АУДАНДЫҚ ҚОҒАМДЫҚ - САЯСИ ГАЗЕТ
2016 ЖЫЛ
№81 (8001)
15 ҚАЗАН
СЕНБІ
Қаныбек ӘБДУОВ,
Әбдісамат ӘБДІШ.
Әлібек ЖАРЫҚБАЕВ.
ҚАРАТАУДЫҢ
ҚҰПИЯСЫНА
ТОЛЫҚ
ҚАНЫҚҚАН
ЕШКІМ ЖОҚ, СЫ-
РЫН ІШІНЕ ӘЛІ
БҮГІП ЖАТЫР.
БІРЕН-САРАН БОЛ-
МАСА ТАУДЫҢ ТЫ-
НЫСЫН ЕПТЕП
ТАНЫҒАНЫМЫЗ
КЕШЕ ҒАНА.
ТАҢБАЛЫ ТАСТАРҒА
ҚЫЗЫҒЫП, ОЛ ТУ-
РАЛЫ ТАЛАЙ ОЙ
ТАРҚАТҚАН ЕДІК.
БҮГІН ТАҒЫ БІР
ТАҢҒАЖАЙЫПҚА
КЕЗІКТІК.
ЖАҢАҚОРҒАННАН
ЖҮЗ ШАҚЫРЫМДАЙ
ЖҮРІП, ҮҢГІР ІЗДЕП
БАРДЫҚ..
Жолбастаушымыздың
айтқаны
айдай келді, шағын төбенің үстінде доғал
пішіндес тесік екен, біз елеусіз үңгірге ен-
телей түстік.
Хош. Әлқисаны әріден бастасақ.
Бәрі де жай әңгімеден басталды. Құқық
қорғау саласында қызмет етіп, зейнетке
шыққан Мәди Мырзахметов ағамызбен
сыр ақтарып отырып, сөздің бір ұшы
Қаратауға тірелді.
– Қаныбек, мен Сығанақтың жерасты
жолын білемін.
– Қайдан, қалай?
– Кезінде Еңбекші ауылында учас-
келік инспектор кезімде Әбілқасым де-
ген аңшы кісі көрсеткен. Бұл 1985
жылы болатын. Шопандардың сақпан
науқаны уақытында мал ұрлығын бол-
дырмау мақсатында қойшы ауылға бар-
дым. Әлгі аңшы ағамызды сол жерден
жолықтырдым. Қазақтың басы қосылса
өткен-кеткен
әңгімеден
қозғайтыны
бар емес пе, біз осылай отырып, же-
расты жолы туралы айтылып қалды.
Сөйтті де ол: – Балаларымның ондайға
қызығушылығы жоқ, қажет десең саған
көрсетейін, – деді. Іздегенге сұраған,
мен құп алдым. Шопанның қонысынан
екі шақырымдай жердегі үңгірді көріп,
қайран қалдым. Үңгірдің үсті қой та-
спен жабулы екен, екеулеп аузын аштық.
Терең, арыға кіріп көрмедік. Содан кейін
тағы бірде барып қайттым. Сол күйі.
Зерттеп жүрген ешкім жоқ. Енді өзіңе
айттым, мәселе етіп көтерсең дұрыс бо-
лар еді, – деді.
Мен бұл жаңалықты
естіген бойда редакция-
дан Нұрлат
Байгенже
мен
Самат
Әбдішті ертіп, Шиелі ауданы аумағына
шықтық. Еңбекші, Қосүйеңкі ауылынан
асып, Тақиятөбеден оңтүстік-шығысқа
бұрылдық. Жолай тас ұнтақтау цехын
айналып өттік те адыр төбеге қарай
беттедік. Айқыш-ұйқыш сүрлеу жол көп,
біраздан бері із түспеген. Көнелеу біріне
түсіп, көлік безілдей жөнелді. Мәди аға
жан-жағына қарайлап, белгілі орынды
бағдарлап отыр. Кенет «тоқтат!» деген-
де, бәріміз шуласып, төңірекке көз тігіп
қарадық. Ештеңе байқалмайды. Көліктен
түскен соң барып үңгір көрінді. Шы-
нында тесікті бітеген тас болған, бірақ,
біреулер шеттетіп қойыпты, аузы ашық
жатыр. Дереу үңгірдің тереңдігін есеп-
теуге көштік. Арқанның ұшына шам
іліп, төмен жібердік. Шамамен бес мет-
рге жуық. Белі орташа жігіт сиятын-
дай доғал тесік екен. Тас қашалған,
адамның ісі. Қолдан жасалғаны анық.
Қағазға от қойып, түбіне тастап көрдік.
Түтіні жоғары көтерілді. Демек, ауа айна-
лып тұр. Тесіктің аузында бірнеше жылан
сыртқы қабығын қалдырған. Ал, үңгірдің
ішінде не барын Құдай біледі. Үрей де
бар, үңгірге кіру керек деген үміт те бар.
– Сонша жер әуре болғанда бос
қайтқанымыз болмас, мен кіремін, – деді
Нұрлат.
– Олай болса, алдымен Самат
әруақтарға бағыштап Құран оқысын,
сосын мен қосыламын, – деді Қаныбек.
Еркебұлан арқанды қолға ыңғайлы
етіп әр жерден түйіндеп, бір ұшын
көліктің тетігіне байлады. Арқан берік,
байлам бар, сенімдіміз.
Осыған тәуекел етіп, Нұрлат төмен
түсті. Артынан Қаныбек ілесіп еді, тар
тесікке сыймай кері қайтты.
Біз сырттай бақылап тұрмыз. Оқыс
жағдай қыбыр етсе Нұрлатты арқанмен
тартып алуға дайынбыз. Бір сөзбен,
сақадай сай тұрмыз.
Мәди ағаның пайымы дұрыс, мына
төбеден тіке салғанда Сығанаққа 15-20
шақырым жер. Жерасты жолының бір
басы Сығанақ бетке жүрген. Екінші беті
Теріскей, бетпақ жаққа қараған. Де-
мек, жерасты жолының шеті қай жерге
барып тірелетіні белгісіз. Ал, біздің та-
уып тұрған үңгіріміз кірер қақпа емес,
ауа алмастырғыш жол (вентилизация)
сияқты. Өйткені, ол кездің адамы бізден
анағұрлым ірі, ауызға сию-сыймауы
екіталай. Екіншіден, төменде саты немесе
көмекші құрал сақталмаған. Үшіншіден,
жерасты жолын толық жүріп өтпей
мұның сыры нақты ашыла қоймайды.
Бұл мәселені алдағы уақыттың еншісіне
қалдырдық.
Ендігі әңгімені жерасты жағдайын
көзімен көрген Нұрлат мәлімдейді.
(Жалғасы 4-бетте)
«Жаңақорған тынысының»
өлкетану экспедициясы
ЖЫЛАНДАР
немесе
Сығанақтың жерасты жолы
ПАТШАЛЫҒЫ
«НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫ
АУДАНДЫҚ ФИЛИАЛЫНЫҢ БРИ-
ФИНГ ОРТАЛЫҒЫНДА АУДАНДЫҚ
ТҰРҒЫН ҮЙ, КОММУНАЛДЫҚ
ШАРУАШЫЛЫҚ, ЖОЛАУШЫ-
ЛАР КӨЛІГІ ЖӘНЕ АВТОМОБИЛЬ
ЖОЛДАРЫ БӨЛІМІНІҢ БАСШЫСЫ
ЕСДӘУЛЕТ СЕЙЛОВ, ОРТАЛЫҚ АУ-
РУХАНА БАС ДӘРІГЕРІНІҢ ОРЫН-
БАСАРЫ МЕЛЬС БАЙНИЯЗОВ, БІЛІМ
БӨЛІМІ БАСШЫСЫНЫҢ ОРЫНБАСА-
РЫ МЕЙІРХАН ОСПАНОВ, ЭКОНО-
МИКА ЖӘНЕ БЮДЖЕТТІ ЖОСПАР-
ЛАУ БӨЛІМІ БАСШЫСЫНЫҢ ОРЫН-
БАСАРЫ ЖАМУР МҮСІЛІМ ЖӘНЕ
КЕНТ ӘКІМІНІҢ МІНДЕТІН УАҚЫТША
АТҚАРУШЫ БАЯНБАЙ ДОСПАНБЕТОВ
ЖУРНАЛИСТЕРГЕ БРИФИНГ БЕРДІ.
Мақпал МАРҚАБАЙ.
Жалғасы 2-бетте
– Сіз ауданға әкім болып қызметке
келгеніңізге екі айдай уақыт болды. Осы
уақыт ішінде көптеген шаруа қолға алы-
нып отыр. Оған өзіміз де куә болдық.
Әсіресе, индустриялық-инновациялық
бағытта аудан экономикасын дамыту-
ды көздеген мақсаттарыңыз оқырманды
қызықтырады. Әңгіменің басын осы
тақырыптан өрбітсек.
– Қазір жер шарының кез-келген
қиырымен
әріптестік
қарым-қатынасқа
қол жеткізуге болады. Бұл – өркениетке,
нарықтық қатынастарға тән мүмкіндік.
Уақытпен үндесуден, инновациялық игілік
өрісіне көшудің тиімділігінен аудан шет
қалмау керек. Тауарға тұтынушылық талап
жоғарылады. Сұраныс та артты. Сондықтан да
бәсекеге қабілетті болу – бүгінгі күннің басты
талабы. Осыны негізге ала отырып, инвестор-
лар тартуды қолға алдық. Бастамасы жақсы.
Жақында ғана, Иран Ислам Республикасынан
бір топ кәсіпкерлер келіп, ауылшаруашылығы
саласына инвестиция салумен қатар ау-
данда бірлескен кәсіпорын құру бойын-
ша іскерлік байланыс орнату көзделді. Сәтін
салса, ирандық кәсіпкерлер егін мен тауық
шаруашылығы саласында кәсібін бастайтын
болады. Алдағы уақытта аудан орталығынан
жалпы инвесторларға арнап, арнайы шағын
мөлтекаудан салу жоспарда бар. Яғни, оларға
кеңсе, қонақ үй секілді заманауи ғимаратпен
жағдай жасау ләзім. Бұл не үшін керек?
Өйткені, қай салада болмасын инвесторға
қолайлы мүмкіндік жасау бизнестің алға басу
кепілі.
– Жоспарсыз жұмыстың жүйесі
жоқ. Біздің байқауымызша сіз алдағы
атқарылар мәселелердің кестесін түзіп,
келелі бағыттарын бағамдап қойған
екенсіз. Осы жұмыстарды кеңінен
тарқатып айтсаңыз.
– Бірінші кезекте кент келбетін заман
бейнесіне лайықты етіп, ажарын айшықтау
мәселесі тұр. Әсіресе, Хорасан ата, Аманкелді
секілді бас көшенің бойындағы тұрғын
үйлер мен кәсіпкерлік нысандардың сыртқы
кескіні мен аула тазалығы айрықша назар-
да. Тазалыққа салғырттық танытқан аумақта
өркениеттіліктің нышаны сақталмайтыны тағы
бар. Бұл бағытта сала басшыларына тап-
сырма беріп, әрлеу, көркейту, көгалдандыру
жұмыстарын жандандыруға басымдық бердік.
Бізге бұл аздық етеді. Тұрғындар мәдениетін
қалыптастыруға байланысты насихат шара-
ларын ұйымдастыру керек. Өз үйімізді, өз
кентімізді сүймесек, жасалған жұмыстарды
бағалап, тазалықты сақтап, мүлікті, ағашты
аялап ұстамасақ мәдениетсіздікке жол
береміз. Міне, бұл адамгершілік тұрғысынан
келгенде, ең иманды және игілікті іс.
Тағы бір үлкен мәселе, аудан мен ауыл
арасына тығыз байланыс орнату болып тұр.
Яғни, ауылдың әлеуметтік-экономикалық
даму динамикасына қозғау салу керек.
Бұл бағытта түгендеу жұмыстарын бастап
кеттік. Соған сай пилоттық жоба ретінде
екі ауылды Ақүйік пен Қожакентті алдық.
Бірінде ауыл шаруашылығы, екіншісін де
мал шаруашылығын дамытуды қолға ала-
мыз. Округ әкімдеріне нарыққа бейімделу
мен ауылды дамытудың оқыту әдістемесімен
таныстырдық және нарықтық экономика-
ны үйретіп жатырмыз. Бұл бағытта ауыл
тұрғындарына түсіндірме жұмыстарын жүргізу
мақсатында жұмысшы тобы құрылды. Аудан
әкімі аппарат басшысы Бақтияр Мадиярұлы
жетекшілік ететін топ құрамында бөлім бас-
шылары мен Үкіметтік емес ұйым төрағалары
бар. Бүгінгі таңға дейін Ақүйік, Қожакент
ауылдық округінде тұрғындармен түсіндірме
жұмысын жүргізді.
— Түгендеу жұмыстарының маңызы
неде?
–
Мысалы,
кәсіпкердің
әлеуметтік
жауапкершілігі деген бар. Бірақ, осы мәселені
тек жеке мүдде деп қабылдау енжар түсінік.
Кәсіпкер тапқан табысының бір бөлшегін ел-
мен бөлісуді ескермейді. Туған ауылы үшін
жаны ауырмайды. Ел тәуелсіздік алған 25 жыл
бойы ауыл-аймақ мемлекеттің қамқорлығын
көріп келе жатыр. Әлі де алақан жаюға етіміз
үйреніп кеткен. Бұл дұрыс ұғым емес. Мен
көптеген ауылды аралағанда байқағаным,
әлеуметтік мәселе үшін олар бізден бюд-
жет қаржысын талап етеді. Бюджет
қаржысын жұмсаудың тәртібі бар, жобалар
талқыланады, ортақ шешімі шығады, соған
сай қаражат қаралады. Осы бағытта уақыт
талабын түсіндіретін оқыту методикасын та-
ратып бердік. Біздің алдымызда алдымен
түгендеу мәселесі тұр. Ауылда не бар? Қандай
шаруашылықтарды тірек қылып алып, солар-
мен нақты жұмыс жасауға мүмкіндік бар?
Қазір ауданда сегіз жүзге тарта шаруа
қожалығы жұмыс істейді. Осының қаншасы
жер пайдалануды өз деңгейінде жүргізіп
отыр, олардың табысы еңбекті ақтай ала ма,
қожалықта қанша адам қамтылған? Міне,
мәселе осы жерден тұйықталады. Арнайы
есеп пен дерек жоқ, салық және статистика
органына тіркелмеген.
(Жалғасы 2-бетте)
немесе аудан экономикасын дамыту қадамы
ЖАҢҒЫРҒАН
ҚОҒАМДАҒЫ КЕЗ-КЕЛГЕН
ИГІЛІКТІ ҚАДАМ ӨҢІР ҮШІН
ӨЗЕКТІ. ҚАЗІРГІ ӨРКЕНИЕТ
БАҒЫТЫНДА АУДАН ӨМІРІНДЕ ДЕ
ЕЛЕУЛІ ӨЗГЕРІСТЕР, ЖАҢАШЫЛ
ІЗДЕНІСТЕР БАРШЫЛЫҚ.
ОНЫҢ БІР ПАРАСЫН КЕНТТІ
КӨРКЕЙТУ, КӘСІПКЕРЛІКТІ ДА-
МЫТУ, АУЫЛДЫҢ ЭКОНОМИ-
КАСЫН ӘРТАРАПТАНДЫРУ,
АУЫЛШАРУАШЫЛЫҒЫ САЛА-
СЫНДА ТҮГЕНДЕУ ЖҰМЫСТАРЫН
ЖҮРГІЗУ, ИНВЕСТИЦИЯ ТАР-
ТУ, ЖҰМЫССЫЗДЫҚТЫ ЖОЮ БА-
РЫСЫНДА БАТЫЛ ҚАДАМ ЖАСА-
ЛЫП ОТЫР. ОСЫ МӘСЕЛЕЛЕР
ТӨҢІРЕГІНДЕ АУДАН ӘКІМІ
ҒАЛЫМ ӘМІРЕЕВПЕН ГАЗЕТ
ТІЛШІЛЕРІ СҰХБАТ ЖАСАП, ОНЫ
ОҚЫРМАНМЕН БӨЛІСУДІ МАҚСАТ
ТҰТТЫ.
«Жаңақорған тынысы» газетіне 2017
жылға жазылу науқаны басталды. Қашанда
аудандық газетті төл басылым деп санайтын
озық ойлы оқырман әдеттегідей бұл жолы да
белсенділік танытуда. Ауданның қоғамдық-
саяси өмірімен қоса, тың деректерден
мағлұмат беретін басылымға жазылудағы
ең алғашқы көшті «Аудандық жұмыспен
қамту және әлеуметтік бағдарламалар,
азаматтық хал-актілерін тіркеу» бөлімі ба-
стап келеді. Аталмыш мекеменің жасаған
басты ерекшелігі сол, «Жаңақорған тыны-
сы» газетіне барлық қызметкері 12 айға
толық жазылды.
–
Мен аудандық газеттің сүйікті
оқырманының
бірімін.
Аптасына
екі
рет жарық көретін басылымның жаңа
нөмірін қашанда асыға күтіп, асқан
қызығушылықпен оқимын. Басылымдағы
маңызды материалдар мен журналистердің
шығармашылығынан,
тың
ізденуінен
туындаған журналистік зерттеу, репортаж,
оқшау ой сынды айдарларды мен ғана емес,
мекеме қызметкерлері де сүйіп оқиды. Өз
басым, осы өлкеде күн кешкен әрбір жан
төл басылымға жазылуға міндетті деп са-
наймын. Себебі, ауданның мағлұматы мен
жаңалығын, даму деңгейін біліп жүру –
әрбір елжанды тұлғаның басты борышы, –
дейді аталмыш мекеме басшысы Әбдіғанит
Ахметов.
Басылым деңгейін бағамдап, оқырмандар
санын арттыруда екінші орынды иемден-
ген Машбек ауылындағы «№17 Әділ»
балабақшасы. Сірә, ұжымның ауызбіршілігі
жоғары болса керек, баспасөзге жазылым
басталысымен ұжым мүшелері 20 дана га-
зетке жазылып та үлгерді.
Ал, нәзікжанды бола тұра, айтқан сөзді
сертіндей көрген сүйікті оқырманымыз,
аудандық мәслихаттың депутаты Зағипа
Абжалелова (27 қыркүйектегі №76) уәде
еткеніндей, өзі сайланған округтегі төрт
қарияны өз қаражатынан газетке жазыл-
дырды. Иә, осылайша ол төл басылымға де-
ген ықыласы мен құрметін дәлелдей білді.
Әзірге жоғарыда аты аталған мекеме мен
отаншыл тұлғалар көш бастап келеді. Расын-
да, журналист қауымның тынымсыз тіршілігі
мен шыңдалған шығармашылығынан туған
аудан жаңалықтарын оқып, білуге әрбір
жан құмартып қана қоймай, ерекше атсалы-
суы тиіс. Сондықтан, ауданның өркендеуіне
қосқан бір үлесім болсын десеңіз, сізде
басылымға жазылып, алдыңғы орыннан көш
бастаңыз!
Кім алда?
БАСПАСӨЗ – 2017
Осымен он бірінші рет өткізіліп отырған
М.Нәлібаевты еске алуға арналған халықаралық
турнирге елдің барлық облысынан және
көршілес Грузия, Қырғыстан, Өзбекстан және
Моңғолиядан 28 түйе палуан бозкілемде бағын
сынайды. Сондай-ақ, облыстық ашық турнирде
шағын футболдан 14, волейболдан сегіз коман-
да өзара мықтыны анықтайтын болады.
Салтанатты шараның ашылуында сөз алған
аудан әкімі Ғалым Әміреев:
– Тәуелсіздіктің 25 жылдығы қарсаңында
жылдағы дәстүрге сай өткізгелі отырған
М.Нәлібаевты еске алуға арналған турнирдің
өскелең ұрпаққа берері мол. Биыл он бірінші
рет
ұйымдастырылып
отырған
байрақты
бәсеке өз деңгейінде өтетіні анық. Бұл аламан
спортшылардың жігерін шыңдап, жеңіске жетуге
деген ынтасын оятып, намысын жаниды. Осын-
дай ірі додалардың нәтижесінде спортшылар
биікті бағындыратын болады.
Жалпы, аудан спорты жыл сайын қарқынды
даму үстінде. Оған дәлел жуырда Қазалы ау-
данында өткен «Алтын күз – 2016» спартаки-
адасында Жаңақорған ауданы үздік шықты.
Сондықтан, бүгінгі сынға түсетін спортшыларға
сәттілік тілеймін, – деді.
– Бүгінгі тарихы терең спорт аламаны-
на жиналған қатысушылар және жанкүйерлер
баршаңызға мереке құтты болсын! Бұл тур-
нир біріншіден аймақ спортының дамуына
лесін қосары анық. Балуандардың біліктілігін
анықтайтын осы дода жыл сайын өз жалғасын
таба береді... – деді Пазылбек Мәшбекұлы.
Өңір
спортының
дамуында
өзіндік
қолтаңбасы бар облыстық спорт және дене
шынықтыру басқармасының басшысы Садық
Мұстафаев: – Облыстық деңгейде басталған
турнир халықаралық дәрежеге көтерілді.
Мұндай байрақты дода ауыл спортының ғана
емес, аудан спортының дамуына септігі мол.
Бүгінде Жаңақорған ауданында спорттың
инфрақұрылымдар қалыптасты, спорт қарыштап
дамып келеді. Оның дәлелі, Лондон және
Рио Олимпиадасына жаңақорғандық өрендер
қатысып, елдің намысын лайықты қорғады, –
деді.
Иә, жастар арасында өтетін қазақша күреске
14 облыс және екі қаладан 121 балуан жиналып-
ты. Ал, түйе балуан атағын иемдену өте қызықты
болары анық. 2011 жылдан үш жыл қатарынан
түйе балуан атағын Мұхит Тұрсыновтың
иелігінде болса, 2014 жылы Айбек Серікбаев жа-
рыс биігінен көрінген. Ал, былтыр грузиндік Ле-
ван Матиашвили ешкімге есе жібермей, түйе
балуанның абыройлы есімін атына жазған-ды.
Айта кететіні, өткен жылы Моңғолия, Белару-
сия, Қырғызстан, Өзбекстан, Грузия және т.б.
мемлекеттің түйе балуандары қатысқан бола-
тын. Елдің кіл мықтыларын жарыс жолынан
тайдырған грузиндік балуан биыл осы жетістікті
қайталау үшін барын салары анық. Осыдан-ақ,
халықаралық турнирдің деңгейін бағдарлауға
болады.
Жарыстың алғашқы күні қазақ күресінен
сегіз салмақта мықтыларды іріктеп, шағын фут-
бол мен волейболдан топтық ойындар өтуде.
МАШБЕК
ТУРНИРІ
5
МЕМЛЕКЕТТІҢ
БАЛУАНДАРЫН
ЖИНАДЫ
КЕШЕ ЕЛДІҢ ТҮКПІР-ТҮКПІРІНЕН ЖӘНЕ АЛЫС-
ЖАҚЫН ШЕТ ЕЛДЕРДЕН ҚАЗАҚ КҮРЕСІНІҢ БА-
ЛУАНДАРЫ ЖАҢАҚОРҒАН ӨЛКЕСІНЕ АТ БА-
СЫН БҰРДЫ. СЕБЕБІ, ЕҢБЕГІ ЕЛГЕ ЕЛЕУЛІ
АЗАМАТ, «ҚҰРМЕТ» ОРДЕНІНІҢ ИЕГЕРІ МАШ-
БЕК НӘЛІБАЕВТЫ ЕСКЕ АЛУҒА АРНАЛҒАН
ТУРНИР КЕЗЕКТІ РЕТ ЖАЛАУЫН КӨТЕРДІ.
ТУРНИР АЯСЫНДА ЖАСТАР АРАСЫНДАҒЫ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЧЕМПИОНА-
ТЫ САЛТАНАТТЫ ТҮРДЕ АШЫЛДЫ. ДҮБІРЛІ
ДОДА ДӘСТҮРЛІ ТҮРДЕ ЕҢБЕК АРДАГЕРІНІҢ
ТУЫП-ӨСКЕН АУЫЛЫ М.НӘЛІБАЕВ АУЫЛДЫҚ
ОКРУГІНДЕ АШЫЛУ САЛТАНАТЫ ӨТТІ.
ЖҮЙЕСІ
ЖҰМЫСТАР
ҚЫСҚЫ
ЖЫЛУ
МАУСЫМЫНА
ДАЙЫНДЫҚ
ПЫСЫҚТАЛДЫ
(Жалғасы 2-бетте)