126жм назарқұл Еркебұлан
Пластинкалы сүйек тіндері. Ағзада орналасуы және морфофункциональдық ерекшеліктері
жүктеу/скачать 495,92 Kb.
|
| 71.Пластинкалы сүйек тіндері. Ағзада орналасуы және морфофункциональдық ерекшеліктері.
Сүйек тіндері-дәнекер тінінің ерекше түрі. "Сүйек орган ретінде" және "сүйек тіні"ұғымдарын ажырату қажет. Сүйек орган ретінде күрделі құрылымдық форма болып табылады, оған сүйек тінімен қатар периостеум, сүйек кемігі, қан және лимфа тамырлары, нервтер және кейбір жағдайларда шеміршек тіндері кіреді. Сүйек тіндері сүйектің негізгі құрамдас бөлігі болып табылады. Ол сүйек тақталарын құрайды. Пластиналардың тығыздығы мен орналасуына байланысты ықшам және жіңішке сүйек заты бөлінеді. Ұзын (құбырлы) сүйектердің денелерінде негізінен ықшам сүйек заты бар. Ұзын сүйектердің эпифиздерінде, сондай-ақ қысқа және кең сүйектерде жіңішке сүйек заты басым болады. Сүйек тінінің жасушалық элементтері-остеобласттар, остеобласттар және остеокласттар. Пластинкалы (екіншілік, жіңішке талшықтылы) сүйек тіні. Бұл тін қаңқамыздың жалпақ, түтікті сүйектерінің үлкен бөлігін құрайды. Пластинкалы сүйек тіндерінің ең қарапайым, кіші құрылымды-функциялы бірлікшесі - сүйек пластинкасы, сүйек табақшасы. Әр сүйек табақшасы остеоцит жасушалары мен жасушааралық заттан (ЖАЗ) құрылған, қалыңдығы 3-10 мкм сүйек тіндерінің қабаты болып табылады. Пластинкалы сүйек тіндерінің қалың талшықты сүйек тінінен өзгешілігі - құрамында бойына кальций тұздарын сіңіретін жіңішке коллигенді талшықтардың ретті (параллельді) орналасуы. Коллагенді фибрилдердің орналасу бағыттары сүйекке әсер ететін деформациялаушы (пішінін өзгертетін) күштерге сәйкес келеді. Бір-біріне тығыз жанасқан сүйек пластинкаларының арасындағы сүйек лакуналарында остеоциттердің денелері орналасқан, ал олардың көптеген тармақталған өсінділері матрикс арқылы өтетін сүйек өзекшелерінде орналасады. Көрші сүйек пластинкаларында коллагенді талшықтар бір-біріне қатысты бұрыштап орналасқан және бір бөлігі сүйек табақшасынан көрші табақшаларына өтіп жалғасады . Сүйек пластинкаларының мұндай құрылымы, коллагенді талшықтар мөлшерінің негізгі аморфты затқа қарағанда үстем болуы пластинкалы сүйек тіндерінің жоғары беріктігін анықтайды. Ағза ретінде сүйек құрамындағы сүйек табақшалары компактты, сонымен қатар кемік затын құрайды. Пластиналардың орталық бөлігінде фибриллалар негізінен бойлық бағытқа ие, шеткері бағытта тангенциалды және көлденең бағыттар қосылады. Пластиналар қабыршақтануы мүмкін, ал бір пластинаның фибриллалары іргелес болып, сүйектің бірыңғай талшықты негізін құра алады. Сонымен қатар, сүйек плиталары сүйек плиталарына перпендикуляр бағытталған жеке фибриллалар мен талшықтармен тесіліп, олардың арасындағы аралық қабаттарға тоқылады, осылайша сүйек тінінің үлкен беріктігіне қол жеткізіледі. Қаңқаның жалпақ және құбырлы сүйектерінің көпшілігінде ықшам және губка тәрізді заттар осы ұлпадан жасалған. Қалыңдығы мен ұзындығы бірнеше ондағаннан жүздеген микрометрге дейін. Олар монолитті емес, бірақ құрамында әртүрлі ұшақтарға бағытталған фибриллалар бар. жүктеу/скачать 495,92 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|