деп аталады. жүктеу/скачать 1,84 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|