2 – курс педагогикалық мамандықтарға арналғАН
-апта бойынша орындалатын тапсырмалар: 10.04. – 15.04. 2023ж
жүктеу/скачать 478,96 Kb.
|
Қали Алтынай 15-апта
| 12-апта бойынша орындалатын тапсырмалар: 10.04. – 15.04. 2023ж.
1. Темперамент ұғымы, анықтамасы, түрлері. Темперамент (латын тілінен аударғанда- “қоспа, сәйкестілік” ) деп, әдетте, адамның психикасының сипатын оның байсалдылық және қозғалтқыштық деңгейін анықтайтын туа біткен ерекшеліктерін атайды. Темперамент жеке тұлғаға тән ең тұрақты маңызды ерекшеліктерден құралады. Ол адамның жүріс-тұрысынан, оның өзіне және қоршаған әлемге деген қатынасынан білінеді. Темперамент- бұл қарым- қатынанс жасау барысындағы сыртқы ортаға, айналадағы жағдайға деген психикалық реакцияның сипаты. Темпераменттің негізгі 4 типін бөліп қараймыз: Сангвиник- ширақ, көпшіл, сыртқы қоздырғышқа тез жауап береді. Бұл күшті тип, ол өзін-өзі жақсы ұстай алады, байсалды келеді. Холерик- ширақ, көпшіл, қызба, сыртқы қоздырғышқа жауабы әр түрлі. Шыдамсыз, ашуланшақ болып келеді. Бір нәрсені бастаса оның тоқтату қиын. Олар тік мінезді Флегматик- селқос, көп қозғалмайтын, сабырлы, ұстамды. Олар бос сөлегенді ұнатпайды, тұйық. Ұзақ және бір қалыпты жұмыс жасай алады, күтеде алады. Меланхолик- селқос, біртоға. Бұл әлсіз тип, оған өзіне-өзі сенімсіздікпен жасықтық тән. Меланхолик ренжігіш, күмәншіл болып келеді. 2. Темпераментті анықтауға арналған әдістемелер. Айзенктің темпераментті анықтау тесті Нұсқау: Сізге өзіңіздің тәртібіңіз және сезім ерекшеліктеріңізге байланысты бірнеше сұрақтар беріледі. Әр сұрақтың тұсында «ИӘ» немесе«ЖОҚ» жауабы үшін орын қалдырылған. Тез және мұқият жұмыс істеуге тырысыңыз. Бір сұраққа ойланып, кеп уақыт жұмсаудың қажеті жоқ. Сіздің тез қайтарылған жауабыңыз қымбат. Барлық сұрақтарға бірнеше ғана минут арнағаныңыз жөн. Еш сұрақ жауапсыз қалмасын. Парақты аударып, жұмысқа кірісіңіз. Тез қимылдаңыз және жауаптың «жақсы», «жаман» болып бөлінбейтіні естен шықпасын. Бұл Сіздің ақыл - ой немесе қабілет сыны емес, тек темперамент ерекшеліктеріңізді анықтау ғана. 1. Сіздің бұрын кездеспеген әсерлерге еліктеп, көңіл - күйіңізді құбылтып тұруға құмарлығыңыз бар ма? 2. Өзіңізді жақсы түсініп, ақыл айтып, істеген ісіңізді құптап, жұбатып тұратын достардың сізге қажеті бар ма? 3. Сіз өзіңізді еш нәрсемен ісі жоқ адаммын деп есептейсіз бе? 4. Өз ойыңыздан (алған беттен) кайту сізге қиын тимей ме? 5. Сіз іске кірісер алдында көп ойланып, артын күтіп барып, іске кірісесіз бе? 6. Істің ақыры нәтижесіз аяқталатынын көре тұра, сіз берген уәдеңізде тұрамысыз? 7. Көңіл - күйіңіз жиі өзгере ме? 8. Сіз кеп ойланып жатпай, тез сөйлеп, жиі қимылдайсыз ба? 9. Алып бара жатқан себеп болмаса да, өзіңізді бақытсызбын деп сезінген кездеріңіз болды ма? 10. Ерегісте сіз еш нәрседен тайынбайтыныңыз рас па? 11. Ұнайтын адаммен сөйлескіңіз келгенде қымсынасыз ба? 12. Қатты ашуланғанда, өзіңізді ұстай алмай кететін жағдай бола ма? 13. Минуттық сезімнің әсерінде кететін жайыңыз жиі бола ма? 14. Істеген ісіңіз бен айтқан сөзіңізді артынан ойлап, «әттеген - ай» дейтін уақыттарыңыз жиі кездесе ме? 15. Жұртпен қатысып, сөйлескеннің орнына. оқығанды дұрыс көремісіз? 16. Тез ашуланып қалатыныңыз рас па? 17. Көпшіліктің ортасында жиі болғанды қалайсыз ба? 18. Басқаға білдіргіңіз келмейтін ойларыңыз бола ма? 19. Кейде бастаған істі жылдам орындап тастап, кейде ісіңіздің өнбейтін кездері бола ма? 20. Жаныңызға жақын адамдардың аз болуын қалайсыз ба? 21. Көп армандайсыз ба? (Арманыңыз көп пе?) 22. Сізге біреу айғайлап жатса, сіз де айғаймен жауап бересісіз? 23. Кінәлі екендігіңізді сезіп, мазаңыз кетпей ме? 24. Өз істеріңіздің бәрі дұрыс және орынды деп білесіз бе? 25. Көпшілік арасында сезім тізгінін босатып, қатты көңілденіп, еркінсіп кетесіз бе? 26. Сіздің жүйке жүйеңіз қатты жұқарып кетті деуге бола ма? 27. Сізді көңілді және пысық деуге бола ма? 28. Біткен іске ойша қайта оралып, «дұрысырақ, жасауға болатын еді» дейтін кездеріңіз бола ма? 29. Көпшілік ортасында сіз өзіңізді еркін сезінесіз бе? 30. Біреуден естігеніңізді біреуге жеткізетін әдетіңіз бар ма? 31. Әр нәрсені ойлап, ұйықтай алмайтын уақыттарыңыз бола ма? 32. Бір нәрсені білгіңіз келгенде, достарыңыздан сұрап алғаннан да, кітаптан оқып алғанды дұрыс көресіз бе? 33. Жүрегіңіздің қатты соғатын кездері бола ма? 34. Аса үлкен ықтиярлықты қажет ететін жұмыс сізге ұнай ма? 35. Қалтырап кететін жағдай сізде жиі бола ма? 36. Айталық, сіздің бұрын оңаша жерде артық айтқан сөзіңізді ешкім есіне алмай - ақ қойсын. Кейіннен, басқа ойда бола тұра, жұрттың дегеніне қосылып жүре бересісіз? 37. Бірін - бірі іліп - шалып, қалжыңдап отыратын жұрт арасында болу сізге онша ынғайлы емес. Солай ма? 38. Ешқандай ауыр жұмыс жасамасаңыз да, алқынып қалатын кездеріңіз бола ма? 39. Жиі ашуланасыз ба? 40. Тез қимыл - әрекет қажет ететін жұмыс сізге ұнай ма? 41. Сәтті аяқталғанымен, әртүрлі кемшіліктері болған іс қайта оралып, мазаңызды ала ма? 42. Сіз асықпай, жай қимылдайсыз ба? 43. Жұмысқа, кездесуге кешіккен кездеріңіз болды ма? 44. Сіз сөзшеңсіз, ашықсыз, таныс емес адаммен де тез тіл табысып, сөйлесіп кетесіз, солай ма? 45. Жанға батып жүрген ауруыңыз бар ма? 46. Достарыңызды көп уақыт көрмесеңіз, өзіңізді «бақытсызбын» деп сезінесіз бе? 47. Сіз өзіңізді «жүйке жүйесі тозған адаммын» деп есептейсіз бе? 48. Өзіңіз танитындардың ішінде сізге ұнайтын адамдар бар ма? 49. Сіз өзіңізді «сенімді адаммын» деп есептейсіз бе? 50. Сіздің өзіңізді немесе қызметіңізді сынаған кезде тез ашуланып қаласыз ба? 51. Кешкі ойын - сауықтан ләззат алу қиын деп есептеймісіз? 52. Сіз өзіңізді өзгеден кем санап, мазасызданатын кездеріңіз бола ма 53. Көпшілік ортасына келіп, әңгіме - думанды жандандырып жіберу сізге қиын емес пе? 54. Өзіңізге беймәлім мәселелер туралы сіз кейде әңгіме - дүкен құрасыз ба? 55. Сіз өз денсаулығыңызды сақтауға тырысасыз ба? 56. Сіз өзге адамды келемеждеуді ұнатасыз ба? 57. Ұйықтай алмай, мазасызданасыз ба? 3. Темперамент типтерінің анықтамасы. Холерик Бұл темперамент өкілі тездігімен, шапшаңдығымен, ұстамсыздығымен, тым қозғалғыштығымен ерекшеленеді.Оларда психикалық процестер шапшаң өтеді. Флегматик (грек. Φλέγμα, флегма, лимфа) – Флегматик темпераменті сезімнің болымсыз білінуімен сипатталады; флегматикті өзі үшін байсалды кәдуілгі күйде шығарып әкету оңайға түспейді; ол жүріс-тұрысы мен сөзінде сылбыр, оның мимикасы онша айқын емес, қимылдары сараң. Сангвиник (лат. Sanguinis — қан) — оптимист адамды белгілеу үшін қолданылатын термин. Сангвиник типті адамның эмоциялық қозуы шапшаң, күшті болады, бірақ көп тұрақтамайды. Көңіл-күйі әп-сәтте өзгереді. Меланхолик сәл нәрсеге сезімтал, тұйық, сөзге сараң, жайбасар адамға қатысты айтылады. Мұндай адам жүйке жүйесі әлсіз типке жатады. Өйткені оның қозу, тежелу жүйке процестері өте баяулығымен ерекшеленеді. 4. Темперамент құрылымын анықтауға арналған әдістемелер. Адамдар арасындағы қарым-қатынаста қиындықтар көбінесе олардың темпераменттерінің әртүрлі болуына байланысты пайда болады. Тиісінше, егер сіз темперамент түрін анықтасаңыз, диалог орнату немесе қолайлы әңгімелесушіні табу оңайырақ болады. Кімге жататынын анықтау қиын емес. Ол үшін біздің веб-сайтта темпераменттің қай түріне жататынын анықтауға мүмкіндік беретін бес минуттық уақытты бөлу жеткілікті. Әңгімелесушіге талдау жасау, көбірек уақыт алады. Темперамент түрлерінің психологиялық сипаттамалары бұл жерде жақсы парағы болады. Сонымен, темпераменттің 4 түрі және олардың қысқаша сипаттамасы: Сангвиник- жігерлі және белсенді, тиімділігі жоғары және әлемге оң көзқараспен; Холерик- тез ашуланшақ, эмоционалды, импульсивті, көшбасшылыққа және үстемдікке бейім; Меланхолик- осал, әсерлі, шынайы, кез келген себеппен ұзақ уақыт уайымдайды, қиялдауды біледі; Флегматик адам- сабырлы, байсалды, инертті, басқа адамдармен әлсіз араласады. Бұл сипаттама адамның жалпы идеясын қалыптастыруға көмектеседі, бірақ ол толық емес. Темпераменттің таза түрлері сирек кездеседі. Негізінде, адамда бірнеше темпераменттердің жасалуы ұсынылуы мүмкін, олар жай ғана әртүрлі тәсілдермен көрінеді. Жағдайға немесе өмірлік жағдайларға байланысты сангвиник кейде флегматикке, меланхолик холерикке, т.б. Осыған қарамастан, әңгімелесушінің темпераментінің түрін түсінуге тырысу өте маңызды, өйткені бұл бірқатар «тұңқырларды» болдырмауға көмектеседі. Ал, егер сіз өз түріңізбен де айналыссаңыз, онда жалпы қарым-қатынас деңгейі күтпеген биіктерге көтеріледі. Біз веб-сайтымызда жарияланған және туралы мақалаларда темпераменттің әрбір нақты түрімен қарым-қатынасты немесе диалогты қалай құру керектігін егжей-тегжейлі талқыладық. Бірақ әр адамның жеке екенін ұмытпаған жөн. Кез келген адамға «мөр» мен «бренд» қоюға болмайды. Тәрбие және әлеуметтік орта адамның жеке басын айтарлықтай реттей алады. Холерик – тәрбиелі адам болып өседі, флегматик – өте ізденімпаз, сангвиник – қызығатын тұрақтылығымен ерекшеленеді, ал меланхолик – бокстан біріншілікте жеңіске жетуі мүмкін. жүктеу/скачать 478,96 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|