«Ғ. Ж. ДӘУКЕЕВ атындағы
АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ»
Коммерциялық емес акционерлік қоғам
Автоматтандыру және басқару кафедрасы
Зертханалық жұмыс №3
Пәні: «Басқару обьектілерін моделдеу және идентификациялау»
Мамандығы: «Автоматтандыру және басқару»
Тақырыбы: «Бірінші ретті сызықты объектілерін графикалық әдісімен идентификациялау»
Орындаған: Жолаушиев Әділбек
Нұсқа: 12
Тобы: АУ(АУТ)к-20-11
Қабылдаған: Маркабаева Жанар
___________ ___________ «______» ________2023ж.
(бағасы) (қолы)
Алматы 2023
3 Зертханалық жұмыс №3. Бірінші ретті сызықты объектілерін графикалық әдісімен идентификациялау
Жұмыс мақсаты: сызықты динамикалық объекттілерді өтпелі функция көмегімен идентификациялаудың әдістерін үйрену.
3.1 Зертханалық жұмысқа тапсырма
Зертханалық жұмысты жасау барысында студент келесі тапсырмаларды орындауы керек:
- бірінші ретті сызықты объектті графикалық идентификациялау әдістерін оқу[2,3];
- өтпелі функция көмегімен объектіні идентификациялауға блокдиаграмманы нұсқаға сәйкес жинаңыз. Тапсырма нұсқалары Objects3 папкадан таңдалады;
- объектінің беріліс функциясының параметрлерін идентификациялаудың графикалық әдісімен анықтаңыз;
- идентификация дәлдігін бағалаңыз.
3.2 Өтпелі функция көмегімен идентификациялау әдісі
Жүйенің сызықты моделінің параметрлерін (беріліс функциясын) анықтау үшін оның өтпелі функциясының графигін қолдануға болады. Бұл әдісті сызықты жүйелердің көбісіне қолдануға болады (1 және 2 ретті және жоғарғы ретті апериодикалық жүйелерге). Өтпелі функция көмегімен графикалық идентификациялау әдісі бірінші ретті объектілңрге жақсы дәлдікпен қолданылады.
Бірінші ретті объект қарастырылады. Осындай объектілер үшін ізделінетін теңдеу келесі түрде болады:
Объектіде тәжірибелер өткізіледі: t0=0 уақыт моментінде кірістегі x мәні секіру жолымен a мәніне өзгереді және өтпелі процестің графикі жазылады. Осы графикті қолданып, беріліс функцияның T және k параметрлерін анықтау қажет.
(3.1) дифференциалдық теңдеудің жалпы шешімінің өрнегі келесі болады:
(3.2) функциясы өтпелі процестің графигін сипаттайды. Қарапайымдау үшін а=1 деп қабылдаймыз.
Беріліс функцияның параметрлерін анықтауды келесі жолдарымен орындауға болады:
1) (3.2) өрнектен t → болғанда, y(t) = k a болатыны белгілі. Басқа жағынан t → болғанда шығу сигналының орнықталған шамасын аламыз. Басқа сөзбен айтқанда объектінің орнықталған күйінің ординатасы арқылы k параметрін анықтауға болады (графикте).
t = T болғанда y(t) = k (1−e-1)= k (1−0,37) = 0,63 k болады. Яғни бірінші ретті жүйенің T уақыт тұрақтысы өтпелі функция өзінің орнықталған шамасының 63% жеткендегі уақыт бөлігіне тең;
2) k коэффициенті а) тарамындағыдай анықталады.
T параметрін анықтау үшін (3.2) өрнекті дифференциалдаймыз:
Бастапқы нүктеде:
Яғни (туындының геометриялық мағынасынан):
мұнда α – t = 0 болғанда функция графигіне жанаманың иілу бұрышы.
Басқа жағынан, жанама, абциссалар осі, жанамының орнықталған күйімен қиылысқан нүктесінен абциссалар осіне орнатылған перпендикуляр, тік бұрышты үшбұрышты құрайды; онда tgα - қарсы жатқан катетінің іргелес жатқан катетіне қатынасы болып табылады, яғни осы үшбұрышта іргелес жатқан катет T шамасы болады.
Сонымен,
шамасы координаттар осінің басынан жанама асимптотамен қиылысатын нүктенің абсциссасына дейінгі аралық.
Орындалуы:
Достарыңызбен бөлісу: |