2012 ж., маусым, №2 №2, июнь 2012 г


УДК 621.389    ӨРІСТІКІ ТРАНЗИСТОРЛАРДЫҢ ҚАСИЕТТЕРІ МЕН КЕМШІЛІКТЕРІ



Pdf көрінісі
бет49/50
Дата06.03.2017
өлшемі13,91 Mb.
#7614
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   50

 
 
УДК 621.389 
 
ӨРІСТІКІ ТРАНЗИСТОРЛАРДЫҢ ҚАСИЕТТЕРІ МЕН КЕМШІЛІКТЕРІ
 
 
Сапа В. Ю. - т.ғ.к., А. Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті электр 
энергетикасы және физика кафедрасының аға оқытушысы 
Нугуманова  Г.М.  -  А.  Байтұрсынов  атындағы  Қостанай  мемлекеттік  университеті  электр 
энергетикасы және физика кафедрасының оқытушысы 
 
Түйін 
Мақалада  күштік  электроникада  қолданылатын  қуатты  өрістік  транзисторлардың 
қасиеттері мен кемшіліктері көрсетілген. 
Аннотация 
В  статье  отражены  преимущества  и  недостатки  мощных  полевых  транзисторов 
используемых в силовой электронике. 
Summary 
The article highlights the advantages and disadvantages of high-power field-effect transistors used in 
power electronics. 
Өрістік транзисторлар бүгінгі күні электрон-
дық  техниканың  барлық  салаларында:  күшейт-
кіштерде,  тапсырушы  құрылғыларында,  қабыл-
дауыштарда,  аналогтік  және  цифрлік  микро-схе-
маларда  кеңінен  қолданылып  келеді.  Өрістік 
транзисторлардың  көптеген  түрлері  құрас-ты-
рылды,  теориялық  есептік  базасы  әзірленді. 
MOSFET  биполярлық  транзистордан  несімен 
ажыратылады? Биполярлық транзистор – тоқтық 
аспап.  Яғни  тоқты  базасына  беру  арқылы  оны-
мен басқарамыз. Өрістік транзистор сыртқы көрі-
нісімен    биполярлық  транзисторға  ұқсас  келеді. 
Оның  үш  электроды,  бірдей  корпусы  бар,  бірақ  
электродтарының  атауларынан  бұл  қуатты  ас-
паптың  басқа  түрі  екендігін  байқауға  болады. 
Транзистор  қақпа  арқылы  басқарылады,  ол  өз 
кезегінде  қуатты  р-n  өтпеден  тотықтың  жұқа  қа-
батымен  оқшауланған,  осыған  байланысты  бас-
қару  тізбегінің  тұрақты  тоғына  кедергі  шамасы 
аса  үлкен.  MOSFET  транзисторларының  шартты 
белгілері  1  суретте  көрсетілген  (мұндағы  ағын  – 
сток,  шығыс  –  исток,  қақпа  –  затвор).  Өрістік 
транзистор  тоқтық  емес,  потенциалдық  құрал. 
Транзисторды  ашық  күйден  жабық  күйге  немесе 
кері қарай ауыстыру үшін қақпаға шығысқа қатыс-
ты кернеу жұмсау қажет.  
 

ТЕХНИЧЕСКИЕ НАУКИ И ТЕХНОЛОГИИ 
 
 
263
 
 
1 сурет – MOSFET транзисторларының шартты белгілері 
 
Осы  кезде  қақпа  тізбегінде  тоқ  болмайды, 
өйткені  транзисторға  тоқ  қажет  емес.  Транзис-
тордың ашық күйі электр өрісі арқылы сақталады 
[1, 2]. 
Өрістік  транзистордың  бірінші  қасиеті  ай-
қын:  ол  тоқпен  емес,  кернеумен  басқарылатын-
дықтан,  бұл  сұлбасын  әлдеқайда  ықшамдатады 
және оны басқаруға жұмсалатын қуаттың мөлше-
рін төмендетеді.   
Өрістік  транзистордың  екінші  қасиеті  келе-
сіде:  өрістік  транзисторларда  негізгі  емес  тасы-
малдағыштар  жоқ,    сондықтан  олар  аса  жоғары 
жылдамдықпен ауыстырылып қосыла алады. Би-
полярлық  транзисторда,  тоқтың  негізгі  тасымал-
дағыштарымен  қатар,  негізгі  емес  тасымалда-
ғыштар  бар,  оларды  аспап  базаның  тогы  арылы 
«жияды».  Негізгі  емес  тасымалдағыштармен 
таралу  уақыты  байланысты,  бұл  өз  кезегінде 
транзистордың сөндірілуінде кідіріс туғызады.  
Үшінші қасиеті – бұл жылуға жоғары тұрақ-
тылық. Өрістік транзисторға кернеу берілген кез-
де  температурасының  артуы  Ом  заңына  сәйкес, 
ашық  транзистордың  кедергісінің  артуына,  және 
сәйкесінше  тоқтың  төмендеуіне  әкеледі.  Бипо-
лярлық  транзисторда  барлығы  күрделірек,  оның 
температурасының артуы тоқтың артуына әкеліп 
соғады,  бұл  биполярлық  транзисторлардың  жы-
луға  тұрақты  емес  екендігін  көрсетеді.  Олардың 
ішінде  транзисторды  оңай  істен  шығаратын,  аса 
қауіпті  өздігінен  қызу  туындауы  мүмкін.  Құрал-
дардың  жүктемелік  қабілеттілігін  арттыру  мақса-
тында  оларды  параллелді  қосу  барысында  өрі-
стік  транзистордың  термотұрақтылығы    әзірлеу-
шілерге  көмек  береді.  Қуатты  тізбектерде 
MOSFETтердің  көп  санын  түзетуші  резисторлар-
сыз параллелді қосуға болады. Ал мұндай іс-әре-
кет  бипоярлық  транзисторлар  үшін  тоқтарының 
симметрияларының бұзылуына қауіп төндіреді.  
Өрістік транзистордың соңғы артықшылығы 
оның жылулық  қасиеттеріне байланысты  – қай-
талама бұзылуының жоқтығы.  Осы артықшылық 
өрістік  транзисторды  берілетін  қуат  бойынша 
тиімдірек  қолдануға  мүмкіндік  береді.  2  суретте 
қуатты  биполярлық  және  өрістік  транзисторлар-
дың қауіпсіз жұмыс аймақтары көрсетілген, олар-
дың максималдық тоқтары мен кернеулері бірдей 
алынған [1, 2, 3]. 
 
 
2 сурет – өрістік және биполярлық транзисторлардың қауіпсіз жұмыс аймақтарының 
салыстырмалы сипаттамасы 
 
Алайда,  өрістік  транзисторды  мінсіз  кілтті 
құрал  ретінде  қабылдауға  болмайды.  Өрістік 
транзисторларды  дұрыс  қолданудың  өзіндік 
ерекшеліктері  бар,  және  оларды  әрбір  әзірлеуші 
жақсы білуі тиіс.   
Біріншіден,  өрістік  транзисторда  ашық 
күйінде аз болса да, активті кедергісі бар. Бұл ке-
дергі  «шығыс-ағын»  кернеуі  250-300  В-тан  ас-
пайтын  транзисторларда  ғана  аз,  және  де  онда-
ған  миллиомды  құрайды.  Бұдан  әрі  «шығыс-

ТЕХНИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМДАРЫ ЖӘНЕ ТЕХНОЛОГИЯЛАР  
 
 
264
ағын» кернеуі артқан сайын ашық күйде кедергісі 
біршама  артады.  Бұл  жағдай  әзірлеушіні  құрал-
дарды  параллелді  қосуға,  бір  транзисторға 
келетін  кернеу  шамасын  шектеуге,  яғни  «жет-
кіліксіз жүктемемен» жұмыс істеуге, жылулық ре-
жимді тиянақты есептеуге мәжбүр етеді.  
Өрістік  транзистордың  екінші  кемшілігі  оны 
дайындау  технологиясымен  байланысты.  Осы 
шаққа дейін кейбір паразитті элементтерсіз қуат-
ты өрістік транзистор дайындау технологиясы та-
былған  жоқ,  олардың  біріне  паразитті  биполяр-
лық транзистор жатады (3 суретте көрсетілген).   
 
 
 
 
3 сурет – Өрістік транзистор құрамындағы паразитті элементтер 
 
Паразитті биполярлық транзистор пайдалы 
өрістік  транзистордың  қуатты  электродтарына 
параллельді  қосылады.  Биполярлық  транзистор-
дың  базасы  технологиялық  негізге  қосылған, 
онда    р-n  өтпе  орналасқан  (бұл  негіз  подложка 
деп  аталады).  Подложка  мен  шығыс  арасында 
қандай да бір кедергі R бар, подложка және ағын 
арасында  –  паразитті  конденсатор  С*  болады. 
Бұл  конденсатордың  сыйымдылығы  көп  емес. 
Паразитті  транзистордың  іске  қосылуы  үшін 
«ағын-шығыс»  кернеуінің  шұғыл  түсіп,  өсуі  жеткі-
лікті  болады  (мысалы,  үлкен  шамалы  тоқтардың 
коммутациясы  барысында). Бұл  транзистор  үшін 
несімен  қауіпті?  Біз  транзисторды  жабық  деп 
есептеген сәтте ол қайта ашылады, оның салда-
рынан схемасы істен шығуы мүмкін. 
Өрістік  транзистордың  қалыпты  жұмысын 
қамтамасыз  ету  үшін  паразитті  транзистордан 
айрылу  қажет.  Әзірлеу  барысында  подложканы 
технологиялық  өткізгішті  түйіспемен  шығысқа 
қосу  арқылы  біз  осы  элементтің  әсерін  біршама 
әлсірете  аламыз.  Бұл  байланыс  MOSFETтің 
шартты  белгілеуінде    «стрелкамен»  белгіленеді. 
Осы  қарапайым  әдіспен  паразиттік  элементтің 
бағынбайтын  іс-әрекеттерінің  қаупін  жоюға  бо-
лады.   
Өкінішке  орай,  паразитті  элементтің  зиян-
ды  әрекетін  толығымен  жоюға  мүмкіндік  жоқ. 
Подложканы шығысқа қосу нәтижесінде транзис-
торда «база-эмиттер» өтпемен құралған паразит-
ті  антипараллелді  диод  VD  пайда  болады.  Эле-
менттік базаның өндірушілері осы диодтың пара-
метрлерін бақылауға тырысады, бірақ бүгінгі күні 
жасап  шығарылатын  өрістік  транзисторлардың 
басым  көпшілігі  кері  қалпына  келу  уақыты  үлкен 
диодтарға ие [1, 2, 3, 4]. 
 
Әдебиеттер: 
1  Семенов  Б.Ю.  Силовая  электроника  для 
любителей  и  профессионалов.  М.:  Изд.  «Солон-
Р», 2001. 
2  Воронин  П.А.  Силовые  полупроводнико-
вые ключи: семейства, характеристики, примене-
ние. М.: Изд. Дом Додэка-XXI, 2001. 
3  Розанов  Ю.К.  Основы  силовой  электро-
ники. М.: Энергоатомиздат, 1992. 
4  Забродин  Ю.С.  Промышленная  электро-
ника: Учебник для вузов. М.: Высшая 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ТЕХНИЧЕСКИЕ НАУКИ И ТЕХНОЛОГИИ 
 
 
265
УДК 641.856-035.2 
 
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ БЕЛКОВО-ЖИРОВОЙ И КРОВЕ-УГЛЕВОДНО-ЖИРОВОЙ 
ЭМУЛЬСИИ ПРИ ПРОИЗВОДСТВЕ ПОЛУКОПЧЕНОЙ КОЛБАСЫ 
 
Шпис  А.А.  -  к.с.-х  н.,  доцент  кафедры  технология  производства  продовольственных 
продуктов Костанайского государственного университета им. А. Байтурсынова 
Пучкова  А.  -  студентка  4  курса  специальности  050727  -  Технология  продовольственных 
продуктов Костанайского государственного университета им. А. Байтурсынова 
 
Түйін 
Ақуызды  майлы  және  қанды  ақуызды  майлы  эмульсияны  қолдану  тек  жартылай  кепкен 
жұжықтарды  үнімдеу  ғана  емес,  дәмді,  пайдалы  колбасадан  кем  түспейтін  дәстүрлі  рецеппен 
дайындалған өнім алуға мүмкіндік береді. 
Аннотация 
Использование  белково-жировой  и  крове-углеводно-жировой  эмульсии  позволит  не  только 
экономить  мясное  сырье,  но  и  получать  вкусные  и  полезные  мясные  продукты,  не  уступающие 
колбасам, приготовленным по традиционным  рецептам 
Summary 
The use of protein-lipid and blood-carbohydrate-oil emulsion will not only save raw meat, but also will 
get  delicious  and  healthy  food  products  that  do  not  surrender  to  sausages,  cooked  according  to  traditional 
recipes 
 
Для увеличения объемов выпуска пищевой 
промышленности  и  снижения  себестоимости  в 
современной  технологии  производства  мясных 
продуктов  широкое  применение  находит  вторич-
ное мясное и растительное сырье [1]. 
Фарш  полукопченых  колбас  представляет 
собой  дисперсную  систему,  в  которой  диспер-
сной  фазой  являются  тонко  измельченные  час-
тицы жира и нерастворимых белков, а непрерыв-
ной  дисперсной  средой  –  коллоидный  раствор 
водо-  и  солерастворимых  белков  и  экстрактив-
ных веществ. 
Свойства  готового  продукта  в  значитель-
ной степени определяются способностью фарша 
удерживать  частицы  жира  в  эмульгированном 
состоянии.  Поэтому  стабильность  эмульсии  жи-
ра  в  воде  -  одна  из  наиболее  сложных  проблем 
при изготовлении мясных фаршевых продуктов. 
Под  функциональными  свойствами  мяс-
ного  сырья  понимают  его  способность  связы-
вать и удерживать влагу и жир (влаго и жиросвя-
зывающая  способность,  влаго  и  жиропоглоще-
ние),  образовывать  устойчивые  эмульсии (эму-
льгирующая  способность,  стабильность  эмуль-
сии)  и  гели  (способность  гелеобразования, 
клей-стеризации,  желирования).  Они  тесно 
связаны  с  технологическими  эффектами,  нап-
ример, консистенцией, выходом. 
Прогнозирование поведения мясной систе-
мы  представляет  достаточно  сложную  задачу. 
Необходимо  учитывать  функционально-техноло-
гические свойства каждого ингредиента рецепту-
ры  и  роль  каждого  из  них  в  формировании  ка-
чественных характеристик готового продукта [2]. 
Проводя исследование мясного фарша для 
полукопченых  колбас  в  условиях  колбасного  це-
ха  «Янтарь»,  ставилась  цель:  определение  ос-
новных показателей качества полукопченой кол-
басы  с  добавлением  белково-жировой  эмульсии 
(1  опытная  группа),  колбасы  полукопченой  с  до-
бавлением крове-углеводно-жировой эмульсии (2 
опытная  группа)  и  колбасы,  изготовленной  по 
действующему техническому условию. Схема ис-
следований представлена в таблице 1 
 
Таблица 1 - Схема исследований 
 
Число 
проб 
Контрольная 
Опытная 1 
Опытная 2 
 
10 
Фарш, приготовленный 
по ТУ для колбасы 
полукопченой 
Фарш,  приготовленный  по  ТУ  с 
добавлением 
белково-жировой 
эмульсии, 10 кг на 100кг несоленого 
сырья  (замена  50%  полужирной 
свинины) 
Фарш,  приготовленный  по  ТУ  с 
добавлением 
крове-углеводно-
жировой  эмульсии,  10кг  на  100кг 
несоленого  сырья  (замена  50% 
полужирной свинины) 
 
Приготовление  белково-жировой  эмульсии 
и  крове-углеводно-жировой  эмульсии  осущест-
влялось на куттере.  
В  качестве  сырья  для  получения  белково-
жировых  эмульсий  были  использованы  пшенич-
ная  мука,  говяжий  жир-сырец, пищевая  стабили-
зированная кровь (от убитых здоровых животных) 
и питьевая вода. 
Крове-углеводно-жировая  эмульсия  пред-
ставляла собой непрозрачную гомогенную массу 

ТЕХНИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМДАРЫ ЖӘНЕ ТЕХНОЛОГИЯЛАР  
 
 
266
ярко-красного  цвета.  В  процессе  хранения  в  те-
чение  48  часов  при  температуре  равной  0-4°С 
эмульсия не расслаивалась. 
Полученные белково-жировая и кровеугле-
водно-жировая  эмульсии  использовали  при  вы-
работке  полукопченых  колбасных  изделий  2-го 
сорта. Их добавляли в количестве 10 кг на 100 кг 
несоленого сырья вместо полужирной свинины. В 
колбасе  опытной  I  -  50%  полужирной  свинины 
заменили на белково-жировую эмульсию, в опыт-
ной II – 50% на крове-углеводно-жировую эмуль-
сию.  На  рисунке  1  представлен  внешний  вид  фа-
рша контрольных и опытных групп. 
Проведя  исследования  фарша  трех  образ-
цов,  были  получены  данные,  которые  представ-
лены в таблице 2 
 
 
 
 
 а б в 
 
Рисунок 1 - Внешний вид исследуемого фарша 
а - фарш 1 опытной группы, б - фарш 2 опытной группы, в - фарш контрольной группы 
 
 
Таблица 2 - Результаты экспериментальных данных 
 
Наименование 
показателей 
Среднее значение 10 образцов 
контрольной группы 
первой опытной группы 
второй опытной 
группы 
Показатели фарша: 
 
 
 
влагосвязывающая 
способность, см² 
80 
85 
83 
эмульгирующая 
способность, % 
 
92 
 
95 
 
97 
стабильность эмульсии, % 
93 
99 
97 
Показатели 
готовых 
изделий 
 
 
 
выход, % 
82 
90 
85 
 
Анализ  данных  таблицы  показал,  что 
образцы  фарша  первой  опытной  группы  имеют 
самые  лучшие  функционально-технологические 
свойства.  
 Влагосвязывающая  способность  образцов 
контрольной  группы  составила  80%,  в  то  время 
как  образцы  первой  группы  превысили  данный 
показатель на 5 и 3% соответственно.  
 Рассчитав опытным путем эмульгирующую 
способность, отмечается та же самая закономер-
ность: образцы первой опытной группы превыси-
ли  данные  контрольной  группы  на  3%,  а  второй 
опытной группы на 5%.  
 Стабильность  фарша,  приготовленного  с 
добавлением  белково-жировой  эмульсии,  оказа-
лась на 6% больше контрольной группы и 2% вто-
рой опытной. Определив выход готовых изделий, 
можно  отметить,  что  наибольший  выход  был  по-
лучен  у  образцов  первой  контрольной  группы  - 
90%. 
Проведенные  исследования  органолепти-
ческих  показателей  качества  исследуемой  кол-
басы приведены в таблице 3. 
 
 
Таблица 3 - Органолептическая оценка полукопченой колбасы 
 
Объект исследования 
Внешний 
вид 
Запах и 
вкус 
Форма, размер 
батона 
Консис
тенция 
Вид на 
разрезе 
Средняя 
оценка, балл 
Контрольная 
8,0 
8,2 
8,0 
8,4 
7,8 
8,1 
1 опытная  
8,7 
8,7 
7,9 
7,4 
7,9 
8,3 
2 опытная 
8,6 
8,8 
8,0 
8,4 
8,0 
8,4 

ТЕХНИЧЕСКИЕ НАУКИ И ТЕХНОЛОГИИ 
 
 
267
 Из  анализа  органолептических  показате-
лей  следует,  что  из  максимальное  количество 
баллов  (9)  получила  колбаса  второй  опытной 
группы  -  на  0,3  балла  выше  колбасы  контроль-
ной  группы.  По  внешнему  виду  (-0,6  балла),  за-
паху  и  вкусу  (-0,6  балла),  виду  на  разрезе  (-0,2 
балла) эта колбаса контрольной группы уступает 
колбасе,  второй  опытной  группы,  имея  следую-
щие  недостатки:   недостаточно  сильный  запах  и 
аромат, недостаточно хороший внешний вид, так 
как  оболочка  в  некоторых  местах  отходила  от 
фарша,  вид  на  разрезе  показал  наличие  в  неко-
торых пробах пустот, а также кусочки жира были 
несоответствующего  размера  (меньше,  чем пре-
дусмотрено  нормативным  документом  на  2-3 
мм).  На  рисунках  2,  3,  4  представлены  образцы 
исследуемых колбас.  
Сущность  экономической  эффективности 
перерабатывающего  производства  может  быть 
выражена  через  ее  критерий  и  показатели.  Кри-
терий  в  научном  напоминании  этого  термина 
означает  основное  качество,  которое  выражает 
определяющий  признак.  Критерием  экономичес-
кой  эффективности  перерабатывающего  произ-
водства  является  его  прибыльность,  на  основе 
увеличения  выхода  единицы  продукции  при  од-
новременном обеспечении высокого ее качества 
и  снижения  себестоимости.  Указанный  критерий 
отвечает  цели  перерабатывающего  производ-
ства  -  получению  прибыли  и  наиболее  полному 
удовлетворению растущих потребностей рынка в 
продукции, определяет пути ее достижения: сис-
тематическое  расширение  производства  на  ос-
нове  его  интенсификации  и  рациональное  ис-
пользование производственных ресурсов. 
 
      
 
 
Рисунок 2 - Полукопченая колбаса контрольной группы 
 
 
 
Рисунок 3 - Полукопченая колбаса 1 опытной группы 
 
 
 
 
Рисунок 4 - Полукопченая колбаса 2-опытной группы 

ТЕХНИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМДАРЫ ЖӘНЕ ТЕХНОЛОГИЯЛАР  
 
 
268
Проводя экономический анализ эффектив-
ности  производства  полукопченой  колбасы  кон-
трольной  и  опытных  групп  (таблица  4),  можно 
сделать  следующие  выводы:  уровень  прибыль-
ности  полукопченой  колбасы  первой  опытной 
группы превосходит прибыльность производства 
аналогичной колбасы второй опытной на 3,76% и 
на 12,1% контрольной группы при меньшей энер-
гетической ценности.  
 
Таблица 4 - Экономическая эффективность производства экспериментальных колбас в 
условиях колбасного цеха «Янтарь» 
 
 
Группы 
Энергетическая 
ценность в 100г. 
продукта. ккал 
Цена 
реализации 
1 кг, тенге 
Себестоимость 1 
кг, фактическая, 
тенге 
Прибыль 1 
кг, тенге 
Уровень 
прибыльност
и, % 
1 Опытная 
300 
1070 
996 
74 
18,66 
2 Опытная 
320 
1070 
1000 
70 
14,9 
Контрольная 
320 
1080 
1050 
30 
6,6 
 
Из  изложенного  выше  можно  сделать  вы-
вод,  что  предприятию  необходимо  больше  вни-
мание  сосредоточить  на  производстве  полукоп-
ченых  колбас  с  различными  белковыми  добав-
ками.  
 
 
Литература: 
1 Салаватулин Р.М. Рациональное исполь-
зование  сырья  в  колбасном  производстве.  -  М: 
Агропромиздат, 2005 - 256 с. 
2  Василенко  В.А.  Безотходные  технологии 
в мясной промышленности  // Мясная индустрия, 
2007 г., №6 
 
 
УДК 378.14:377.5 
 
РЕАКТИВТІ ЭНЕРГИЯНЫ ТЕҢГЕРУ 
 
Нугуманова  Г.М.  –  А.Байтұрсынов  атындағы  Қостанай  мемлекеттік  унивеситетінің 
электр энергетикасы және физика кафедрасының оқытушысы 
 
Түйін 
Осы мақалада тұрмыстық электр құралдарын пайдалану барысында реактивті энергияны 
теңгерудің  әдістері  көрсетілген.Реактивтік  энергияны  теңгеру  электр  энергиясын  15%-ға 
үнемдеуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, электр энергиясының жаңғырмалы көздерін пайдалану 
мәселелері қарастырылған.  
Аннотация 
В  данной  статье  описаны  методы  компенсации  реактивной  энергии  при  использовании 
бытовых  электрических  приборов.  Компенсация  реактивной  энергии  приводит  к  15%  экономии 
электрической  энергии.  Также  затронуты  вопросы  использования  возобновляемых  источников 
электроэнергии. 
Summary 
In this article methods of compensation  of jet energy  when using household electric appliances are 
described.  Compensation  of  jet  energy  leads  to  15  %  economy  of  electric  energy.  Questions  of  use  of 
renewable sources of the electric power are also mentioned.  
 
  Реактивті  энергия  өзінің  табиғаттық  тәні 
бойынша нені білдіреді? Реактивті энергия – бұл 
электр  (конденсатор)  және  магнит  (индуктивтілік 
орауышы) өрісін қалыптастыру үшін жұмсалатын 
энергия,  және  ол  пайдалы  жұмыс  өндірмейді. 
Жай  сөзбен  айтқанда,  алдымен  конденсатор  не-
месе  шарғы  өріс  құрау  үшін  энергияны  желіден 
алады,  сондан  соң,  кернеу  түскеннен  кейін  бұл 
энергияны желіге қайта береді. Барлық индуктив-
тілік шарғы реактивті қуаттың тұтынушылары, ал 
конденсаторлар  –  реактивті  қуаттың  генератор-
лары  болып  табылады.  Реактивті  қуат  электр 
желілеріндегі техникалық шығынға жатады. 
Сондай-ақ 
синхрондық 
қозғалтқыштар 
сияқты  құрылғылар  бар,  олар  қоздыру  тогының 
шамасына  байланысты  реактивті  қуаттың  гене-
раторы  да,  қозғалтқышы  да  болуы  мүмкін,  бірақ 
тұрмыста  олар  еш  жерде  қолданылмайды,  сон-
дықтан оларды қарастырмаймыз. 
Қалыпты жұмыс жағдайларында режимдері 
әрдайым  электр  магнитті  өрістердің  пайда  бо-
луымен  байланысты  электр  энергиясының  бар-
лық тұтынушылары (электр қозғалтқыштар, дәне-
керлеу  жабдықтары,  люминесценттік  лампалар 
және көптеген басқалар) желіні тұтынылатын то-
лық  қуаттың  активті  және  реактивті  құраушыла-
рымен жүктейді. Бұл қуаттың реактивті құраушы-
сы (бұдан әрі реактивті қуат) үлкен индуктивтілік-
ті  құрайтын  жабдықтардың  жұмысы  үшін  қажет, 
және  сонымен  қатар,  желіге  түсетін  қажетсіз 
қосымша жүктеме ретінде қарастырылуы мүмкін. 
Реактивті  қуаттың  тұтынылуы  желідегі  кернеудің 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   50




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет