Тұрақтылық және тұрақсыздық константа туралы ұғымдарды түсіну үшін күміс аммиакаты комплексін қарастыруға болады.
[Ag(NH3)2] + → Ag+ + 2NH3
Тепе-теңдік константасы тұрақсыздық константасы деп аталады.
[Ag+][NH3]2
Кт.с = ——————
[Ag(NH3)2]+
Тұрақсыздық константасы деп аталу себебі: бұл константа комплексінің бұзылуын сипаттайды.
Түзілу процесінің диссоциациясы
Түзілу процесінің диссоциациясы сатылап жүреді және әрекеттесуші массалар заңына бағынады.
Ag+ + NH3 → [ Ag(NH3)]+ ( I )
[Ag(NH3)]+
К1 = ——————
[Ag+][NH3]+
Екінші саты: [Ag(NH3)]+ + NH3 → [ Ag(NH3)2]+ ( II )
[Ag(NH3)2]+
К2 = ——————————
[Ag(NH3)]+ [NH3]
Комплекс түзілуінің әр сатысы өзінің тұрақтылық константымен сипатталады, олар сатылы тұрақтылық константалар К1 және К2 деп аталады. Көрсетілген сатылы процестерді қосып жазғанда мына теңдеу алынады.
Ag+ + 2NH3 → [ Ag(NH3)2]+
Мұның тепе – теңдік константасы комплексті иондардың жалпы тұрақтылық константасы деп аталады, β деп белгіленеді.
Ерітіндідегі комплекстердің түзілуі және диссоциациялануы жалпы түрде былай жазылады:
mM + nL = MmLn
Тепе-теңдіктің константасы: К = [ MmLn ] / [M] m [L]ⁿ
К – түзілу константасы немесе тұрақтылық константасы
Оған қарама - қарсы шаманы тұрақсыздық константасы деп атайды.
Тұрақтылық константасының сан мәні қанша үлкен болса, тұрақсыздық константасының сан мәні сонша кіші, ал комплексті қосылыстардың сонша көп мөлшері ерітіндіде болады, яғни комплексті қосылыстар аз диссоциацияланады.
