№2(58)/2010 Серия филология

О.Сулейменов  назвал  кино  «интернациональным  и  очень  многоличностным»  миром,  который 
объединяет  все  искусства  «в  одном  узле» [23; 17]. В  своих  выступлениях  поэт  призывает  активнее 
сотрудничать  с  писателями  и  «внимательно  следить  за  литературным  процессом» [22; 14]. Самые 
большие удачи «Казахфильма» поэт связывает с именем М.О.Ауэзова, с его повестями «Серый лю-
тый» и «Выстрел на перевале Караш». 
Таким образом, проблемы интеграции литературы и кинематографа занимают немаловажное ме-
сто  в  творческих  исканиях  казахских  литераторов,  выступивших  в  роли  первых  теоретиков  кино  и 
кинокритиков.  Их  статьи  носят  не  только  исторический,  теоретический,  но  и  практико-
организационный характер, и идут либо от практики участия их в съемочном процессе, или делаются 
из желания поддержать знакомых кинематографистов. В отдельных вопросах авторы даже предвос-
хищают отдельные кинорежиссерские открытия. Мысли, заложенные ими в статьях, являются одним 
из краеугольных камней современной научной культуры, не утратившими своего актуального значе-
ния и по сей день. Они требуют своего дальнейшего изучения и развития в перспективном направле-
нии сравнительного литературоведения. 
 
 
Список литературы 
1  Мусрепов Г. Возмужание // Мусрепов Г. Черты эпохи. — Алма-Ата: Жазушы, 1986. — С. 339–342. 
2  Жансүгіров І. Құжаттар, хаттар, күнделіктер, дала хикаялары. Документы, письма, дневники (1920–1964 гг): В 2 т. — 
Алматы: Үш қиян, 2006. — 592 с. 
3  Мусский И.А. 100 великих отечественных кинофильмов. — М.: Вече, 2005. — 480 с. 
4  Зак М.Е. Зримый образ фильма. — М.: Знание, 1986. — 48 с. 
5  Летопись жизни и творчества М.О.Ауэзова. — Алматы: Ғылым, 1997. — 768 с. 
6  Неупокоева  И.Г.  История  всемирной  литературы.  Проблемы  системного  и  сравнительного  анализа. — М.:  Наука, 
1976. — 360 с. 

144 
7  Ауэзов М. Литература и кино // Искусство Казахстана. — Алма-Ата: Өнер, 1982. — С. 84–85. 
8  Маданова М.Х. Казахско-французские литературные связи ХХ века и проблемы сравнительного литературоведения: 
Дис. ... д-ра филол. наук. — Алматы, 1999. — С. 267. 
9  Сальцина М.Е. Американский роман 1920–1930-х гг: Литература и мир кино; мотивы, сюжеты, художественные хо-
ды, изобразительный язык: Дис. ... канд. филол. наук. — Алматы, 1999. — С. 267. 
10  Ашимханова С. Поэтика прозы Г.Мусрепов. Дис. ... д.ф.н.10.01.08. — Алма-Ата, 1999. — 380 с. 
11  Мусрепов Г. Песни Абая // Мусрепов Г. Черты эпохи. Статьи и речи. — Алма-Ата: Жазушы, 1986. — С. 33–34. 
12  Мусрепов Г. О некоторых проблемах казахского киноискусства // Г.Мусрепов. Черты эпохи. Статьи и речи. — Алма-
Ата: Жазушы, 1986. — С. 195–204. 
13  Мусрепов Г. Дорогой мой земляк и друг // Г.Мусрепов. Черты эпохи. Статьи и речи. — Алма-Ата: Жазушы, 1986. — 
C. 380–387. 
14  Мусрепов Г. Черты эпохи. — Алма-Ата: Жазушы, 1986. — С. 416. 
15  Есенберлин И. Сокровенное. Мысли. Изречения. Воспоминания / Сост. К.Есенберлин. — Алматы, 2001. — 280 с. 
16  Мухамеджанов К. — В кн. Материалы IV съезда кинематографистов Казахстана. — Алма-Ата, 1981. — С. 92–94. 
17  Мухамеджанов К. Задачи кинематографии Казахстана // Мұхамеджанов Қ. Таңдамалы шығармалар. Үш томдық. 3-т. 
Ой-толғаныстар, сұхбаттар, жолжазбалар. — Алматы: Атамұра, 1998. — С. 346–360. 
18  Мухамеджанов К. О проблемах киноискусства Казахстана // Мұхамеджанов Қ. Таңдамалы шығармалар. Үш томдық. 3-т. 
Ой-толғаныстар, сұхбаттар, жолжазбалар. — Алматы: Атамұра, 1998. — С. 323–346. 
19  Михайлов В. Писатель — это цветок, который растет на камне // Казахстанская правда. — 2003. — 18 окт. — С. 4. 
20  Ашимов А. Путь к зрелости. — Советский экран. — 1979. — № 6. — С. 1. 
21  Тарази А. Тихое мужество противостояния: Лирико-публицистическое эссе. — Алматы, 2003. — 37 с. 
22  Речь Олжаса Сулейменова на вечере «Мир кино Олжаса», прошедшем в Доме кино 16 мая 2006 года // КИНОMAN. 
— 2007. — Май. — С. 17–20. 
 
 
 
Ж.К.Нұрманова 
Қазақ жазушыларының ғылыми-публицистикалық еңбектеріндегі əдебиет пен  
кинематограф арасындағы қарым-қатынас мəселелері (мəселе тарихы бойынша) 
Мақала  қазақ  жазушыларының  ғылыми-публицистикалық  еңбектеріндегі  əдебиет  пен  кинематограф 
арасындағы  қарым-қатынас  мəселелері,  осындай  феноменнің  ақындығын  кино  өнері  сияқты 
теориялық  тұрғыдан  ұғынуға  ұмтылған  əдебиеттанушылардың  еңбектерін  саралауға  арналған. 
Саралаудың  назарына  кинематограф  теоретиктері  І.Жансүгіров,  М.Əуезов,  Ғ.Мүсірепов, 
І.Есенберлин, Қ.Мұхамеджанов, Ə.Таразидің еңбектерін критикалық ұғыну болды. 
Zh.K.Nurmanova 
Problems of the interaction of literature and the cinematograph in the scientific-publicistic 
works of Kazakh writers (about the history of the issue) 
Zhanna Nurmanova's article «Problems of interaction of literature and cinematographic scientific sociopoliti-
cal works of Kazakh writers» was devoted to analysis of writer's works trying theoretically comprehend phe-
nomen`s poetic such a cinema art. In the analysis limlight-article comprehantion of I.Dzhansugurov, 
M.Auezov, G.Musrepov, I.Esenberlin, K.Muhamedzhanov, A.Tarazi`s works, stepping out by way of cine-
matographic theoreties. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

145 
АВТОРЛАР  ТУРАЛЫ  МƏЛІМЕТТЕР 
СВЕДЕНИЯ  ОБ  АВТОРАХ 
Асан М. — қазақ  əдебиеті  кафедрасының  магистранты,  Е.А.Бөкетов  атындағы  Қарағанды 
мемлекеттік университеті. 
Ашкенова А.Қ. — оқытушы, Ш.Ш.Уəлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті. 
Əбдірахманова Г.Х. — қазақ тілінің практикалық курсы кафедрасының аға оқытушысы, Е.А.Бөкетов 
атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті. 
Əшірбекова Г.Е. — аға  оқытушысы,  Қазіргі  заманғы  гуманитарлық-техникалық  институты, 
Қарағанды. 
Байгунисова Г.И. — доцент  кафедры  иностранных  языков  и  перевода,  кандидат  филологических 
наук, Карагандинский университет «Болашак». 
Жарылғапов Ж.Ж. — қазақ əдебиеті кафедрасының доценті филология ғылымдарының кандидаты, 
Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті. 
Жолданова Д. — қазақ  əдебиеті  кафедрасының  магистранты,  Е.А.Бөкетов  атындағы  Қарағанды 
мемлекеттік университеті. 
Жумагулова Н.С. — Кокшетауский государственный университет им. Ш.Ш.Уалиханова. 
Жұмағұлов С.Б. — қазақ  əдебиеті  кафедрасының  доценті  филология  ғылымдарының  докторы, 
Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті. 
Жүнісов С.Т.  —  қазақ  əдебиеті  кафедрасының  магистранты,  Е.А.Бөкетов  атындағы  Қарағанды 
мемлекеттік университеті. 
Каренов  Р.С. — экономика ғылымдарының  докторы, профессор, Е.А.Бөкетов  атындағы  Қарағанды 
мемлекеттік университеті. 
Киынова Ж.К.  —  доцент  кафедры  русского  языка  кандидат  филологических  наук,  доцент, 
Казахский национальный университет им.аль-Фараби, Алматы. 
Қалыбаева  С.Б. — қазақ  тіл  білімі  кафедрасының  магистранты,  Е.А.Бөкетов  атындағы  Қарағанды 
мемлекеттік университеті. 
Құсайынова Ж.А.  —  филология  ғылымдарының  кандидаты,  С.Сейфуллин  атындағы  Қазақ 
агротехникалық университеті, Астана. 
Қызырова Ə.М. — жалпы  тілі  білімі  жəне  аударма  теориясы  кафедрасының  доценті  филология 
ғылымдарының кандидаты, Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, Астана. 
Мажитаева Ш. — қазақ тілі білімі кафедрасының профессоры филология ғылымдарының докторы, 
Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті. 
Мырзашова А.К.  —  проректор  по  НМР  и  МС,  зав.  каф.  филологии  и  перевода  кандидат 
филологических наук, профессор, Казахско-русский международный университет, Актобе. 
Нурманова Ж.К. — кандидат  педагогических  наук,  Евразийский  национальный  университет 
им. Л.Н.Гумилева, Астана. 
Пак  М.К.  —  доцент  кафедры  классической  и  русской  филологии  кандидат  филологических  наук, 
Карагандинский государственный университет им. Е.А.Букетова. 
Рамазанова Ж.С. — журналистика  кафедрасының  аға  оқытушысы  филология  ғылымдарының 
кандидаты, Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті. 

146 
Смағұлов  Ж.Қ. — қазақ  əдебиеті  кафедрасының  доценті  филология  ғылымдарының  кандидаты, 
Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті. 
Тапанова С.Е. — қазақ  тілі  мен  əдебиеті  кафедрасының  меңгерушісі  филология  ғылымдарының 
докторы, профессор, Ө.А.Байқоңыров атындағы Жезқазған университеті. 
Тілешов Е. — директор, «Руханият» орталығы, Астана.