2 – курс педагогикалық мамандықтарға арналғАН
Дарындылық пен таланттың ерекшеліктері
жүктеу/скачать 478,96 Kb.
|
Қали Алтынай 15-апта
| 4.Дарындылық пен таланттың ерекшеліктері
• Дарындылық дегеніміз – бұл қабілеттің интегралды көрінуі, психика қасиеттерінің адам өмірінде жүйелі дамуы, іс - әрекеттің бір немесе бірнеше түрінде көрінетін адам жетістігінің мүмкіндігі. • Дарынды балаларды оқыту мен тәрбиелеуді ұйымдастырудағы басты міндет – балалардың қабілеттері мен таланттарын жан – жақты аша түсу үшін дарындылықтың ерекшеліктерін (түрі, деңгейі және т.б.) анықтау болып табылады. • “Оқыту барысында дамыту қандай маңызды болса, білік пен дағдыны қалыптастыру да сондай маңызды” К.Ушинский. • Дарындылықтың сапалығы мен даму сипаты –тәрбие мен әлеуметтік ортаның күрделі байланысының жемісі • Дарынды балаларды анықтау – баланың дамуын талдаумен байланысты ұзақ үрдіс. Дарындылықты қандай да бір әдіспен анықтау мүмкін емес (мысалы, сынақтан өткізу). Дарынды баланы тәрбие беру мен оқыту барысында біртіндеп, сатылап анықтау қажет • Дарындылық түрін анықтау критерийлері: Дарындылық түрін анықтау критерийлері: • Іс - әрекет түрі және оны психикалық сфераның қамтамасыз етуі; • Дарындылықтың қалыптасу деңгейі; • Оның көріну формасы; • Алуан түрлі іс - әрекетте көріну кеңдігі; • Дарындылықтың жас ерекшелікке байланысты көрінуі. • 3-ші критерий бойынша дарындылықтың көріну формасын 2 – ге бөледі: ашық және жасырын. Ашық дарындылықта баланың қабілеті анық көрінеді, анықталған балаға дамыту бағдарламалары таңдалынып жұмыс жүргізіледі. Дарындылықтың жасырын түрі табиғатынан күрделі және оның көрінуін болжау мүмкін емес психологиялық феномен. • Дарындылық – жеке тұлғаның өте күрделі, көп аспектілі қыры. Олар әр түрлі, бір-біріне ұқсамайды. • Дарынды оқушылардың ерекшеліктері: 1. Ойлау ерекшелігі: • - шапшаң ойлау, тез нәтижеге жету, тез ілгерілеу; • - Әдеттен тыс қызығушылық, сауалды көп қойып, жауап іздеудегі үлкен талабы. • - Кең көлемді білімді меңгеру, есте сақтау қабілетінің жоғары болуы. 2. Ішкі-сезім ерекшелігі: • - Сезім мүшелерінің ерекше қабылдауы (дыбыс, түс); • - Интеллектуалдық дамуда ерекше бір ілгерілеу шапшаңдығы ( ойлауы, байқағыштығы өте жоғары, білімге, жаңалыққа құмар, оқуы жеңіл, оз ойын жақсы жеткізе алады, алған білімдерін кез-келген уақытта еске түсіріп, пайдалана алады, сыныптастарынан көп біледі); • - Жан дүниесінің тереңдігі; • - Кейбір пәндер бойынша өте үздік үлгерім таныту. 3. Әлеуметтік тұрғыдан ерекшелігі: • - Өз талап тілектерін орындау, адамгершілік мәселесінде ерте даму; • - Жоғары дәрежедегі әділдік сезімі. 4. Академиялық тұрғыдан ерекшелігі: • - Оқуда есте ұзақ сақтап, жаңғырта алады. • Оқушының дарындылығын анықтауда төмендегідей әдіс-тәсілдерді қолданамыз: • Баланың отбасы жағдайын зерттеу; • Шығармашылық қабілетін анықтау; • Сауалнамалар, психодиагностикалық тренингтерді өткізу; • Ата-анасымен әңгімелесу; • Пәндік олимпиадаларға, ғылыми жоба жарыстарына, пікір сайыс ойындарына қатыстыру; Дарынды оқушылармен жұмыс барысында қолданып жүрген психологиялық әдістемелер төмендегідей: o Интеллектуалдық мүмкіншілігін анықтауға арналған тест, Н.Ржичан; o Оқу мотивін анықтау сауалнамасы; o Интеллектуалдық қабілет көрсеткіші, МЭДИС әдістемесі; o Сөздік – логикалық ойлау деңгейі, Замбацявич тестісі; o Ақыл-ой дамуының мектептік тестісі, К.М.Гуревич; o Интеллект тесті, Р.Кеттел; o Торренс әдістемесі адам бағыттылығы, Б.Басс әдістемесі; o Холланд әдістемесі. Кәсіби тұлғалық типін анықтау; o Л.Г.Матвеева «Баланың профилдік қызығушылығын анықтау»; o Жалпы дарындылықты анықтау бағалау әдістемесі. Ата-анаға сауалнама; o «Дарындылық картасы» әдістемесі. Савенков. Мектеп дарынды балаларды оқыту, дамыту ортасы болу үшін оқыту үрдісі мынадай бағдарламалар талаптары негізінде құрылуы тиіс: пән мұғалімінің бақылауы; сынып жетекшінің бақылауы; логикалық ойлау қабілетін топтық интеллектілік тест арқылы анықтау тәсілін қолдану. жүктеу/скачать 478,96 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|