11-апта бойынша орындалатын тапсырмалар: 03.04. – 08.04. 2023ж.
1. Сөйлеуді зерттеуге арналған әдістемелер. Ауызша мәнерлі сөйлеудің негізгі түрі – диалог, оның сұрақ-жауап жағы. Олар баланың өзіне қаратылған сөзді түсінетін-түсінбегенін анықтайды, сөздік қорының күйі мен көлемін талдайды, сөз тіркестерін құрастыру және сюжетті суреттерді қайта айту мүмкіндігін анықтайды. Диагностика кезінде сөйлеу коммуникациясының сапасы мен қалыптасу деңгейі және сөйлеу құралдарының жағдайы (фонетикалық-фонематикалық және лексика-грамматикалық) анықталады. Зерттеуге арналған материал – ауызша және суреттер – таныс, жиілігі жоғары болуы керек .
Тест 1. «Спонтанды сөйлеу».
Баламен сөйлесуде оған жақын тақырыптарда сөйлсуді білдіреді.
Нұсқау. Мен сенің балабақшада қалай жүргеніңді білгім келеді. Кіммен достассың? Топта және серуендеу кезінде қандай ойындарды ойнайсың? Қателерді сұрақтың құрамындағы сөздерді пайдаланып бір және екі буынды жауаптар деп санауға болады немесе жауаптың болмауы, эхолалия, персеверация т.б..
Тест 2. Диалогтік сөйлеу. Экспериментатор балаға қоятын 10 қысқа сұрақтан тұрады. Бұл жағдайда алғашқы бес сұраққа бір сөзден тұратын жауап қажет. Келесі 5 сұрақ егжей-тегжейлі жауап талап етеді. Тақырыптар әртүрлі болуы мүмкін, балаға мүмкіндігінше жақын: Кіммен мұнда келдің? Сіз қай жерде тұрасыз (қай көше)? Өткен түн не істедің? Сізде қандай ойыншықтар бар? т.б.
Мектеп оқушыларын мақсаттылыққа, қызығушылықтар жүйесіне және т.б. тексереді.
Нәтижелер дұрыс (2 ұпай) және дұрыс емес (0 ұпай) деп бағаланады. Ең жоғары жалпы ұпай – 20 ұпай. Адекватты емес жауаптар және басқа ұқсас сөйлеу реакциялары – балада артқы маңдайлы және маңдайлы бөліктердің дисфункциясын көрсетуі мүмкін. Сөздерді таңдаудағы, сөз тіркесін құрудағы қиындықтар төбе-самай бөліктердің дисфункциясымен байланысты болуы мүмкін.
2. Бастауыш мектеп жасындағы балалардың белсенді сөздік қорын зерттеу әдістемесі. «Белсенді сөздік қорын зерттеу » әдістемесі
Балаға адамдар мен әртүрлі заттарды бейнелейтін кез келген сурет ұсынылады . Оған осы суретте не көрсетілгенін және не болып жатқанын барынша егжей-тегжейлі айтып беру үшін 5 минут уақыт беріледі.
Баланың сөйлеуі арнайы хаттамаға жазылады, оның формасы кестеде көрсетіледі, содан кейін талданады.