Ө з бойымнан ұшырдым "үкілімді", Ө

1 маусым  2016 жыл

3

Ардагерлер ұйымдарында

БІЗ СОҒЫСТЫ КӨРМЕДІК...

"Соғыс!" деген сөзді естіген кезде

бойымызға үрей, көз алдымызға

қантөгіс, қырғын, ажал атты қорқы-

нышты көріністер елестері анық. ХХ

ғасырдағы оның қанды да қасіреттісі

қайсысы десек, ол екінші дүниежүзілік

соғыс дер едік. Себебі, оған әлем

халықтарының 80 пайызы қатысып,

майдан даласына 72 мемлекет тартылды.

40 мемлекеттің жері соғыс отына

шарпылып, 110 миллион адам қолына

қару алды.

Отан қорғау соғысына 1 млн. 366

мың қазақстандықтар қатысып, 410

мыңы қаза тауып, 125 мыңы із-түссіз

жоғалып кеткені тарихтан белгілі.

Иә, бұл соғыстың тарихи жеңісі -

бүкіл халықтың ерлігі. Сондықтан, жыл

өткен сайын жеңіс алауының өшпес

отының маздай беретіні даусыз.

Бұл соғысқа күршімдік Ысқақов

Тұрсеке де 18 жасынан қатысып,

сұмдық соғыстың қатысушысы әрі

куәгері болды.

Соғыстың зардабынан небәрі 27

жыл ғана өмір сүрді. Ол кезде ұлы

Советхан бар - жоғы бес жаста еді. Ол

кезде әкесінің соғыс туралы айтқанын

ұққан да жоқ, соғыстың не екенін

білмеді де.

Биылғы жылы Ұлы Жеңістің 71

жылдығы қарсаңында қолыма қалам

алғызған бір жәйт бар. - дейді ұлы

Советхан Ысқақов.  Ол әкемнің көзі

ретінде отбасымызда сақталып келген,

сарғайып қалған мақтау қағазы еді. Сол

мақтау қағазының мәтінін өзгертпей

тарихи дерек ретінде келтіруді жөн

санаймын.

                       Грамота

Рядовому Искакову Турсеке

Приказом Верховного Главнокоман-

дующего

Маршала Советского союза това-

рища Сталина.

От 23 апреля 1945 года №341

За овладение штурмом города Опава

Интервью

НЕ СТАРЕЮТ ДУШОЙ ВЕТЕРАНЫ

Ветеран органов прокуратуры

Кайрат Кенжебулатов, которому в июне

этого года исполняется 75 лет, всю свою

жизнь посвятил профессии, связанной

с правозащитной деятельностью.

 Проработав более 36 лет в право-

охранительной системе, более 20 лет

отдал службе в органах прокуратуры.

Именно трудовая деятельность в

органах прокуратуры способствовала

становлению и развитию его как юриста,

будущего блюстителя Закона, дала

возможность быть объективным и

взвешенным при решении острых

профессиональных вопросов, быть

принципиальным в защите прав и

интересов граждан и государства,

глубоко познать суть общения с людьми,

понять сложность человеческих

отношений.

 В преддверии юбилея нашего гостя

мы попросили Кайрата Кенже-

булатовича ответить на некоторые

вопросы.

- Кайрат Кенжебулатович, рас-

скажите, пожалуйста, о себе и первых

шагах становления Вашей практической

деятельности?

- Я уроженец Акмолинской области,

среднюю школу окончил в городе

Атбасаре, высшее образование получил

в 1966 году, с отличием окончив

юридический факультет КирГУ.

 Трудовая деятельность после вуза

начиналась с должности стажера

следователя, помощника прокурора

города Фрунзе, а в последующем я

проработал заместителем районного

прокурора, старшим помощником -

руководителем отдела прокуратуры

Жамбылской области, на ответственных

должностях прокуратуры Мангыш-

лакской, Тургайской областей,

прокурором отдела прокуратуры

Казахской ССР.

В 1976-77 годах работал старшим

преподавателем на юридическом

факультете Карагандинского государс-

твенного университета, работал на

правовой работе в советско-проф-

союзных органах области. В 1996 году

работая в должности старшего

помощника прокурора Акмолинской

области вышел пенсию по выслуге лет.

За добросовестную работу наг-

ражден знаком "Почётный работник

прокуратуры", поощрен ведомс-

твенными наградами и благодарствен-

ными письмами. Классный чин - старший

советник юстиции.

- Чем Вы занимались после выхода

на пенсию?

- После выхода на заслуженный

отдых до 2010 года я продолжал работать.

Несколько лет работал в правовой

сфере советско-банковских органах

области, а последние 10 лет на пре-

подавательской работе в вузах столицы.

- Длительное время Вы работали в

органах прокуратуры республики. Что

можете сказать о людях, возглавлявших

эти сложные структуры?

- Периоды службы в регионах

республики, прежде всего коллективы и

руководители, возглавлявшие их в

разные годы, оставили во мне самые

наилучшие воспоминания, впечатления,

уважение и признательность.

Абсолютная правда в том, что

руководители органов прокуратуры, не

только где я работал, но и в целом по

республике отличались исключительной

порядочностью и честностью. На всю

жизнь примером подражания для меня

остаются такие руководители област-

ных прокуратур как Барьян Турсунов,

Рахметолла Губайдуллин, Халиль

Акимжанов, Олег Гайданов, Аркадий

Хегай, с которыми мне посчастливилось

поработать.

Не могу не сказать добрых слов и

не вспомнить 1968 год, когда по приезду

в город Джамбул (ныне г. Тараз) я

почувствовал доброжелательность

очень тихого и зеленого областного

центра, где живут замечательные люди.

Я сразу очутился в хорошем коллективе

областного аппарата прокуратуры. Мне,

молодому человеку, выбравшему для

себя прокурорскую деятельность было

приятно ощущать заботу и внимание со

стороны опытных старших товарищей

П. Зубенко, А. Садыкова, которые в то

время занимали должности заместителей

прокурора области. Многому я научился

у начальника отдела, секретаря парт-

организации областной прокуратуры В.

Конотоп и других моих наставников.

 Особо мне бы хотелось сказать о

Б. Турсунове - участнике Великой

Отечественной Войны, как о человеке,

оставившем о себе самую светлую

память. Требовательный к своим

подчиненным он всегда оставался

справедливым и заботливым руково-

дителем. Его стиль работы способс-

твовал повышению и укреплению

авторитета не только среди населения

области, но и среди органов

прокуратуры республики. Одним из

важнейших приоритетов деятель-

ности Б. Турсунова была забота о

воспитании прокурорских кадров.

Под его руководством область

воспитала таких профессионалов как

кавалер ордена "Трудового красного

знамени" К. Орынбаев, заслуженный

юрист Казахской ССР О. Сауранбаев,

Почетный работник прокуратуры М.

Аккулиев и другие.

Мы все равнялись на них. Без

преувеличения можно утверждать,

что эти люди особого рода,

посвятившие свою жизнь служению

Закону, защите интересов граждан и

государства. В целом все сотрудники

органов прокуратуры области весьма

успешно выполняли свой служебный

долг, продолжая многолетние

традиции, и потому прокуратура

области всегда считалась одной из

лучших в республике.

Безусловно, опыт, полученный в

годы работы в Жамбылской области

очень пригодился мне в дальнейшей

трудовой деятельности. Не могу не

отметить, что в целом авторитет

органов прокуратуры областей

зависит в определенной  степени

также от лиц, возглавляющих это

ведомство, от их компетентности  и

принципиальности. А ярких личнос-

тей в прокуратуре не мало.

В галерее замечательных юристов,

посвятивших жизнь укреплению

законности в республике начиная с

1970-х годов, были прокуроры

республики которых и сегодня многие

знают и помнят - У.Сеитов. Г.Еле-

месов, Ж.Туякбай, Ю.Хитрин,

Р.Тусупбеков, К.Мами, А.Даулбаев и

другие видные юристы.

Эстафету своих коллег предшес-

твенников в настоящее время

достойно продолжает руководство

Генеральной прокуратуры РК в главе

с Жакипом Асановым - достойным

выходцем из прокурорской когорты.

- На протяжении ряда лет Вы

руководили ветеранской организа-

цией органов прокуратуры г. Астаны.

Расскажите пожалуйста о ее целях и

задачах.

Органам прокуратуры и всем

правоохранительным органам свойс-

твенна важная черта - уважительное

отношение к своим ветеранам,

пребывающим на заслуженном

отдыхе. Не удивительно, что в 2002

году на базе прокуратуры г.Астаны

было создано самостоятельное

общественное объединение "Вете-

раны прокуратуры г. Астаны".

Первоначально в составе вете-

ранской организации было 25 человек,

а в связи с изменением порядка выхода

на пенсию в соответствии с новым

законом "О правоохранительной

системе", количество ветеранов

возросло до 80 человек.

 По истечении 5 лет руководством

Совета ветеранов города, управление

было  передано представителю

среднего поколения ветеранов -

Е.Досанову, человеку с большим

опытом руководящей работы, ос-

таваясь сам председателем реви-

зионной комиссии общественного

объединения. В нашей организации

немало заслуженных ветеранов,

участников войны и тружеников тыла

- А.Куропятник, В.Терентьев, С.Жаку-

пов, Л.Иванова и другие.

На опыте этих людей мы воспи-

тываем молодежь и действующих

молодых сотрудников, совместно

участвуем в общественно-патрио-

тической и правовоспитательной

работе прокуратуры и в трудовых

коллективах. Особый приятный

участок нашей работы - организация

досуга людей старшего поколения.

Руководство прокуратуры города и

республики постоянно поддерживает

связь с пенсионерами, интересуются

их проблемами и чаяниями, оперативно

и качественно реагируют на них.

Ветераны прокуратуры города

тесно взаимодействуют с городским

Советом ветеранов Астаны, который

оказывает посильную помощь и

заботу по организации праздничных

обедов, концертных выступлений,

через предпринимательские струк-

туры и учреждения культуры города

Астаны.

- Расскажите о своей семье.

Наверное, вы любимый отец и

заботливый дедушка?

В силу излишней принци-

пиальности характера не могу

претендовать на роль любимого отца.

Благодаря доброте и порядочности

супруги - стержня семейного очага,

наделенной искусством создавать

комфорт в семейных отношениях, я

могу считать себя любящим дедом и

строгим отцом. Главное, я доволен, что

вооружен и защищен, то есть у меня

трое детей, пятеро внучек и один внук.

Все дети с высшим образованием.

Старшая дочь  Гульнара - кандидат

наук, преподаватель иностранного

языка учебного заведения. Мужчины

- специалисты в области экономики и

права. Уже внуки пошли по стопам

своих родителей - двое студенты

московских вузов.

- Вы уже не работаете. Чем

занимаетесь в свободное время?

У каждого человека есть свое

хобби. Для меня общественная работа

была постоянным спутником жизни с

детства.

В школьные годы - звеньевой,

председатель пионерского отряда,

председатель совета дружины. В

студенческие годы - староста группы,

председатель совета общежития,

командир добровольной дружины

факультета. В период  трудовой

деятельности - председатель профкома,

зам. секретаря партийной организации.

И неудивительно, что после выхода на

пенсию я полностью переключился в

общественно политическую и

ветеранскую жизнь столицы и

прокуратуры.

В настоящее время являюсь членом

президиума городского Совета

ветеранов, член политсовета партии

"Нур Отан" района Алматы, филиала

г. Астаны, член общественного совета

при прокуратуре столицы. На

последних выборах Мажилиса

Парламента и Маслихатов был

доверенным лицом кандидата в

депутаты в представительные органы.

Я люблю свое дело потому и не

устаю от работы, ибо мне приятно

видеть успехи страны, внимание

нашего Президента к ветеранам.  Наше

государство по сравнению со многими

странами постсоветского прос-

транства занимает лидирующие

позиции в построении правовой

системы, сохранению мира и

укрепления стабильности в обществе.

Наша задача - приложить все усилия

для успешной реализации страте-

гического курса Лидера партии "Нур

Отан",  главы нашего государства

Н.Назарбаева по обеспечению вер-

ховенства закона, единства, стабиль-

ности и созидание в стране.

Линара САКТАГАНОВА.

ЗҰЛМАТ   ЗАМАН  ЗОБАЛАҢЫ

Тарихтағы аса бір халқымызға

жайсыз да, рахымсыз кезең - өткен

ғасырдың отызыншы жылдары.  Оның

ішінде 37-жылдардағы сталиндік

репрессияның салмағы мен салдары

орасан.

Осы бір зұлмат заманның сұм-

дығын кино, газет-журналдардан ғана

емес, тікелей ҰҚК (КГБ)-нің архив-

теріндегі қылмыстық істерді оқып білу

арқылы танысқан едім. Небір

жантүршігерлік, адам нанғысыз

құжаттар үлгісін көрдім.

Заңдылықтың, тергеудің не еке-

нінінен аздаған хабары бар мен, ондағы

адам тағдырын оп-оңай шеше берген

құжаттарды көріп бас шайқаудан басқа

лаж таппаған едім.

Ойпырмау, Жапонияның қайда

екенін, жапондардың кім екенін, бар-

жоғын білмейтін ауыл қазақтарына

Жапонияның шпионысың деп айып

тағып, мойындатып, оп-оңай тағды-

рына балта шаба салған сұмдықтарды

оқыдым.

Бір ғана, қылмыстық іспен, шағын

қазақы аудан Ақтоғайдан (ол кезде

Қоңырат ауданы болу керек) 65 адам

халық жауы болып сотталып, он адамы

(Троппау) - важным узлом дорог и

сильным Опорным пунктом обороны

немцев;

30 апреля 1945 года №353

За овладение штурмом города

Моравские - Острова- крупным

промышленным и мощным опорным

пунктом обороны немцев в

Чехословакии;

8 мая 1945 года №365

За овладение после ожестаченных

боев городом и крупным железно-

дорожным узлом Оломоуц - важным

опорным пунктом обороны немцев на

реке Морава.

Всему личному составу нашего

соединения, в том числе Вам, прини-

мавшему участие в боях, обьявлены три

благодарности.

Командир соединения полковник

Г.ДЖИНЧАРАДЗЕ.

Қазіргі дамыған заманда жаңа

технология интернетке сүйеніп,

сұрапыл соғысқа 4-Украин майда-

нының құрамында қатысқан әкесі

туралы іздеу сала бастайды. Мақтау

қағаздарында аты аталған майдан

шептерінде қиян-кескі соғыстың

болғанына куә болды. 4-Украин

майданының қолбасшылары сол

кездегі армия генералдары  И.Е.Петров,

А.И.Еременко. Қызыл армия жағынан

сол  шайқаста 255 мың адам, 3 мың ірі

калибрлі миномет, 180 танк, 408 самолет

қатысыпты, шығынға ұшыраған адам

саны - 112621, соның ішінде қаза

болғандары - 23964 адам.

Немістердің шығыны 250 мың, 150

мыңы тұтқынға түскені туралы

деректер бар.

Соғыс... Дабылы дамыл таппаған

соғыс даласы Жер-Ананың перзент-

терін жалмап жатты. Бірақ, жауыздық

құйыны әділдік үшін соғысқан

сарбаздарды жеңуге дәрменсіз еді. Иә,

жауыздық пен ашкөздіктің алапат

құйыны  Жер-Ана ошағын сөндіруге

шамалары жетпеді...

Миллиондаған жауынгерлердің

1418 күн мен түн жан алып, жан

беріскен қиян-кескі шайқастардағы өр

рухымен, қайтпас қайсарлығының

арқасында келген Ұлы жеңісті  жас

ұрпақ теңдессіз ерліктің  үлгісі деп

танып бойына сіңіріп жадына сақтаса

жарар еді.

Әкесі майданнан оралмаған Мұқа-

ғали  ақын айтқан еді.

"Мен соғысты көргенім жоқ,

көргенім жоқ, көрмедім,

Соғыс ойынын ойнайтынмын,

балалықтың ермегі.

Қару алып қан майданда, қас

жауыма төнбедім.

Көрдім, бірақ, жесірлердің, жетім-

дердің еңіреуін.

Біздің ұрпақ соғыстың зардабынан,

әкелердің мейірімін, қамқорын көрмей

өскен жандар.

Аналарымыз аялы алақанына салып

өсірсе де әкенің асқар таудай тірек

екенін кішкене жүрегімізбен сезе-

тінбіз, сағынатынбыз, жылайтынбыз...

Самай шашымыз ағарып,зейнеткер

жасқа келгенімізде Алладан тілей-

тініміз: Елімізде тыныштық болса екен,

береке-бірлігі жарасқан көпұлтты

Қазақ елі Елбасымыз айтқандай,

мәңгілік ел болсын! - дейді Тұрсекеұлы

Советхан

Ата-анамыз ғасырлар бойы арман-

дап өткен тәуелсіз ел болу мәртебесін

көру бүгінгі  ұрпаққа бұйырғанына

мақтанамыз, марқаямыз. Соны көзінің

қарашығындай сақтай білуге оларға

ақыл-ой, парасат берсе екен деп

тілейміз.

 Нурсавет ҚАЙЫРОВ,

Күршім ауданы ақсақалдар

кеңесінің төрағасы,

Күршім ауданының Құрметті

азаматы.

бірден атылып, қалғандары тозақтың

небір түрлерін көруге кете барған.

Содан елге аман-есен келгені, мен

білсем, үшеу ғана болатын.

Осы жазықсыздан жазаланған-

дардың біреуі менің туған нағашы атам

- Әменнің Құтжаны еді. Тоқырауын

өзенінің бойындағы сол кезгі "Үш

Өзек"  колхозының басқарма төрағасы

болып тұрғанда, жаламен айдалып

кетеді. Сондағы бар кінәсі: елге сыйлы,

беделі бар, ақынжанды, айналасына

қамқор, еті тірі болғандығы. Бір

ерекшелігі жүйрік, жорға мініп, жалпы

жылқының жайын бір адамдай

білгендігі екен.

Айдалардың алдында, аудан

орталығына НКВД-ға шақырылғаннан-

ақ, одан үйге енді қайтып келмесін

сезген Құтжекең, ауданға жүрерінде,

әдеттегідей жорға атын мінбей, жаңа

құлындаған ала биені ерттейді де,

үйдегілерге құлынын алып қалыңдар

дейді.

Екі күннен кейін, шұрқыраған

биенің дауысын естіп, үйдегілер

сыртқа шықса, ала бие ер-тұрманымен,

жүгенсіз, құлын қамалған қораның

алдында тыпырлап тұр екен. Үйдегілер

биені тыныштандырып, құлынына

қосып, ертоқымын сыпырса, оған қоса

дорба байланғанын көреді. Ашса,

дорбадан жаңа туған ұлына деп алып,

беріп жіберген жас баланың киім-

кешегі, ойыншықтар т.б. үй  жабдық-

тары шығады. Төрт баласының кенжесі

- Ғазиздің қырқынан жаңа шыққан кезі

екен.

Аудан басында бала-шағасына

керегін алып, дорбаға салып, ертоқымға

байлап, НКВД-ға жеткен соң

жануардың жүгенін сыпырып (оралып,

бірдеңеге ілініп қалмасын десе керек)

биені ауылға қарай "Шу!" деп айдап

жібереді. Сонда мал жайын жақсы

білетін Құтжекең, биенің жас

құлынына қайтсе де жететінін, өзінің

қайтпайтынын  елге сездірген екен.

Жарықтық, сол кеткеннен орал-

май, 1943 жылы Волго-Вятск қаласында

(Беломорканал құрылысында) бас-

бұзарлардың қолынан қаза болыпты.

Осыны айдаудан аман қайтқан, үшеудің

бірі - кейінде "Дала академигі" атанған,

атақты шопан, 98 жыл жасаған Көпбаев

Зікірия марқұмнан естіген едік.

Ақтоғайдағы ағайындарды "Жапон

шпиондарына" айналдырудың алдында

Голошекиннің "Кіші октябрь" мақсатты

науқанының басталуы тұр. Сол 1937

жылы қазақтың қаймаққа шығар

асылдарын жаппай қудалау мен

жазықсыз жазалау басталған еді.

Арқаның асыл ұлы, ұлтжанды

азаматы, мемлекет және қоғам қайрат-

кері, сырбаз ақын Сәкен Сейфуллинді

тұқырту жолында Қарағанды облысы-

ның сол кезгі басшылары Асылбеков,

Гатаулиндерді қамтып, құйтырқы ойлы

осы схема бойынша аудан деңгейіне

түскен. Түрлі азаптау мен қинау арқылы

кейбіреулеріне кінәларын мойындатқан.

Сол бір жасанды қылмыстық іспен 65

адам, кілең ауданның бетке ұстар

азаматтары, жартысына жуығы менің

нағашы атам сияқты колхоз басқар-

малары болатын (ол кезде колхоздар,

кейінгі ірілендіру кезеңіне жетпеген

шағын шағы). Мен көріп, оқыған

қылмыстық істен бөлек басқа да істер

бойынша осы Ақтоғай ауданынан

жалпы саны 235 адам жазықсыз

жазаға тартылған екен, мұрағаттар

мәліметі  бойынша.

Өзім қолыма алып,  оқыған қыл-

мыстық  іс материалдарымен таныса

отырып, тергеуге алынғандардың

кейбірінің азаптауға шыдай алмай, өзі

көріп білмеген Жапонияның қалай

агенті болғанын мойындап, облыстың

басшыларының бірін "мені азғырып

көндірді, "вербовать" етті", - деп

көрсетуге мәжбүр болғаны анық

байқалды.

Айта кететіні, мен атап отырған

қылмыстық іспен, нақаққа жаза-

ланған 65 адам, біркелкі емес, арасында

аудан көлемінде басшылықта болған

бірер азамат аса сауатты, қос тілді тең

меңгергендері, қайта-қайта кеңес

өкіметіне берілгендігін, кінәсі жоқ

екенін айтып, аппеляцияға хат

жазғандары да болды. Ал көбіне еті

тірлігі арқасында белгілі бір

дәрежедегі қызметке басшы болып

көтеріле бастаған қарапайым жандар

еді.

Тағы бір жайт: 8томнан тұратын

қылмыстық істің бірінші жартысында

сол кезгі НКВД-ның бастығы негізгі

айыптаушы, жауапқа тартушы,

тергеуші болып басты рөлде жүрген.

Істің екінші жартысында оның аты

мүлдем кездеспеді. Кейін белгілі

болғандай, іс бітпей жатып, оның өзі

де көрсетумен жауапқа тартылатын

болып, кабинетінде табелді қаруымен

өзін-өзі өлімге қиған екен. Оған

таңдануға да болмас, өйткені, сол

НКВД-ның одақтық басшылары Ягода

мен Ежовтар да өз қазған орларына

өздері түсен жоқ па еді.

Сұрқия заман, сұм тағдыр бәрін

теңестіріп жіберді.

Саяси қуғын-сүргін құрбандарын

еске алу күні қарсаңында өз

ойымдағыны бөлісуді жөн көріп

газетке жіберіп отырмын. Тарихтың

қара күндерін ұмытпауымыз керек.

Нақақтан құрбан болғандардың

аруақтары баршамызды қолдап,

қорғап жүргей.

жүктеу/скачать 39,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: