2 Бес томдық шығармалар жинағы Телжан Шонан лы Оқу құралдары, оқулықтар


Л.  Лайық – соответствующий, приличествующий. Лауазым – должность. Лексійе – лекция. М



Pdf көрінісі
бет8/20
Дата27.01.2017
өлшемі3,61 Mb.
#2801
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   20

Л. 
Лайық – соответствующий, приличествующий.
Лауазым – должность.
Лексійе – лекция.
М. 
Ма (-ме, -ба,-бе, -па, -пе) – ли.
Маған – мне (основ. мен).
Магазын – магазин.
Май – масло, май – месяц.
Мал – скот.
Малай – батрак.
Мал балалау – окот скота.
Малшы – пастух.
Маман – специалист.
Мамандық – специальность.
Мана – давеча.
Маңыз – значение, сущность.
Мақал – пословица.
Мақала – статья (литературная).
Мақсат – задачи, цель.
Мақта – хлопок, хвали.
Мақташы – хлоповод.
Мақташылық – хлоповодство.
Мақыйда – удобряй.
Март – март.
Мата – мануфактура. Спутывай (лошадь).
Мазар – могила.
Мекеме – учреждение.
Мектеп – школа. 
Мен – я.
Мемлекет – государство.
Меншік –собственность (жеке меншік – частн. собств).
Мені – меня.

Бес томдық шығармалар жинағы
95
Метал – металл.
Метір – метр.
Мезгіл – время.
Мə – на вот.
Мəжіліс – заседание.
Мəшійне – машина.
Мəркі – марка.
Мəселе – проблема, вопрос.
Мəскеу – Москва.
Мəтемəтіке – математика.
Мін – садись (недвужищийся предмет).
Міне – вот.
Міндет – обязанность.
Міндетте – обязуй.
Мітінігі – митинг.
Мол – достаточно, вдоволь.
Молайады – станосится достаточным глагол от мол).
Мөлдір – прозрачный.
Мөр – печать.
Мөрже – труба.
Мұнай – нефть.
Мұнда – здесь, сюда (мұнда не бар? – Здесь что есть? Сен мұнда кел – 
ты иди сюда).
Мұрын – нос.
Мұқтаж – нужда.
Мұз – мед.
Мұздайды – леденеет, замерает (основ. мұз).
Мүше – член.
Мүлік – имущество.
Мүйнет – минута.
Мүмкін – возможно.
Мүмкіндік – возможность.
Мүзей – музей.
Мүзіке – музыка.
Мүзіке тарталыда – музыка играет.
Мыйрамда – празднуй.
Мыйрам – праздник.
Мылжың – болтун; толтовня.
Мынадай – вот такой. Последеющему. 
Мыналар – эти, следующие. 
Мынау – это. 
Мың – тысяча.

Бес томдық шығармалар жинағы
96
Мыс – медь.
Мысал – пример.
Н.
Нашар – слабый, -бо.
Нан – хлеб печеный (сравн. астық, егін).
Нар– одногорбый верблюд.
Нұсқаушы – инструктор. 
Науұан – кампания.
Не – что.
Неше – (нешеу) – сколько (ср. қанша).
Нешінші – который.
Неге – почему, зачем.
Негіз – основа.
Немесе – или.
Неміс – немец.
Нерп – нерв.
Несі – что (притяж. форма от не).
Нəн – великан.
Нəрсе – вещь (см. зат).
Нəтійже – результат.
Нəзік – нежный.
Нойыбір – ноябрь.
Нөмір – номер.
Нұсқа – интруктируй.
Нұсқау – инструкция.
О.
Облыс – область.
Одақ – союз (кеңес одағы – советский союз).
Одақтас – вступайте в союз, союзный.
Оған – ему.
Ойғыр – уйгур.
Ойла – думай. 
Ойна – играй.
Ойын – игра.
Ойыншық – игрушка.
Ол – он. 
Олай емес – не так.
Олай – так.
Олай болса – если так.

Бес томдық шығармалар жинағы
97
Олар – они.
Он – десять.
Онан – оттуда, от него.
Онан басқа – кроме того.
Онан соң (сонан соң) – после этого, затем, потом.
Онша – не так (употребл. всегда – отрицательным предложении напр: 
Онша жақсы емес – не так хорошо).
Онда – там, туда.
Ондық – десяток, десятка, десятник.
Онсыз – без того.
Оң – правый.
Оңай – легкий, -ко (против. қыйын – трудно).
Оңда – направо. Исправляй. 
Опортұншыл – опортунист, опортунический.
Опортұншылдық – опортунизм.
Оқұу – учение, чтение (ср. үйренүу).
Оқұушы – ученик, читатель.
Оқұу үйі – изба-читальня.
Оқы – учись, читай (ср. үйрен).
Оқытұушы – учитель.
Ор – жни, ров. (егін орды – жал хлеб; орды қазды – рыл ров).
Орамал – платок.
Ора – заверни.
Орал – Урал (горы).
Орасан – червысайно, не заурядна.
Орнады – утвердилась (основа орна).
Орта – середина, центр, средний.
Орташа – середняк.
Орталық (кіндік) – центральный.
Ортасында – в центре, в средине.
Орын – место.
Орында – исполняй (корень орын).
Орынбасар – заместитель (орын-басар).
Орнына – вместо, на место.
Орындық – стул (корень орын).
Орыс – русский.
Осы – это. Осы шақ – настоящее время).
От – огонь. 
Отан – отечество.
Отар – колония.
От арба – поезд (пойыз).
Отын – дрова (от от).

Бес томдық шығармалар жинағы
98
Отыр – садись, сиди.
Отыз – тридцать.
Ө.
Өгіз – вол (сравн. сыйыр, бұқа).
Өкірік – округ.
Өкіл – представитель.
Өктəбір – октябрь.
Өлшеу – измерение.
Өл – умри.
Өлең – песня. Стихотворение.
Өлке – край.
Өлкелік – краевый.
Өмір – жизнь (в мысле физиологическом ср. тұрмыс).
Өндіріс – производство (корень өн).
Өнім – продукция.
Өнімсіз – не продуктивный, не производительный.
Өнеді – вырабатывается (продукция). Прививается (укол) произрастает, 
принимается (семя). Основ өн.
Өнер – искусство.
Өнерлі кесіп – промышленность.
Өркенде – развивай.
Өс – расти.
Өсімдік – растение, растительность.
Өсір – выращивай, разводи. 
Өсіру – выращивание, разведение.
Өсійет – завет.
Өт – пройди, проходи. Желчь (Қыс өтті – зима прошла, өт ашшы – 
желчь горька).
Өте – очень.
Өтін – проси. 
Өтініш – просьба. 
Өткен – прошедший. 
Өткен шақ – прошедшее время.
Өткіз – пропусти.
Өзен – река. 
Өзгереді – изменяется (от өзгер).
Өзгеріс – изменение, реформа.
Өзі – он сам.
Өзің – ты сам. 

Бес томдық шығармалар жинағы
99
П.
Пакүлтет – факультет.
Парат – парад.
Партыйаның орталық кəмійтеті – ЦК партии.
Партпел – портфель.
Паспырт – паспорт.
Пайда – польза, прибыль.
Палау – плов.
Памыйдор – помидор.
Парта – парта.
Патша – царь.
Партыйа – партия.
Пеш – печь.
Пəбрік – фабрика.
Пебрал – февраль.
Пəлто – пальто.
Пəмійлійе – фамилия.
Пəн – дисциплина научная. Напр: физика.
Пəсөлке – поселок.
Пішен – сено.
Пійəнер – пионер.
Пійзійке – физика.
Піседі – варится (осн. піс).
Пісір – вари (см. ас).
Пленүм – пленум.
Прансұз – француз.
Пролетарыйат – пролетариат.
Просент – процент.
Протакол – прокотол.
Пышақ – нож.
Пошта – почто.
Плақат – плакат.
Қ. 
Қабыл ал – одобряй, принимай (предложение).
Қабырға – ребро, стена (мал қабырғасы – ребро скота. Үй қабырғасы 
–стена дома. См. қар кереге).
Қашан – когда.
Қашанда – всегда.
Кашау – долото.

Бес томдық шығармалар жинағы
100
Қадыр – уважение, почет.
Қағаз – бумага.
Қаһарман – герой.
Қай, қайсы – который.
Қайшы – ножница.
Қайда – где, куда (пышақ қайда – где нож? Қайда барасың? – куда идешь).
Қайдан – откуда.
Қаймақ – сливки.
Қайнаған – кипяченый.
Қайнат – кипячи.
Қайрат – энергия, сила.
Қайт – вернись.
Қайтар – верни.
Қайта – снова.
Қал – оставайся.
Қала – город.
Қалай – как.
Қалам – ручка.
Қаламұш – перо.
Қалдық – отстаток.
Қалқоз – колхоз.
Қалық – народ (см. жұрт, ел).
Қалық ағартұу кəмійсерійеті – народн. ком. просвещения.
Қалық кəмесерлер кеңесі – Совет народных комиссаров.
Қалғаны – остальное.
Қалпақ – шляпа.
Қалқозшы – колхозник.
Қамсыздандыр – обеспечивай.
Қамыр – тесто.
Қан – кровь, напейся. Хан (қан шықты – кровь вышла. Сұуға қан – на-
пейся воды. Қан түсірілді – хан низложен).
Қанша – сколько (срав. неше).
Қандай – какой?
Қант (шекер) – сахар.
Қап – мешок.
Қар – снег.
Қара – черный, смотри (Қара тақта – черная доска. Бері қара – смотри 
сюда, ср. көр).
Қара шарұуа – крестьянин.
Қарағанды – Караганда.
Қарай – частица, указывай, направление (Бері қарай жүр – сюда иди. 
Əрі қарай оқы – дальше читай, основ. қара).

Бес томдық шығармалар жинағы
101
Қарамағындағы – подведомственный.
Қараңғы – темный.
Қарауыл – караул (основа қара).
Қарауытады – чернеет (см. қаралады).
Қарбыз – арбуз.
Қарсы – против.
Қарқын – темп.
Қарт – старый (в отношений живых существ).
Қарта – карта.
Қартайады – стареет.
Қаржы – средства денежные.
Қарын – желудок.
Қарындаш – карандаш.
Қарындас – младшая сестра.
Қасы, қасында – около, возле.
Қасық – ложка.
Қат – письмо.  Мерзни  (қат  жаз – пиши  письмо.  Сұу  қатты – вода 
замерзла).
Қатшы – секретарь.
Қата – ошибка.
Қаттар – ряд, этаж.
Қатты – твердый, жесткий, замерз.
Қатын – жена. Женщина (вышедшая замуж: ср. əйел).
Қатынас – сообщение, сношение.
Қатынас қағаз – отношение.
Қаулы – постановление.
Қауын – дыня. 
Қаз – рой. Гусь (арық қаз – рой арык. Қаз жүр – гусь ходить).
Қазағыстан – Казакстан.
Қазпи – Казпи.
Қазақ – казак (народ).
Қазыр – сейчас (ср. əзір).
Қош – до свидание.
Қош келдіңіз – добро пожаловать.
Қошқар – племенной баран (ср. қай).
Қоғам – общество.
Қоғам танұу – обществоведение.
Қой – баран  (вообще).  Оставь,  перестань,  положи. (қой  жайылады – 
бараны пасутся, Ойынды қой – оставь, играть. Кітап қайда қойдың – где 
положил книгу. Ср. сал, қошқар, саулық).
Қол – рука.
Қол шапалақта – аплодируй.

Бес томдық шығармалар жинағы
102
Қол шапалақтау – аплодисменты, рукоплескание.
Қол қой – подпишись, распишись, руку положи.
Қон – ночуй.
Қонақ – гость.
Қоңыр – коричневый.
Қор – фонд, запас.
Қора – хлев, двор, стадо. Мал қорада – скот в хлеве. Бала қорада ойнай-
ды – ребенок играет во дворе. Далада қара мал жүр – в степи ходят стада 
скота.
Құлып – клуб.
Қор – фонд, запас, резерв.
Қорға – защищай.
Қорған – защита, крепость.
Қорғасын – свинец.
Қорғаушы – защитник.
Қорт – сделай вывод, заключай. Очищать руду. Мен сөзді қорытамын – 
я заключаю – резюмирую – речь. Кен қорытады – очищает руду).
Қорытұу – вывод, заключение.
Қос – сложи, соединяй.
Қосымша – приложение.
Қозғал – двигайся.
Қозғалыс – движение.
Қозы – ягненок.
Қоздайды – ягнится.
Құбылмалы – изменчивый.
Құй – лей, налей.
Құл – раб.
Құлақ – ухо.
Құлақшын – треушник.
Құлақтандыр – об’являй, оновещай.
Құлақтандырұу – об’явление, оповещение.
Құлады – пал, упал (корень – құла).
Құлат – низвергай, свергай, не спускай. 
Құлпырады – переливает цветами (осн. құлпыр), переносно: благоден-
ствует.
Құлпыртты – переносно: привел в благосотояние.
Құлын – жеребенок.
Құм – песок.
Құрал – оборудование, инструмент.
Құрал-сайман – орудия.
Құр – устрой, строй.
Құрсайды – заволакивает, обводакивает.

Бес томдық шығармалар жинағы
103
Құрылыс – строительство.
Құртады – уничтожает (основа құрт).
Құрт – уничтожь. Червь, творог.
Құртылады – уничтожается.
Құс – птица.
Құттықта – поздравляй.
Құттықтау – поздравление, приветствие.
Құуан – радуйся.
Құуант – обрадуй.
Құуат – энергия.
Құуырады – жарит (основа: құуыр).
Құуырдақ – жаркое, жареное.
Қыдыр – гуляй.
Қыдырғыш – гуляка.
Қыдырма – прогульщик.
Қыдырұу – гляние, прогулка.
Қыйар – огурец.
Қыйын – трудно, -ый.
Қыл – делай, волос жетский (жұмыс қылдым – работал, қыл сатты – 
продал волос конский) ср. ет, істе.
Қымбат – дорого, -ой.
Қымбатты – дорогой.
Қымыз – кумыс.
Қыр – возвышение, хребет.
Қырқ – сорок.
Қыс – зима. Сжимай (қыс келді – зима пришла, қатты қысты – сильно 
сжимал).
Қысқа – короткий.
Қысқарады – укорачивается.
Қыз – девочка, девушка, -ица.
Қызарады – краснеет.
Қызартады – заставляет краснеет.
Қызмет – служба.
Қызметкер, -ші – служащий.
Қызыл – красный.
Қызыл отау – красная юрта.
Қызық – веселый, занимательный.
Р.
Радійо – радио.
Рақмет – спасибо.

Бес томдық шығармалар жинағы
104
Ресей – Россия.
Ресейлік – российский.
Респүбліке – республика.
Ретсеп – рецепт.
Ріддер – Риддер.
Ромашкі – ромашка.
С. 
Сабан – сабан, плуг.
Сабын – мыло.
Сабақ – урок.
Сағат – часы, час.
Саған – тебе.
Сағынады – скучает по кому-либо. Мен жолдасымды сағынамын – я 
скучаю по товарищу, основа – сағын).
Сай – овраг.
Сайасат – политика.
Сайасы – политический.
Сайла – выбирай.
Сайлау – выбор.
Сайын – еже (послеслог).
Сал – клади (ср. құр, жаса).
Салақ – неряшливый, -во, неряха.
Салқын – прохладный, -но.
Салт–сана – идеология.
Салыстыр – сравни.
Самай – высок.
Сан – число, количество.
Сана – считай,  сознание  (нəрсе  сана – считай  вещи.  Таптық  сана – 
классовое сознание).
Саналы – сознательный.
Санасыз – безсознательный.
Сапа – качество.
Сапалы – с лучшим качеством.
Сақта – храни, береги (ср. күт).
Сақтық – сбережение.
Сарай – сарай, дворец.
Сарғайады – желтеет (основа: сары).
Сары – желтый.
Сат – продай.
Сатсыйалдық – социалистический.

Бес томдық шығармалар жинағы
105
Сатсыйалійзім – социализм.
Сатұушы – продавец.
Сатып ал – купи, покупай.
Сау – дой, здоров. Сыйыр сау – дой корову. Ден сау – здоров.
Сауады – доит.
Сауат – грамота.
Сауаттанұу – быть грамотным.
Сауатсыз – неграмотный.
Сауатты – грамотный.
Сауатсыздық – неграмотность.
Сауатсыздық жойұу – ликвидация неграмотности.
Сауатсыз жойұу қоғамы – О.Д.К.
Сауда – торговля.
Саулық – здоров, овца (саулық сақта – береги здоровье, саулық сауады 
– овцу доит. ср. қой, қошқар).
Сауын – дойный скот.
Сауыншы – доярка.
Сауыт – сосуд.
Себүуші – сеятель, -ка (от сеп).
Сегіз – восемь.
Сейіл – прогулка.
Сексен – восемьдесять.
Сектір – сектор.
Секүнт – секунда.
Сембі – суббота.
Сембілік – субботник.
Семіз – жирный.
Сен – ты, доверяй (сенемін – доверяю).
Сені – тебя.
Сенім – доверие.
Сенім қағаз – доверенность.
Сенімді – верный, надежный.
Сенімсіз – не надежный, не заслуживающий доверия.
Сеп – сей.
Сəкі – нары.
Сəлем – привет.
Сəн – роскошь, украшение.
Сəскелік – завтрак.
Сіз – вы.
Сійез – с’езд.
Сійрек – редкий, -ко.
Сілте – укажи путь, направляй из путь.

Бес томдық шығармалар жинағы
106
Сілтеу – указание.
Сінтəбір – сентябрь.
Сіңлі – мл. сестра – женщина (см. қарындас).
Соғыс – война.
Сол – тот, левый (сол кісі келді – тот человек пришел, сол қолым ауыра-
ды – левая рука болит).
Солда – налево.
Сом – рубль.
Сонан бері – с тех пор.
Сонан соң – после того (ср. онан соң).
Сонда – там.
Сондықтан – поэтому.
Соң – после (см. кейін).
Сорғым – промокашка.
Сорпа – бульон (көже).
Сорт – сорт.
Созылады – продолжается (основа созыл).
Сөйле – говори, расскажи (см. де, айт).
Сөйлес – побеседуй, беседуй.
Сөйлесүу – беседа.
Соқ – бей, соғады – бьет – переносна: жел соғады – ветер дует.
Сөл – сок.
Сөз – слово.
Стаж – стаж.
СТО – СТО.
Стүдент – студент.
Сұлық – жидкий.
Сұлұу – красивый.
Сұм – хитрый. 
Сұра – спрашивай, – вопрос.
Сұу – вода.
Сұула – мочи, намочи.
Сұуық – холодно.
Сұуырады – веет (основа сұуыр).
Сұусын – напиток.
Сүурет – рисунок, картина.
Сүй – целуй.
Сүйікті – милый, любезный.
Сүйінші – вознаграждение за доставление хорошей вести или пропав-
шей вещи.
Сүйтіп – таким образом, сокращенное от солай етіп).
Сүлгі – полотенце (см. орамал).

Бес томдық шығармалар жинағы
107
Сүр – консервы, консервированное мясо.
Сүрлеу – консервировать (в отнош. сена – силосовать).
Сүрт – вытри.
Сүртін – вытирайся.
Сүт – молоко.
Сүтей – давать много молока.
Сыйа – чернила.
Сыйақты – тому подобно.
Сыйа сауыт – чернильница.
Сыйлық – подарок.
Сыйпыр – цифра.
Сыйыр – корова.
Сындыр – сломай.
Сыпыр – подметай.
Сыпырғыш – метла.
Сырты – внещняя сторона чего-нибудь.
Сыра – пиво.
Сыз – сырое место.
Т.
Та (те) – и – и см. да, де.
Таба – сковорода.
Табыс – достижение.
Таға – подкова.
Тағы – жəне – еще. Дикий (тағы не айтасың – еще что говорищь. Тағы 
қайұуан – дикое животное).
Тағы (басқалар) – и другое.
Тағысын тағылар – и т.д.
Тамақ – пища (см. ас).
Тамыр – корень. Приятель, любовник, -ница.
Танды – отказался от своих слов (корень – тан).
Таныды – узнал, опознал.
Таныс – познакомься,  знакомый  (ол  мені  мен  таныс – он  знаком
со мной, ол мені мен быйыл танысты – он познакомился со мной в этом 
году)
Тап – найди. Класс – общественный (маған дəптер тап – найди мне те-
традь. Тап дұспаны – классовый враг, жұмысшылар табы – рабочий класс).
Тапсыр – вручи, поручи.
Тақта – доска.
Тара – расчесывай, расходись.
Таран – причесывайся.

Бес томдық шығармалар жинағы
108
Тарақ – расческа.
Тарат – распусти.
Тарт – тяни, тащи.
Тары – просо.
Тар – тесно, -ный.
Тас – камень.
Таста – брось, кинь.
Тасы – перенеси, перевези.
Татар – татарин.
Татұу – мирно, дружно.
Тау – гора.
Тауар – товар.
Таусылды – был исчерпан.
Тауық – курица.
Таза – чистый.
Тебін – тебеневка.
Тегін – бесплатно, даром.
Тегіс – ровный, все.
Тек – лишь, только, просто. Происхождение социальное (Мен тек кеше 
келдім – я приехал только вчера, мен тек айттым – я просто сказал. Менім 
тегім кедей – мое происхожд. бедняцкое).
Теқнік – техник.
Тексер – проверь, обследуй.
Телепон – телефон.
Телгірам – телеграмма.
Темекі – табак.
Темір – железо.
Темір жол – железная дорога.
Тең – ровный.
Теңдік – равенство.
Терезе – окно.
Терге – опрашивай, допрашивай, расследуй.
Тергеу – допрос, расследование.
Тергеуші – следователь.
Тер – пот, подбирай. (тер шықты – пот выпустил. Ол масақ терді – он 
подбирал колосья).
Терледі – вспотел (корень тер).
Тері – кожа.
Тез – быстро (см. жылдам).
Тезіс – тезис.
Тəжі – тяж.
Тəрбійе – воспитание.
Тəрелкі – тарелка.
Тəртіп – дисциплина, порядок.
Тəтті – сладкий (см. дəмді).
Тігінші – портной.
Тігін – шитье.
Тій – коснитесь, задень, тронь.

Бес томдық шығармалар жинағы
109
Тійме – не тронь.
Тік – шей, крутой.
Тійіс – следует.
Тіл – язык, разрежь. (Мен қазақ тілін үйрендім – я изучился каз. языку. 
Қарбыз тіл – разрежь арбуза).
Тіл қат – расписка.
Тілім – кусок, ломоть. (Бір тілім нан бер – дай один кусок хлеба).
Тіпті – совсем.
Тірəктір – трактор.
Тірі – живой.
Тірке – зарегистрируй.
Тіркеуші – регистратор.
Тізім – список.
Тыс – зуб.
Той – пир, торжество. Наешься (өктəбір тойы – октябрское торжество. 
Мен тойдым – я наелся).
Толады – наполняется (осн. тол).
Толтыр – наполняй.
Толы – полный (чем-нибудь).
Тон – тулуп.
Топ – с’езд.
Тонады – мерзнет.
Тоқ – сытый.
Тоқмаш – лапша.
Тоқта – остановись.
Тоқтат – останови.
Тоқы – тки.
Тоқыма пəбірік – ткацкая фабрика.
Тоқұу – тканье.
Тоғыз – девять.
Тоқсан – девяносто.
Торы – гнедой.
Төбе – потолок, холмы. Макушка (үй төбесі – потолок дома, тау тө-
бесі – вершина, макушка, холма, адам төбесі – макушка человека).
Төк – слей, вылей (см. құй).
Төл – приплод скота.
Төле – плати.
Төлетүу – платеж.
Төмен – вниз.
Төменгі – нижний.
Төңкер – переверни, опрокинь.
Төңкеріс – революция.
Төр аға – председатель (см. аға).
Төрт – четыре.
Төсе – постели.
Төсек – постель.
Тсек – цех.
Тұшшы – пресный.

Бес томдық шығармалар жинағы
110
Тұман – туман.
Тұқым – семя.
Тұр – вставай, стой.
Тұрмыс – жизнь, быт (см. өмір).
Тұт – держи.
Тұуралы – о, про.
Тұуысқан – родной, родственник.
Тұура – кроши (см. кес, тіл).
Тұз – соль.
Түбіт – пух.
Түйе – верблюд.
Түжірке – тужурка.
Түйіз – крупинка.
Түгіл – все на лица.
Түгенде – делай перекличку, сочитай всех.
Түкір – плюнь.
Түр – вид, форма.
Түрі – разный.
Түн – ночь.
Түс – цвет, сон. Полдень, слезай (Мынау ақ түс – это белый цвет. Ол 
ұйқыда түс көрді – он во сне видел сон. Түсте сабақ тоқтады – в полдень 
уроки приостановились. Ол аттан түсті – он слез с лошади).
Түсім – доход, проход.
Түсін – понятно.
Түсінікті – пойми.
Түстік – обед.
Түзе – исправляй (түзет).
Тый – запрети.
Тыйатыр – театр.
Тыйын – копейка.
Тыныш – спокойно.
Тыныштал – успокойся.
Тыныс – передышка, перерыв.
Тыңда – случай.
Тырма – грабли. Борона.
Тырмала – борони.
Ұ.
Ұш – лети. 
Ұшқыш – летчик.
Ұйа – ячайке. Гнездо (партыйа ұйасы – партячейка. Құс ұйасы – гнездо 
птицы).
Ұйаң дыбыс – звонкие звуки.
Ұйат – стыд.
Ұйым – организация.
Ұйымдас – организуйся.
Ұйқы – сон (см. түс).

Бес томдық шығармалар жинағы
111
Ұйықта – спи.
Ұл – сын.
Ұлт – нация.
Ұлтшыл – националист.
Ұлы – великий.
Ұлы (ұлық) – великий.
Ұлы орысшылдық – великодержавный шовинизм.
Ұмыт – забудь.
Ұн – мука (ср. пон: астық, егін).
Ұнады – понравился (см. ұна).
Ұнамды – подходящий.
Ұқұқ – право (на что-нибудь) Сайлау ұқұқы – избирательное право.
Ұр – бей.
Ұран – лозунг. 
Ұры – вор.
Ұрлады – украл. Уворовал.
Ұрлық – воровство.
Ұсақ – мелкий.
Ұста – держи, кузнец, слесарь, мастер (дəптерді ұста – держи тетрадь. 
Ол жақсы ұста – он хороший мастер. Ұста пышақ соқты – слесарь сде-
лал нож, см. шебер).
Ұсталған – подержаный. 
Ұстап – устав.
Ұсын – предлагай, предложи.
Ұсыныс – предложение.
Ұуақ – мелкий.
Ұуақ-түйек – мелочь.
Ұзақ – долгий.
Ұзарды – удлинилось.
Ұзын – длинный. 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   20




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет