2-сынып Абдрахман Асылбек Өмірі және шығармашылығы абдрахман Асылбек

Көйлек хикаясы

Арман таңнан заулайды,
Тайбурылдан аумайды.
Төбешіктен қарғиды,
Көк шалғынға аунайды.
Ала өкпе боп ес кетіп,
Етек, жеңі бос кетіп,
Арман үйге алқынып,
Оралады кештетіп.
Әппақ көйлек көк болған,
Көп түймелер жоқ болған.
Шынтақтары сырылып,
Шашына шаң, шөп қонған.
Бірден бәрін байқаймыз,
Байқап, басты шайқаймыз.
Болған жайды айтады
Ақырындап, айқайсыз:
– Қуып едім көбелек,
Бөгет болды бөгелек.
Іліп кетті ербеңдеп,
Етегімді ебелек.
– Ал, көйлегің неге көк?
– Көк болған соң керемет.
Жарасып тұр емес пе?
Әппақ болып не керек?
Қысылмайды, күлмейді,
Бояғаным бұл», – дейді.
Анасының күнде оны
Жуатынын білмейді

Бұл өлеңде Арман деген баланың тентектігі көрсетілген. Осы өлең арқылы ақын оқушыға ақылды болуды насихаттайды. Көйлегіні бүлінсе оны анасы жуып қояды.Ал Арман болса анасының еңбегін сезбейді ,байқамайды. Өзінікі дұрыс емес болса да өзін жақтау мен әлек болады. Оның орнына анасынан кешірім сұрау керек еді. Оқушыларға осындай қателіктерді жасамау керектігін өлең арқылы жеткізген.
2.Қамен Оразалин
ӨМІРІ МЕН ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫ
Кәмен Оразалин - кеңестік қазақ жазушысы, педагог, 1920 жылы Кеңес Республикасы Шығыс Қазақстан облысы Абаев ауданы Қылышбек жайлауында шаруа отбасында дүниеге келген. Туған ауылындағы орта мектепті бітіріп, 1938 жылы Қызыл Армия қатарына аттанады. Демобилизацияланар алдында Ұлы Отан соғысы басталып, азаматтық өмірге оралудың орнына майданға аттанады. Ұрыс далаларында бірнеше рет қаһармандық пен ерлік көрсетті, сол үшін бірнеше рет түрлі наградалармен, соның ішінде 3-дәрежелі «Даңқ» орденімен марапатталған. Ұрыстардың бірінде ол үшінші жарақат алды, оның ауыр болғаны сонша, оны тылдағы госпитальға жібереді.
Емдеу курсын аяқтаған соң Қ.Оразалин жауынгерлік қызметке жарамсыз деп танылып, запасқа жіберілді. 1943 жылы елге оралған соң Семей педагогикалық институтының қазақ тілі мен әдебиеті факультетіне оқуға түседі. 1947 жылы ұстаздық аттестат алып, Қарауыл ауылындағы орта мектепке мұғалім болып орналасады. Сол жылдан бастап ол өзінің жеке өмірбаянына негізделген Сталинград шайқасы туралы «Жекесен» атты алғашқы кітабын жазуға кіріседі. Болашақта ол тағы да бірнеше роман жазып, бүкілодақтық атақ алады. Соған қарамастан, ол зейнеткерлікке шыққанша 30 жыл ұстаздық қызметте қалады. Кәмен Оразалин 2008 жылы туған ауылында қайтыс болды.
Сонымен бірге ол «Жексен» өмірбаяндық повесінің майдан даласындағы, шайқас отында өткен сынақтары туралы беттерін жаза бастайды. Қаламгер жазушы өз шығармасына Сталинград шайқасын негіз етіп алған. 1950 жылы әңгіме жеке кітап болып шықты.
1959 жылы Қ.Оразалиннің екінші кітабы – «Ақжазық» романы – халықтың қиын өмірі, бейбіт күндердегі ерліктері, шаруалардың тарихи тағдыры жарық көрді. Бұл роман тың игеру тақырыбына лайықты әрі ірі еңбектердің бірі болды.
1961 жылы Кәмен Оразалин ұжымдастыру кезеңіндегі кескілескен таптық күресті асқан шындықпен, нанымдылықпен суреттейтін «Көктем салқыны» романын жасады. Романның бас кейіпкері Қамқор бейнесі халық арашашысының ең жақсы қасиеттерін бойына сіңірген. Романның тағы бір артықшылығы – қарама-қарсы таптың өкілі Қарабастың бейнесін жаңаша бейнелеуінде.
Жазушы шығармашылығындағы сәтті бет «Абайданның арманы» («Абайдан кейін») романы болды. Майданнан оралған соң Кәмен Оразалин Мұхтар Әуезов Абай туралы материалдар жинауға келгенде үнемі бірге жұмыс істеді. Әуезов Кәменді өз еліндегі ең сенімді көмекші санап, барлық қажетті қосымша мәліметтерді жинауды тапсырды. Ал бұл Қ.Оразалинді көлемді роман жазуға шабыттандырды.
Романның бірінші кітабы 1972 жылы, екіншісі 10 жылдан кейін, ал соңғысы 1989 жылы жарық көрді. Атаудың өзі арқылы автор Абай мен М.Әуезов арасындағы сабақтастықты атап көрсетеді. Алғашқы екі томда Мұхтардың балалық шағы мен жастық шағы суреттеледі. Үшіншісі жас жігіт Мұхтардың Семей семинариясын бітіріп, ұлы Абайды еске алып, оның рухына құрметпен қарайтын туған ауылына қалай оралғаны баяндалады. Ақынның достары ғана емес, жаулары да тірі.
Олай болса, көзі тірі куәгерлердің, құжаттардың, әдеби деректердің негізінде жазылған кітаптарда есімі мен шығармашылығы әлемнің көптеген елдеріне танымал Мұхтар Әуезовтің сан қырлы тұлғасы туралы сыр шертеді.
Кәмен Оразалин әр уақытта республикалық баспасөз беттерінде жарияланған өлеңдер, очерктер, әңгімелердің авторы.