- сыныпқа арналған «Әдебиет әлемі» факультатив сабақтың жоспары

Оқушылардың басылым беттеріне жарияланған шығармалары

Білім беру ұйымдары арасында өткізілген «Кім болам? «Қандай болам?» республикалық интернет байқауына қатынасып «Сертификат» иеленген 2-сынып оқушысы Бауыржан Мединаның шығармасы:
Мен өскенде кім болғым келеді?
Иә, әр адамның арманы болады ғой, менің де балалық армандарым өте көп. Армансыз адам болмайды. Арман адамға қанат бітіреді. Мектепте оқып жүрген әрбір оқушының өзіндік бала қиялында «Болашақта кім болам?» деген сұрақтар мазалайды. Мен 2-сыныпта оқимын . Болашақта дизайнер болғам келеді. Өзімнің алдама үлкен мақсат қойдым. Ол үшін сабағымды беспен оқуым керек. Кішкентай кезімде қуыршақпен ойнайтын болдым.Оған киімдер тіккенді ұнататын едім. Ол көйлектерді моншақтармен сәндеп әшекейлейтінмін.Апам іс тіккенде қасында отырамын. Теледидардан дизайнер Құралай Нұрқаділова апамды көргенде сол кісіге ұқсағым келді. Дүкеннен қымбат көйлектер алғанша . арзан матадан өзім көйлек тігіп кисем жақсы емес пе деп ойладым. Бұл іс қолымнан келеді. Ол үшін өзімде еңбекқорлық болу керек деп ойлаймын.Үлкендер еңбек етіп қуаныш тапса , шабыттары арта түседі ғой. Сол сияқты мен өз таңдаған мамандығыма жетемін , өзіме сенемін...
Бауыржан Медина

Баспасөз бетіне шыққан 2-сынып оқушысы Нұртасұлы Тұрардың шығармасы:

Нұртасұлы Тұрар

Сонау XX ғасырдың басында Ж. Аймауытов: « Сабақ беру үйреншікті жай ғана шеберлік емес, ол – жаңаны табатын өнер» деген екен. Сондықтан қазіргі таңдағы педагогика жаңалықтарын пән ерекшеліктеріне сай қолдана білу – оқыту мақсатына жетудің бірден – бір жолы. Өз тәжірибемде оқыту барысында алдыма қойған мақсатым - баланың қызығушылығын оятып, қабілетін арттыратын, өз бетімен ізденісін жаттықтыратын жағдай туғызу. Оның бастысы сабақ үрдісін жаңаша ұйымдастыру, оқушылардың оқудағы іс - әрекеттері арқылы білім, білік, дағдыларын жетілдіру, өз бетінше білім алу үрдісінде бірлесе әрекет ету. Мақсатқа жету оқушылардың өздері арқылы жүзеге асады. Мұғалім - ұйымдастырушы, бағыт беруші.

XXI ғасыр компьютерлік ақпараттар заманы. Жер – жердегі болып жатқан хабарлар туралы интернет арқылы мағлұмат алып отырған балаларды бір нәрсемен таңқалдыру, тек ұстаздың қолынан келетін іс.

Әр сабақ сапалы да нәтижелі өткізілсе, ол мұғалімнің тынымсыз еңбегінің нәтижесі.

Мұғалімнің басты міндеттерінің бірі - әрбір оқушының өз мүмкіндігін, қабілетін және икемділігін таныта білуіне жағдай жасау. Осы міндетті орындау үшін өзіме мынадай сұрақтарды белгіледім.

а) Оқушылар өз бетінше білімін қалай тереңдете алады?

ә) Білімді өмірмен байланыстыру дағдысын дамыту жолдары қандай?

Алдыма қойылған сұрақтарды шешу үшін топпен жұмыс жасау жолын таңдап алдым.

Топта жұмыс жасау оқушыға ой еркіндігін, жауапкершілік, ізденуге және ойын ортаға салуға мүмкіндік беретінін байқадым. Әрине, алғашында оқушылар бірден белсенділік танытып, ойын ортаға сала алмады. Оқытудың негізгі мақсаты өз бетінше дами алатын жеке адамды қалыптастыру болғандықтан оқушылар өз бетінше танымдық әрекететудің әдістері мен дағдыларын меңгеруі керек. Сабақ барысында , сабақтан тыс мезгілде оқушыларға тапсырманы өз бетінше орындатуға дағдыландырдым. ( Мәтінмен жұмыс, қосымша әдебиеттермен, интернет материалдарымен, еркін жазу т.б).

Оқушыларға еркіндік беріліп, бір топтан екінші топқа ауысып, ақпаратты жинап, ой бөліседі, салыстырады, ортақ пікірге келіп, көпшілікке жариялауға үйренеді. Жұмыс нәтижесінде жаңаны тез игеріп, дұрыс түсінетін, практикада жүзеге асыра алатын, болжам жасай алатын оқушылар қалыптасты. Сыныпта мұндай оқушылардың болуы менің жұмысыма оң әсер етті.

1. Оқушылардың пәнге деген қызығушылығы артты.

2. Қосымша әдебиеттер, материалдар іздей бастады.

3. Ой - өрістері кеңейді, пәнаралық байланысты жүзеге асыруға көмегін тигізді.

Ал, оқушылармен топтық жұмыс мынадай нәтиже көрсетті:

1. Мұғалімнің нұсқауы бойынша оқушылар өз бетімен білім алады.

2. Ой бөлісті, пікір таластырды.

3. Ойларын басқалармен салыстырды.

4. Қорытынды жасап, ойын еркін баяндауға үйренді.

5. Пәнге деген қызығушылығы артты.

6. Өздеріне үлкен жауапкершілік жүктеді.

Жыл бойы жүргізілген осы бағдарлама бойынша жасалынған жұмыстың арқасында сыныптағы 17 оқушының әдебиеттік оқудан білім сапасы-

89 % болды.

Бастауыш сыныпта көбіне түсіндірмелі оқу әдісін қолданған дұрыс.Бұны сапалы оқу десе де болады.Түсіндірмелі оқу негізінен үш түрлді жолмен жүзеге асады.

1. Мәтінмен танысу.

2. Мәтінді өз сөзімен әңгімелеу.

3. Оқыған мәтінді талдау.

Мәтіндегі ұғымдарды көбінесе жалпыдан жалқыға қарай,ал бастауыш сыныпта жалқыдан жалпыға қарай оқытамыз.Бұл талдау-жинақтау әдісі деп аталады.Әңгіме немесе сұрақ-жауап әдісі кейде эвристикалық әдіс деп те аталады.Төменгі сыныптарда өтілген мәтінді әңгіме әдісі бойынша талдайды.Бұл әдісті әңгіме әдісі деп те атауға болады.Сұрақ-жауап әдісін диалог әдісі деп те атайды. Талдауды «жалқылау» деп, жинақтауды «жалпылау»деп атауға болады.Бүгінгі қолданылып жүрген әдістерде көркем сөздерге ерекше мән беріледі.Қандай сабақта болмасын құрғақ сөз аз болып,жаттығу арқылы оқушыларды оқу ісіне дағдыландыруға көбірек көңіл бөлінуі тиіс.

Мәтінмен жұмыс кезінде сурет салу, ән айту сияқты қосымша тәсілдерді де пайдаланып отыру керек.Себебі,бұл баланың ерекше дарынын оятып, эстетикалық талғамын арттырады.

Бағдарлама төмендегідей тараулардан тұрады. Мұнда халық ауыз әдебиеті үлгілері, Қазақстан Республикасы және жерлес ақын – жазушылардың шығармалары, еңбектері, елге сіңірген қызметтері енгізілді. Соның нәтижесінде жас шәкірттің ой - өрісін оқу бағдарламасының талаптарына сәйкес дамыту ескерілді,белсенділігін арттыруға болады.

Сабақ жоспарларының үлгілері:

Сабақтың тақырыбы: Көкжиегім – келешегім А.Ершуов

Сабақтың мақсаты: Ардақты ақын Аманқос ағамыздың өлеңі мен өмірі туралы оқушыларға кеңірек таныстыру.

Тәрбиелілігі: Қазақ поэзиясының шаңырағының биік болуына үлес қосқан және қазақ поэзиясында өзіндік орны бар талантты ақын, қарымды қаламгердің жыр шумақтарымен таныстыра отырып,оқушыларды ұлтжандылыққа, сыйластыққа , адамгершілікке, мейірімділікке тәрбиелеу.

Көрнекілігі: талантты ақынның ырым-тыйым сөздері және ақынның өмірінен сурет – шежіре

Мұғалім сөзі :

Ақкиізтоғайлық ақын Аманқос Ершуовты оқушыларға таныстыру. Аманқос сөз жоқ, сөз химиясын игерген шынайы қаламгер. Ол қазақ поэзиясының шаңырағының биік болуына үлес қосқан және қазақ поэзиясында өзіндік орны бар талантты ақын, қарымды қаламгер. 1974 жылы оның тұңғыш жинағы «Көкжиегім-келешегім» жарық көрді. Ақынның тұңғыш жинағы оның болашақ асуларына еркін бағытталған туынды еді. Жинақ оның кім екенін танытты.

« Сенімнің сексен теңін арқаладым,

Ат басын енді қалай тарта аламын.

Ақтарып отырған соң қариялар

Келешек күндерімнің әр парағын.» Бұл бәйгеге қосылған тұлпардың мінезі. Осы жинақтағы мына бір шумақ ақынның халық алдындағы антындай естіледі.

«Тамшыдан жатса да әзір көл құралмай,Аумайды күн жолынан енді маңдай.Мен жоқпын мынау жайсаң дүниедеСендерді қалар болсам сендіре алмай» Қазақстанның қай өлкесінен астанаға әуестік ,Алматыға үйілу, бір жинағы шықса ұлылық ұялағандай ,ақындық сапарына қосылдым деп кеудесіне нан піскендей ,үй жалдап тұрса да кейбіреулер Алатаудың маңына ұмтылды. Алматы дарындылықты сонда тұрсаң ғана беретіндей. Бірақ , Аманқос туған жеріне терең тамырланған талант екенін ауылда тұрып-ақ мойындатты» -дейді филология ғылымдарының докторы, профессор Қадыр Жүсіп.

* А.Ершуовтың өлеңдерінен үзінді оқу

А. Ершуов «Ақ бұлттар атын шығарған» - Наркиза

А. Ершуов «Жайым жоқ ақындықтан жалтаруға...»-Назира

А. Ершуов «Меңдекеш Сатыбалдиевке»- Бекнұр

Аманқос Ершуовке жерлесі, ақын Қаржау Оразбаевтың арнау өлеңі- Гүлжайна

... Ақкиізге түледің,

Жыр боп соғып жүрегің,

Ақмешіттің сорына,

Аунап өскен ұл едің.

Елге ақын боп елендің,

Марапатқа кенелдің.

Ортанқолдай әулеттің,

Ортасында көп елдің.

... Өткен өмір, ол – есте,

Бес перзенті белесте.

Жақсылардың кеудесі,

Алтын сандық емес пе?!

Сексенге жет, сергек боп,

Тоқсанға да өрлеп кет!

Тойлап жатсын дүйім ел,

Қаулап жатсын жыр көктеп.

Ардақ тұтқан бір кезден,

Арда ақын ең, жыр-безбен.

Баптап ұдай, беу, Муза,

Сақта, Құдай, тіл-көзден!

. Ән шашу

1. «Алтыным» - әні Б.Қоқаманов, сөзі А.Ершуов

2. «Бөбек» әні – сөзі Маржан Ершу

3. «Атырау- арман» әні - сөзі М.Ершу

ІV. Сурет – шежіре

1. Ақын, әрі ұстаз

6. Ақынның жолын қуған ақын қызы Маржан Ершу

Қорытынды сөз.

Ақынның «Келешегім –көкжиегім», «Шырқау», «Шопан баласы», «Жылқышының ұлы», «Ойсылқара», «Алтын босаға», «Шұғылалы шақтар», «Пір Бекет пен жыр зекет», «Оғыланды» жыр кітаптары мен «Жаралы жылдар», «Мәңгілік махаббат» драмалық шығармалары оқырмандардың ыстық ықыласына бөленуде. Ақын «Құрмет Белгісі» орденінің иегері, Қазақстанның еңбек сіңірген қызметкері, республика халық ағарту ісінің үздігі.

Әдебиеттік оқу ( таңдау)

Сабақтың тақырыбы: 1001 мақал, 101 жұмбақ.

Сабақтың түрі: Сайыс сабақ

Сабақтың мақсаты: а) Білімділігі: Қазақ халқының ауыз әдебиеті үлгілері туралы түсініктерін кеңейте түсу. Тақырыпқа қарай мақалдарды топтастыра білуге дағдыландыру.

ә) Дамытушылығы: Мақал мазмұнын аша білуге,жұмбақтарды шеше білуге, сайыс барысында шапшаң жауап беруге үйрету.

б) Тәрбиелігі: Туған тілін, салт-дәстүрін білуге тәрбиелеу.

Сабақтың әдістері: Көрнекілік әдісі. Жарыс. Топтық тапсырмалар.

Сабақтың көрнекілігі: Тақырыптық бүктеме. Тірек сызба. Мақалдар тақырыптары.

Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру.

І. Кіріспе.

Топтастыру «Қазақ ауыз әдебиеті үлгілері» Ертегі, аңыз, жұмбақ, мақал, батырлар жыры т.б.

ІІ. Сабақ түрін түсіндіру:«1001 мақал, 101 жұмбақ»

1) Тақырып бойынша мақалдар айтқызу:«Еңбек» «Туған жер» «Денсаулық» «Оқу, өнер - білім»

2) «Мен бастаймын, сен аяқта» Ойын ойнату.

Жері байдың ....Досы көпті ....Жаман аттан....Ер есімі....

3) Жұмбақ шешу.

4) Жұмбақ құрастыру.

5) Сандары бар мақалдарды айтудан жарыс

6-у ала болса, ауыздағы кетеді,4-у түгел болса, төбедегі келеді. т.б.

ІІІ. Қорытынды.

Халық ауыз әдебиеті үлгілеріне жататын мақалдар, жұмбақтар туралы бар білетінімізді ортаға салдық. Әр тақырыпта шығарма жазсақ та, ауызша әңгіме құрасақ та, тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйінін білдіретін мақалды қолдана білу үшін көп оқу керек.

ІV.Мадақтау.

V.Мақалдар жаттау. Жұмбақтар шешу.

Әдебиеттік оқу ( таңдау)

Сабақтың тақырыбы: «Туған жер – тұғырым»

Сабақтың түрі: Шығармашылық сабақ

Сабақтың мақсаты: а) Білімділігі: Қазақстан Тәуелсіздігінің 25

жылдығына орай өз елінде болып жатқан жақсы істерді көре, бағалай білуге, өз сөзімен жүйелі жеткізе білуге үйрету.

Сабақтың әдістері: Көрнекілік әдісі. Реферат жазу. Қосымша әдебиеттер.

Сабақтың көрнекілігі: Тақырыптық сурет. Бүктеме. «Қазақстан Тәуелсіздігіне 25ыл!» Ребус.

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру

І. Кіріспе. Қызығушылығын ояту.

Ребус шешу «Туған жер – алтын бесік»

ІІ. Топтық жұмыс:

І топ.Мәтін құрастырады. Бір айналым сөйлесу. «Туған жерім»

ІІ топ.Бес жол өлең құрастыру. «Қазақстан»

ІІІ топТоптастыру. Қазақстан елінің тәуелсіздік алғаннан бергі жетістіктерін топтастырады

ІІІ. Жоспар құру. Реферат тақырыбы «Туған жер – тұғырым!»

Жоспары: ІІІ. Қорытынды. «Мен Отаныммен мақтанамын!»
І. Кіріспе. «Менің Отаным – Қазақстан»

ІІ. Негізгі бөлім: Тәуелсіз Қазақстан, өркендей бер!

ІV. Ой – толғаныс: «Тәуелсіздік – ата – бабам арманы»

Ақкиізтоғай ауылындағы жетістіктерге тоқталу.

Жаңа балабақша , балалар стадионы, таза су, телефон байланысы, интернет жүйесі т.б.

V. Мадақтау.

VІ. «Туған жер - тұғырым» реферат жазу

Әдебиеттік оқу (таңдау)

Сабақтың тақырыбы: Майдангер ата ерлігі. Бауыржан Сабақтың түрі: Түсіндіру , таныстыру. талдау сабағы

Сабақтың мақсаты: а) Білімділігі: Ұлы Отан соғысының ардагерлері, куәгерлерінің өмірі туралы түсінік қалыптастыру.

ә) Дамытушылығы: Мәтінді түсініп оқу, диалогты рөлге еніп оқу, мәтіндегі негізгі ойды таба алуға дағдыландыру.

б) Тәрбиелігі: Ұлтжандылыққа, Отанын сүюге, қорғауға тәрбиелеу.

Сабақтың әдістері: Көрнекілік әдісі. Жарыс. Мәнерлеп оқу.

Сабақтың көрнекілігі: Бүктеме «Жауынгер жазушылар» Суреттер. Әдеби кітаптар.

Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру.

І Кіріспе.

Дәйек сөз: «Кімде-кім өзінің елі, дәстүрі, тілі үшін мақтана алмаса, ол-сорлы адам» Бауыржан Момышұлы.

ІІ. Бір айналым сөйлесу «Ұлы Отан соғысы туралы не білеміз?»

ІІІ. Жарыс: І топ ІІ топ ІІІ топБауыржан Момышұлы .(Ауыл ардагері Наурыз Қатқылбаев)

а) Шығармалары. Берілген мәтіндерді еске түсіру.

ә) Бес жол өлең құрастыру. «Қаһарман»

б) Көркем сөзді мәнерлеп оқу.«Әлия» «Мәншүк» «Нүркен»

в) Ойын: «Жалғасын тап» Ерлік туралы мақалдардың басын айту.Оқушылар жалғастырады. Мағынасын ашады.

(Ардагер Наурыз атаның әңгімесі-оқушылар үйіне барып жазып әкелінген)

ІV. Қорытынды.

Ер есімі – ел есінде! Ұлы Отан соғысы туралы, қазақ халқының ержүрек

ұл-қыздары туралы еш уақытта ұмытпаймыз.

V. Мадақтау.

VІ. Сөзжұмбақ құрастыру. «Бауыржан»

Пайдаланған әдебиеттер:

2. З. Бейсембаев Б.Игенбаева Г. Әріпова Әдебиеттік оқу хрестоматиясы

2013 жыл

3. Ақкиізтоғайдан шыққан ақындардың кітаптары

А.Ершуов , М.Сатыбалдиев , М.Ершу , Қ.Сыдиықов т.б
4. Баспасөз материалдары
5. Ақпарат құралдары
6. Білім стандарты 1-4 сыныптарға арналған

Жылыой ауданы Ақкиізтоғай ауылы

№10 Амангелді атындағы жалпы орта

білім беретін мектептің I санатты

бастауыш сынып мұғалімі

Гүлжамиға Шоланова Амалбайқызына

Пікір

Гүлжамиға Амалбайқызы балалардың шығармашылық қабілетін дамыту бағытында мектепте үйірмелер жүргізеді. Оқушылары – аудандық олимпиада жүлдегерлері. 2011 жылы математика пәнінен Таубаева Ақырыс ІІІ орын, 2015-2016 оқу жылында шәкірттері Бауыржан Медина мен Талғатова Асылжан «Ақбота» республикалық интеллектуалды олимпиадаға қатысып жүлделі ІІ орынды жеңіп алды.

Гүлжамиға Амалбайқызы – қайрат-жігері, күш-қуаты мол ұстаз. Ұзақ жылдардан бері әріптес ретінде байқағаным, Гүлжамиға қай шаруаға болса да енжар қарамайды, ескерусіз қалдырмайды. Білім беру кабинеті жақсы жабдықталған. Ол күнделікті сабақтарын жаңа технологияның әдіс-тәсілдерімен түрлендіріп өткізеді.

Гүлжамиға Амалбайқызы – көп жылдардан бері әдістемелік бірлестіктің жетекшісі.

Аты-жөні : Шоланова Гүлжамиға Амалбайқызы

Туған жылы, айы ,күні : 20. 01. 1964ж

Бітірген оқу орны: АГУ фак. ПиМНО

Мамандығы : Бастауыш сынып мұғалімі

Санаты: I