4. Бас миы. Жалпы морфофункциялық сипаттамасы. Эмбриональді дамуы. Бас миының сұр және ақ затының құрылысы
Шеміршек ағза ретінде. Шеміршек қабы. Оның шеміршектің трофикасы, өсуі және регенерациясындағы маңызы
жүктеу/скачать 0,51 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Шеміршек тіндерінің функциялары
| 55. Шеміршек ағза ретінде. Шеміршек қабы. Оның шеміршектің трофикасы, өсуі және регенерациясындағы маңызы.
Шеміршек және сүйек тіндері бірігіп ішкі орта тіндері жүйесіне жататын қаңқалық дәнекер тіндер тобын құрайды . Сондықтан оларға ішкі орта тіндерінің барлық жалпы белгілері тән 1) мезенхимадан дамуы ; 2 ) жасушааралық затының көп болуы ; 3 ) организмнің гомеостазын сүйемелдеу функциясы . Қаңқалық тіндердің ерекшелігі - барлық жеке қызметтерінің ішінен оларда , әсіресе , тіректік және механикалық функциялары жақсы дамыған . Басқа да дәнекер тіндер сияқты , қаңқалық тіндер жасушалардан және жасушааралық затттан тұрады .Қаңқалық тіндер сонымен қатар қорғаныш , транспорттық қызметтерді атқарады , су - тұздық алмасуға қатысады . Осының барлығы бірігіп организмнің гомеостазын қамтамасыз етеді . 1. ШЕМІРШЕК ТІНДЕРІ Шеміршек тіндері дәнекер тіндерінің жоғары маманданған тобын құрайды . Олар ауа тасымалдау жолдары мүшелерінің ( мұрын , көмей , кеңірдек , бронхылар ) , құлақ жарғағының , буындардың, омыртқааралық дискілердің құрамына кіреді, іштегі нәресте скелетінің едәуір бөлігін құрайды . Шеміршек тіндерінің функциялары: 1)іштегі нәрестеде - пішін қалып тастырушы, яғни олар кейін сүйек тіні дамуына негіз болатын шеміршекті модель(қалып) құрайд ; 2 ) постнаталды кезеңде тіректік қызмет атқарады мысалы , қуысты ағзалар қабырғасының қаттылығын қамтамасыз етеді ) . ШЕМІРШЕК ТІНДЕРІНІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ ЖӘНЕ КЛАССИФИКАЦИЯСЫ . Шеміршек тіндері шеміршек жасушаларынан ( хондробласттар , хондроциттер , хондрокласттар ) және жасушааралық заты нан тұрады . Шеміршек тіндері массасының 70-80 % -ын - су , 10 15 % -ын - органикалық заттар және 4-7жын - минералды заттар құрайды . ХОНДРОБЛАСТТАР - шеміршек тінінің аз диреференцияланған , бөлінуге қабілетті және хондроциттерге дами алатын жасушалары . Хондробласттар , жоғары синтездік белсенділік көрсе тіп , жасушааралық затты өндіре алады . Эмбриондық кезеңде олар шеміршек тінінің гистогенезін қамтамасыз етеді , ал кемеліне жеткен шеміршек тінінде хондробласттар камбалды элементтер ретінде қызмет атқарады . ХОНДРОЦИТТЕР - шеміршек тінінің пісіп жетілген , синтездік белсен ділігі төмендеген жасушалары . Олар кемеліне жеткен шеміршек тіні жасу шаларының басым бөлігін құрайды . ХОНДРОКЛАСТТАР - шеміршек тінін белсенді бұзатын жасушалар . Олар калыпты шеміршек тінінде болмай ды , тек патологияға ұшыраған жагдайла ( мысалы , шеміршек матриксінде минералды тұздар көп мөлшерде жиналганда ) гана пайда болады . ЖАСУШААPАлық зат немесе ШЕМІРШЕК МАТРИКСІ - шеміршек тінінің химиялық құрамы күрделі , функциялық тұрғыдан жетекші құрамдасы . Ол негізгі аморфты заттан және II - типті коллаген ақуызынан құ рылган талшықтардан тұрады . Коллагенді талшықтар шеміршек тінінің құрғақ массасының 50-70 % құрайды және шеміршек тініне механикалық беріктік береді . Эластикалық талшықтар тек қана эластикалық шеміршек тінінің құрамында болады . Herturi аморфты зат протеогли кандардан ( коллагенді емес ақуыздардың гликозамингликандармен қос лыстары ) және гликопротеиндерден құрылған . Эпителий тіні сияқты , шеміршек тінінде де қан тамырлары болмайды . Протеогликандардың жогары гидрофилділігі аркасында шеміршек матриксінде су көп мөлшерде жиналады . Қалып тасқан жасушааралық ( тіндік ) сұйықтық арқылы қоректік заттар , оттек , иондар шеміршек қабығының ( төменде қарастырылған ) қан тамырларынан диффузия жолымен шеміршек тінінің жасушаларына өтеді Байланган судың көлемі сонымен бірге шеміршек тінінің серпінділігін анықтайды . Болжам бойынша , қарт адамдардың остеоартроздарының себептерінің бірі - шемір шек матриксі протеогликандарының суды байлау қабілетінің төмендеуі . Нәтижесінде буындардың шеміршек тінінің серпінділігі де төмендейді . Шеміршек қабы екі қабаттан құралған: сыртқысы құрамында көптеген қантамырлары бар талшықты дәнекер тінді; ішкісі хондробласттар мен прехондроблаттардан құралған жасушалы. Шеміршек қабының астындағы аралық қабатта ұзын осьтері шеміршек бетімен бағыттас ұршық тәрізді жас хондроциттер орналасады. Төменгі қабаттарында шеміршек жасушалары сопақша немесе дөңгелек пішінді болады. Бұл жасушалардың синтетикалық және секреторлық қызметтері нашарлағандықтан, олар бөлінгеннен кейін ажырамай, 2-4 хондроцииттерден тұратын изогенді топтар түзеді. жүктеу/скачать 0,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|