49.Матриархат – қоғамдық дәуірде аналық биліктің жоғарғы дәрежеде болуы.
50.Нумизматика – металл ақшаларды зерттейтін ғылым.
51.Неке – тарихи кезеңдерге сай қалыптасқан, қоғамға негізделетін және реттейтін, ерлі – зайыптылардың отбасыдағы құқықтарымен міндеттерін белгілейтін рәсім. Ер азамат пен бойжеткен, ер мен әйел арасындағы жұбайылық өмір.
52.Палеография – жазу – сызу, жазбалар, хат – хабармен байланыстының бәрін зерттейтін ғылым.
53.Полезоология– ертеде болған хандарды, олардан қалған ғылыми құжаттарды зерттеумен айналысатын ғылым.
54.Социогенез– материалдық өркениеттің өркендеуіне жеткізген ұқсату технологиясыныңжәне еңбек құралдарының дамуы
55.Социология - әлеуметтік жүйелер дамуының заңдылықтары мен жүйелер дамуының және қоғамдық феномендер мен процестердің өзара әрекеттестігін, байланыстылығын зерттейтін ғылымдық сала.Терминді ғылымға француз философы О.Конт енгізді.
56.Сфрагистика – патшалардың аты – жөні, құжаттардың пайда болған уақытын тиянақтауға көмектеседі. Олардың ақиқаттылыған дәлелдейді. Құжаттарға бас мөртаңбалар бойынша жалғандықтан сақтап, оларды анықтайды.
58.Қолданбалы дерек – тарихтың жеке салаларына, кезеңдеріне, тарауларына байланысты қолданылатын дерек.
59.Отбасы – шағын мемлекет. Өзіндік қоғамнан дара, жер көлемі бар, мәдениеті бар мемлекетке қосатын үлесі мол шағын топ.
60.Тарихнама – белгілі бір проблемаға арналған еңбектер жиынтығы.2. тарих пен оның мағынасы. 3. тарихи оқиғалар мен құбылыстардың бейнелеу сатысы.
61.Тарих – адамзат өткенін зерттейтін ғылым. Ол өткенді және бүгінгі фактілерге сүйенеді. Қоғамның дамуына байланысты тарих ғылымында әр түрлі көзқарастар қолданылады. Қазақстанның қайта тәуелсіздік алуымен тарих қайта жазылды.
63.Техногенез – адамның маймыл формасынан қазіргі адам формасына қалыптауына дейінгі морфологиялық дамуы.
64.Тарихи дерек – адамзат қоғамының дамуын бейнелейтін оны тануға ғылыми негіз болатын қоғам өмірінің сан алуан қырлары.
65.Шежіре– халықтың шығу тегін, таралуын баяндайтын тарих ғылымының бір тармағы.Шежіренің көп томдық жинағы Ресей, Германия, Англия, Франция сияқты шығыс елдерінде сақталған.
66.Өркениет - қоғамның материалдық және рухани жетістіктерінің жиынтығы. Қазақ өркениеті ұғымы ежелгі өркениеттерден бастау алып, далалық түрін империялық қазақ хандығы тұсында қалыптасқан.
67.Ұлыс – мекен, аймақ, әкімшілік. Көне түркі атауы 6 ғасырдан бастап қолданысқа енген. Ұлы мекен, қала мағынасында қолданылған. Сібірде мекендеген буряттар мен қалмақтардан рулық бірлестіктегі әкімшілік ұлыс деп аталады. Ұлысты билік басындағы сарқыншақтар басқарады.
68.Уезд - әкімшілік аумақтағы бөлініс. Ресейде 1937 жылдан бастап қолданылған. Уезд қала мен оған байланысты болыстардан тұрды. 1867 – 1868 жылғы реформаға сәйкес облыс уезге уезд болыстарғы бөлінген. КСРО – да уездер 1923 – 1929 жаңа әкімшілік терреториялық бөліктердің пайда болуына байланысты жойылған.