54
Жатар алдында анасының баласына айтатын ертегісін халықтың еріккеннен
ойлап тапқан дүниесі деп ойлау үлкен қателік болар еді. Ұзақ жылдар бойы
халықтың есінде екшеленіп қалған ертегілер мен аңыздарда тұнып тұрған тарих
бар.
Ертегі халық прозасының дамыған, көркемделген түрі. Ол әрі
тәрбиелік, әрі көркемдік-эстетикалық рөл атқарады. Ертегінің негізін
қалаған жанрлар деп мифті, хикаяны, әпсананы айтамыз.
Ертегі пайда
болған заманда халық оны қиял деп қабылдамаған. Онда баяндалатын оқиғаға
толық сенген. Әлбетте, ертегі адам есінде қалу үшін оны ойдан шығарылған,
адам сенбейтін, шым-шытырық уақиғалармен көркемдеген. Алғашында шын
болған уақиғалар негізінде айтылған әңгімелер бірте-бірте ел арасына тараған
сайын қоспалармен толықтырылып, хикаяға, одан ертегіге айналып кеткен. Бұл
күнде қазақ ертегілері том-том кітап болып басылып жатыр. Тарихшының
міндеті – осыларды деректанулық сыннан өткізіп, өз кәдесіне жарату.
Үлкен тарихи мағлұмат беретін деректердің тобына қазақтың аңыздары
жатады.
Достарыңызбен бөлісу: