ЖШС жартылай пропилендi жiптер шығару мен кiлем

10

№49-50  (1307-1308) 

10 – 14 желтоқсан

2015 жыл

АНА ТІЛІ

Е

Е

ЛІН  ОР А АН

ЖОЛДАУҒА – ҚОЛДАУ

Қымбатты отандастар!

Қазақстан халқы тарихи оқи-

ғаның – Қазақстан Прези денті 

Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев-

тың «Қа зақстан жаңа жаһандық 

нақты ахуалда: өсім, реформалар, 

даму» атты Жолдауының куәгері 

және қатысушысы болды.

Ассамблея жылында және Қа-

зақ стан Республикасы Конститу-

ц и я с ы н ы ң   2 0   ж ы л д ы ғ ы н д а 

жасалған бұл Жолдау – жиырма-

сыншы Жолдау болып отыр.

Мемлекет басшысының Жол-

даулары – бұл Тәуелсіз Қазақ стан 

та ри хының  өткелдері,  Отаны мыз-

дың дамуының жаңа кезеңдерін 

атап өтіп жатқан Ұлы Дала елінің 

біртұтас хал қының қиындыққа 

толы жеңісті жолы.

Мерейтойлық Жолдау – халық 

пен елдің ең басты, көкейкесті 

және зәру мәселелеріне жау-

а п   б е р е т і н ,   м а ң ы з ы   ж ө н і н е н 

теңдессіз құжат.

М е м л е к е т   б а с ш ы с ы   б а с т ы 

мақ сатты айқындады – ол От-

анымыз Қазақ станды бақытты да 

өркендеген халқы бар Мәңгілік 

Елге айналдыру, әлемнің ең дамы-

ған 30 мемлекетінің қатарына кіру, 

бай да қуатты елдермен теңесу.

Қазақстан жаһандық шаруа-

шы лық байланыстарына кірген 

егемен ұлттық экономика ретінде, 

дүниежүзілік ұлттар отбасының 

толыққанды қатысушысы болған 

мемлекет ретінде орнықты. Біз 

бүкіл тарихымызда болмаған 

т а б ы с т ы   э к о н о м и к а л ы қ   д а м у 

қарқынына қол жеткіздік. Бұрын 

е ш қ а ш а н   б і з д і ң   х а л қ ы м ы з 

қазіргідей жақсы өмір сүрген 

емес. Қазақстандықтар өмірінің 

орташа ұзақтығы 10 жыл ішінде 

64-тен 72 жасқа жетті.

1300 денсаулық сақтау және 

1700-ден астам білім нысандары 

салынды.

Сонымен қатар Президент 

Н.Ә.Назарбаев «қазіргі кезде 

жаңа мүмкіндіктер мен жаңа 

қатерлер ұш тасқан шиеленісті де 

ауыр кезең туып отыр» деп атап 

көрсетті. «Жаһан дық дағдарыс 

– тек қауіп қана емес, бұл жаңа 

мүмкіндіктер». Біздің қол жеткен 

табыстарымыздың сынға түсетін 

у а қ ы т ы   ж ә н е   қ а з а қ с т а н д ы қ 

мемле кеттікті нығайтатын уақыт 

туып отыр.

Мемлекет басшысы «біздің 

дағ дарыстарды еңсеру тәжіри-

б е м і з   б а р .   Ж а ң а   ж а һ а н д ы қ 

қатерлерге біз өзіміздің нақты 

мұмкіндіктеріміздің негізінде 

тұтас іс-қимыл стратегиясын 

қарсы қоюға тиістіміз» деп атап 

айтты.

О с ы н а у   ж а у а п т ы   к е з е ң д е 

бірлікті сақтау қажет, «біріміз – 

бәріміз үшін, бәріміз – біріміз 

үшін» қағидатын ұстана отырып, 

ел игілігіне тер төге еңбек ету 

керек.

Президент дағдарысты еңсеру 

жөніндегі тұтас іс-қимыл страте-

гиясын – Бес нақты іс-шарадан 

құралған дағдарысқа қарсы тұру 

және алдын алу стратегиясын ай-

қын дады.

Ж о л д а у д а   э к о н о м и к а л ы қ 

рефор малар негізінде дағдарыс 

жағ да й ын    дағы  эконо микалық 

өсуді  қам та ма сыз  етуге  бағыт-

талған  эко  но мика  саласындағы 

кезек күт тірмейтін және пәрменді 

қадамдар бойынша аса анық тап-

сырмалар бар.

Бұл – жеке бастамашылық 

ар қылы экономикалық өркендеу.

Бұл – 100 нақты қадам рефор-

малары.

Бұл – Жалпыға Ортақ Еңбек 

Қ о  ғ а м ы   ж ә н е   ә р   а з а м а т т ы ң 

әлеумет тік  жа уапкершілігі.  Бұл 

дегеніміз – өз теңгемізді қолдану, 

қ а р а ж а т ы м ы з ғ а   с ә й к е с   ө м і р 

сүру, мемлекеттік-жеке-меншік 

серіктестігін дамыту.

Реформалардың міндеттеріне 

мына өзекті инновацияларды 

енгізу кіреді – ұлттық валютаның 

құбылмалы курсы, жаңа инвес-

ти циялық саясат, актив терді жа-

рия ету, бюджет саясатын оңтай-

ландыру, жеке баста ма шылықты, 

еркін және дұрыс бә секелестікті 

дамыту үшін жағдай жасау, еңбек 

өнімділігін екі есе арттыру.

Ел экономикасының 5% дең-

гейін де өсуін қамтамасыз ету, 

эко номикаға  салынатын  инвести-

цияның жыл сайынғы көлемін 10 

млрд доллардан артық, жалпы 10 

жыл ішінде 100 млрд доллардан 

кем емес көлемге арттыру міндеті 

қо йылды.

Бұл инвестициялар – Қазақ-

стан ның әр азаматының өмірін 

жақ сартуға арналған үлес!

660 мыңнан аса жұмыс орын-

д а р ы   а ш ы л а д ы ,   т е г і н   к ә с і б и 

техникалық білім қамтамасыз 

етіледі!

Мемлекет басшысы білім, ден-

саулық сақтау салаларында жа ла-

қыны көбейтуді, зейнетақы жи-

нақтарын индекстеуді, сондай-ақ 

Жұмыспен қамтудың жаңа жол 

картасын әзірлеуді тапсырды.

Жұртшылықтың әлсіз топ-

т а р ы н   қ о л д а у ғ а   б а ғ ы т т а л ғ а н 

мемлекеттің жаңа әлеуметтік сая-

саты әзірленетін болады. Мұның 

бәрі Қазақстанның әр азама-

тының және баршаның эконо-

микалық әлеуметтік және қоғам-

дық қауіпсіздігі үшін жасалады.

Мемлекет басшысы «100 нақты 

қадам – баршаға ортақ қазіргі за-

манғы мемлекет» Ұлт Жоспарын 

90-жылдардағы Тәуелсіздіктің ая-

ғынан тұру кезеңіндегі реформа-

лармен қатар қоюға болады» деді.

Жолдау 5 институттық рефор-

ма идеясын шығармашылықпен 

дамы тудың, «100 нақты қадам – 

баршаға арналған қазіргі заманғы 

мемлекет» Ұлт Жоспарында көр-

сетілген міндеттерді шешудің 

нақты тетігі болып отыр.

Жолдау халқымыздың Көш-

басшысы, Қазақстан Президенті, 

Е л б а с ы   Н ұ р с ұ л т а н   Ә б і ш ұ л ы 

Н а з а р б а е в  т ы ң   т ұ р а қ т ы   д а 

г ү л д е н г е н   Қ а  з а қ с т а н   қ ұ р у ғ а , 

қуатты мемлекет, дамыған эконо-

мика және сали қалы әлеуметтік 

с а я с а т   н е г і з і н д е   б о л а ш а ғ ы 

біртұтас ұлт құруға бағыт талған 

дәйекті саяси бағдарын терең 

және объективті түрде көрсетеді.

Қазақстан халқы Ассамблеясы, 

бірегей елдің барлық азаматтары 

Мемлекет басшысының жаңа 

Жол дауындағы  міндеттерді  толық 

қол дайды.  Бұл  міндеттерге  балама 

жоқ!

Біз Елбасы қойған міндеттерді 

орындау үшін бұл Жолдау қуатты 

жұмылдыру күші, бастау бола-

т ы н ы н а   с е н і м д і м і з ,   а т а л м ы ш 

міндеттердің шынайылығын және 

орындалатынын атап айтамыз.

Қазақстан халқы Ассамблея-

сы, Елбасы қойған міндеттер 

ж а л  п ы ұ л т т ы қ   б і р л і к т і ң   ж ә н е 

қоғамдық келісімнің арқасында, 

Нұрсұлтан Назарбаевтың бейбіт-

шілік және келісім моделінің ар-

қа сында жүзеге асатынын атап 

көрсетеді.

Қазақстан халқы Ассамблеясы 

Жолдау міндеттерінің бар ша-

мызға және еліміздің әр азаматы-

на қатысы бар екендігіне сенімді.

Ә р қ а й с ы м ы з   б а с т а м а ш ы л , 

жоғары білімді және бәсекеге 

қабілетті болуға ұмтылуымыз 

керек! Біз әр азаматтың жаңа 

эконо ми калық  мәдениетін,  мінез-

құ лығын қалыптастыруға тиіспіз.

Біз, бүгінгі Жолдаудың міндет

-

терін жүзеге асыру Қазақстан 

да муы ның  көлемді  ілгерілеуі  үшін 

мүмкіндік болады деп сенеміз.

Біз, Жолдауды орындау – 

бұл Ота нымыздың әр патрио-

т ы н ы ң   а з а  м а т т ы қ   п а р ы з ы , 

жауапкершілігі және ар-ожданы 

екендігіне сенім діміз.

Біз, Қазақстан халқын Мемле-

кет басшысының Жолдауындағы 

жаңа көлемді міндеттерді орындау 

үшін, біздің қасиетті Ұлы Дала 

елі жерінде тұрақты гүлденген 

Қазақстанды – «Мәңгілік Елді» 

құру үшін бірігуге шақырамыз!

Б і з ,   Қ а з а қ с т а н ы м ы з д ы 

д а м у д ы ң   ж а ң а   б е л е с т е р і н е 

шығарамыз!

Алға, Қазақстан!

Қазақстан халқы

Ассамблеясының Кеңесі,

Астана қаласы, 

2015 жылғы 30 қараша.

Елбасының «Қазақстан жаңа жаһандық нақты ахуалда: 

өсім, реформалар, даму» атты Қазақстан халқына 

Жолдауын іске асыру бойынша Қазақстан халқы 

Ассамблеясының ел азаматтарына

Ү Н Д Е У І

ТАРИХТАН – ҰЛАҒАТ

Биыл елімізде Қазақ хандығының 

550 жылдығы кең көлемде атап өтілді. 

Бұл мерейлі мерекеге арналған іс-

шаралар республикамыздың түкпір-

т ү к п і р і н д е   ұ й ы м д а с т ы р ы л ы п , 

қорытынды жиын Астана қаласы мен 

Жамбыл облысында өткізілді. Елба-

сы Н.Ә.Назарбаевтың бастамашы 

болуымен атап өтілген ұлық мейрам 

тарихымызды қастерлеуге, өскелең 

ұрпақтың тарихтан зор тағылым 

алуы на себепкер болғаны сөзсіз. 

Иә, Қазақ хандығының 550 жыл-

дығы біздер үшін айрықша қастерлi. 

Нұрсұлтан Әбішұлы зиялы қауыммен 

бір кездесуінде: «Абылай хан, Керей 

мен Жәнібек хандар тіккен қазақ 

ордасына еңселі ел ету ісіне саналы 

ғұмырын арнады. Қазақ хандығы де-

ген ұлан-ғасыр жерімізді жаудан азат 

етіп, еліміздің етек-жеңін бүтіндеді» 

деп айтқан еді. 

Қасиетті тәуелсіздігімізді жария 

еткен күннен бастап ғасырларға 

созылған отаршылдықтан есімізді 

ж и ы п ,   ж а н - ж а ғ ы м ы з ғ а   қ а р а й 

б а с т а д ы қ .   Ж о ғ а л т қ а н ы м ы з д ы 

болсақ, ұлықтаусыз қалса да, халық 

жадынан өшпейтін қаһармандар 

есімін ел есіне салған ләзім. Сонда 

ғана тарихымыз толымды болмақ. 

Еліміздің солтүстік өтінде тұрған, 

сан қиындықты бастан өткерген 

қ а н д а с т а р ы м ы з   1 7 2 3 - 1 7 5 9   ж ы л -

дары аралығында болған Жоңғар 

б а с қ ы н ш ы л ы ғ ы н а   қ а р с ы   қ а н д ы 

айқастарда көп жауынгерлерiнен 

айырылып, қисапсыз зардап шекті. 

Бірақ ерлік істе мойымай, ара-жiгi 

ажырамаған, ауызбiрлiктi ел құрамы 

ретінде шыңдала түсті.

ТЕГІНЕ ТАРТЫП 

ТУҒАН ҰЛ

Ақ найзаның ұшымен, ақ білектің 

күшімен өз елін торғауыттың тоза-

ғ ы н а н ,   қ а л м а қ т ы ң   м а з а ғ ы н а н 

құтқарған, сол бір сойқан соғыс-

тың басынан аяғына дейін желдің 

өтінен, жаудың бетінен табылған 

Б а я н   Қ а с а б о л а т ұ л ы ,   С а р ы 

Қасаболатұлы, Бәйімбет Төбетұлы, 

Ж а н а т а й   А қ а н ұ л ы ,   Б а й б о л а т 

Шегірекұлы, Жәнібек Қошқарұлы, 

Қошқарбай Сағалайұлы, Тұрсынбай 

Ертісбайұлы, Өтебай Төбетұлы, 

Ж ә н і б е к   Б е р д ә у л е т ұ л ы ,   А с а н 

Төбетұлы, Қожаберген Толы бай-

сыншыұлы, Үсен Төбетұлы сынды 

қаһармандарының аты аңызға айна-

Фархад батыр, Танаш би Фархатұлы 

сияқты асылдардың жалғасы санай-

ды. 

Танаш би Фархатұлы 1308-1348 

ж ы л д а р ы   о р д а б а с ы   б о л ы п   қ о л 

басқарумен, қазы, шора, уәзір боп 

ел басқарып, Тоқты, Өзбек, Жәнібек 

хандардың кез дерінде мемлекет 

қайраткері дәре жесіне көтеріліпті. 

Танаш тархан ның он тоғыз бала-

сы болған екен: Балға, Балта, Едіге, 

Емен, Есен, Ақпан, Алпан, Аман, 

Қырым, Қаңтар, Орақ, Орал, Орман, 

Сапар, Самархан, Мамырхан, Алтай, 

Көшебе (Айша анадан), Тарышы 

(Сәлиманнан).

Кенжесі Тарышыдан бір бала 

Шимойын, одан үш бала:  Естияр, 

 Д о с т и я р ,   Е с ж и я р .   Д о с т и я р д а н 

Смайыл, Смағұл. Смайылдан үш 

бала: Ақсары, Күрсары, Тезағай. 

Күрсарыдан: Есеналы, Еспол. Еспол-

дан алты бала: Сақал, Сары, Бұрас, 

Құрман, Дуадақ, Төбет. Төбет бай-

дан төрт ұл: Өтебай, Бәйімбет, Асан, 

Үсен тарайды. Төртеуі де батыр 

болғандықтан Төбеттің «төрт арысы» 

деп атаған екен. Бәйімбет батырдың 

ж е т і   б а л а с ы   б о л ғ а н :   Қ а р а қ о ж а , 

Биқожа, Байқожа, Қожағұл, Көлбай, 

Елшібай, Тайкелтір. Олардан ерек-

ше көзге түсіп батыр болғандары: 

Қарақожа, Биқожа, Байқожа.

Бәйімбеттің әкесі Төбет байдың 

сенімді серіктерінің біріне айналады. 

Ата-бабаларымыз кіндік қаны тамған 

киелі жерін бүтін ел болып өре тұрып, 

жат табанға таптатпай қорғап, сақтап 

қалды.

МҰРАҒАТТАН БІР ДЕРЕК...

Омбы архивінен табылған де-

ректер мен құжаттардан бабамыз 

Бәйімбетті батыр ретінде білеміз. 

Тарихта бір қызық заңдылық бар. 

Егер белгілі бір тарихи тұлға ба-

тыр болып, есімі күні бүгінге дейін 

ұмытылмай келе жатса, онда оның 

батырлығымен қоса тағы бірнеше 

қасиеттерінің болғаны. Бәйімбет 

батыр, батырлығын былай қойғанда, 

Атығай - Бәйімбет елін басқарған, пат-

ша ағзамның сарайына барған «елші» 

қызметін де атқарған. Жай адам елші 

бола алмайды. Дипломат болу үшін 

тарихты білу керек, қазіргі ахуалды 

терең меңгеріп, болашақты болжай 

білу талап етіледі. Сол арқылы екі ел 

арасында екі жаққа тиімді мәмілеге 

келе білу қажет. Мұндай істер тек 

дарынды адамдардың ғана қолынан 

келеді. Бәйімбет батыр – сондай 

дарындылардың бірі. 

1790 жылы Бәйімбет батырды 

Хан пәрмені бойынша балалары 

Қарақожа, Биқожа, алыс-жақын 

ағайындары Түркістандағы Қожа 

Бәйімбет батыр

б

 тауып, жоғымызды түгендеудеміз. 

Ісіміздің табысты болуы, ең алды-

мен, патриоттық тәрбие беруге 

келіп тіреледі. Әрбір адам біздің 

мемлекетімізге, оның бай да, даңқты 

тарихына, оның болашағына өзінің 

қатысты екенін мақтанышпен сезіне 

алатындай іс-қимыл жүйесіне тал-

дау жасауы қажет. Біз жас ұрпақты 

еліміздің шынайы тарихымен та-

ныстырып, ата-бабамыздың ерлік-

даңқын асқақтатуымыз керек. 

Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың: «Ұлы 

тұлғаларды білмейінше, бірде-бір 

дәуірді дұрыстап тану мүмкін емес. 

Адам тарихының айнасынан біз 

тарих көшінің жүрісін ғана аңдап 

қоймаймыз, оның рухын, тыны-

сын сеземіз. Сондықтан да халқы 

мен елінің алдындағы өздерінің 

перзенттік парызын айқын да анық 

түсінген, қандай қиын-қыстау жағ-

дайда оны адал орындаудан жал-

тармаған адамдар қай өмірде өмір 

сүрсе де, дүйім жұртының нағыз 

аза маты бола бермек. Тарихтың қай 

ке зеңінде болсын олар өз ұлтының 

бет ке ұстар мақтанышы болып кел-

ген» деген кеңесі әркімге үлгі болар 

сөз.

Қазақ хандығының 550 жыл-

дығы, төл мерекеміз, тұңғыш рет 

мемлекеттік деңгейде аталып өтілгені 

біз үшін осы тұрғыдан қымбат. 

Ұлттық қадір-қасиетіміз бен ақ жо-

лымызды ұлықтау – Алты Алаштың 

рухын көтереді деп сенеміз! Мем ле-

кеттілігіміздің қалыптасуы кезеңін-

дегі хандарымыздың дәуірін, сол 

тұс тағы жыраулар мен абыздарды, 

билер мен батырларды бар болмы-

сымен ұрпақ санасына сіңіру – 

жауапкершілігі зор міндет болып 

отыр. 

Тарихтан жақсы білетініміздей, 

Абылай хан аса күрделі заманда 

өмір сүрді. Абылай хан қазақ үшін 

тәуелсіздік туы, бостандық ныша-

ны, ұраны болды, аз ғана ғұмырын 

осыған сарп етті. Ол өзінше сая-

с а т   қ ұ р ы п ,   т ө ң і р е к т е г і   е л д е р -

мен ойда орыс, қырда қытаймен 

дипломатиялық орынды қарым-

қатынас жүргізуі арқасында қазақ 

халқының басын құрап, елдігін 

қайта орнатты. 

Абылай ханды терең тани түсу 

үшін ол өмір сүрген тарихи дәуірмен 

қоса, ханмен бірге халқын қиын-

қыстау кезде қолдап-қорғаған ба-

тырларды да түгендей түсуге тиіспіз. 

«Абылай кезеңі – батырлардың за-

маны» деген сөз текке айтылмаған. 

Бірақ та ұлы ханымыздың заманына 

қатысты сөз болатын еңбектерде 

а й н а л а с ы   3 0 - 4 0   ш а қ т ы   ғ а н а 

батырдың есімі аталады. Абылай 

хан соңғы 15 жылдық күресін Еділ 

қалмағының ентігін басуға, Орта 

Азияның мұсылман хандықтарымен 

т і л   т а б ы с у ғ а   а р н а д ы .   Б ұ қ а р , 

Қоқанды бейбіт келісімге шақырып, 

к ө н б е г е н і н е   к ү ш   т е   к ө р с е т і п , 

Т ү р к і с т а н ,   С а й р а м ,   Т а ш к е н т т і 

қайтарып алған. 1763 жылы қоқан-

лоқы көрсеткен қырғыздар мен 

Қоқан бегінің бетін қайтарды. Абы-

лай хан Көкшетаудан Оңтүстікке 

жасаған жорықтарына өзінің 1000-

2000 шақты сенімді әскерімен, батыр-

ларымен аттанған («Ақыр Жәнібек», 

Сұлтан Тәуекелұлы, 2014 ж.).

Тарихты ұмытпай, ұлықтайтын 

лып тарихта өшпестей із қалдырды.

Солардың бірі де бірегейі, өз за-

манында халықтың абыройы мен ары 

үшiн болған небiр қанды айқастар 

мен алқалы жиындардың бел орта-

сынан табылған, заманында қазақ 

даласына атағы кең жайылған атақты 

да хас батырдың бірегейі – Бәйімбет 

батыр Төбетұлы. 

Абылай заманында керемет құр-

мет көрген, ел аузында аңыз болған 

Бәйімбет батырды біз жеткілікті 

бі леміз бе? Оған тиісті бағасын 

беріп отырмыз ба?! Бұл мәселелер 

төңірегінде ел болып, жұрт бо-

лып ойластыратын мәселе аз емес 

сияқты. 

Бәйімбет Төбетұлы (1708-1790 ж.) 

– қазақтың жоңғар шапқыншы лы-

ғына қарсы азаттық күресінде елінің 

панасы болған шоқтығы биік бірегей 

батыр, талай шайқастарда қазақ 

қолын басқарған әскери қолбасшы. 

Шыққан тегі – Орта Жүздің Күрсары 

Керей руынан, мекендеген жері – 

Көкшетау өңірі. 

 Жуырда шыққан «Бәйімбет батыр 

ізімен» атты кітабымда әкем Жүсіп 

қажы жазған шежірені толықтырып 

бабамыздың шежіресін келтірдім. 

Б ә й і м б е т   1 7 0 8   ж ы л ы   К ө к ш е т а у 

өңіріндегі Төбет байдың отбасында 

өмірге келеді, оның төрт ұлының 

екіншісі. «Тегіне тартып туған ұл» де-

ген сөз осындай тұлғаларға қатысты 

айтылса керек. Ол өзін арғы аталары 

Ашамайлы Керейден (Ғали) бастап 

сардар, би, тархан болған Бағдат 

батыр, Төбей би, Тұрсынхан сардар, 

Қанай, Жанай батырлар, Бағлан би, 

малының көптігі сонша, малшы-

жалшыларының өздері ауыл-ауыл 

болып, қиыр-қиырда көшіп-қонып 

жүреді екен. Олардың бәрінің ба-

сын қосып, былайғы ел, тіпті өздері 

де «орда» атайды екен. Осыншама 

байлықты қорғау үшін де қаншама 

сенімді күш, қайрат қылар адамдар 

керек қой. Сондықтан Төбеттің төрт 

ұлы – Өтебай, Бәйімбет, Асан, Үсен 

де батыр атанған. Ал әкесі Төбет 

балаларының ішіндегі Бәйімбетті 

жастайынан ауыл-аймағына cөзі 

өткен ақылгөй, алысса – білегін 

батыра білген балуан, сөзге салса – 

шалдырмаған сегіз қырлы, бip сыр-

лы, осы орданың басшысы ретінде 

тәрбиелеген. Бәйімбет атамыз ерек-

ше батырлығымен ел көзіне түскен, 

Абылай ханның қолбасшыларының 

бірі болған екен. Бәйімбет батырдың 

даңқты есімі кешелі-бүгінгі Ресейдің 

Омбы, еліміздің Солтүстік Қазақстан 

облыстарында қалың қазақ дала-

сын аралап, батырлық пен ерліктің 

рәмізіндей ел аузында сақталып 

қалған.

Бәйімбет атамыз 16-18 жасында 

атқа қонып, ағасы Өтебаймен және 

серіктерімен ел еркіндігі жолында 

Абылай ханның орда сарбаздарының 

қатарына қосылады. Бәйімбет ба-

тыр да, ағасы Өтебай, інілері Асан, 

Үсен батырлар да 1732 жылы та-

мыз айындағы, 1741 жылы ақпан 

айындағы, 1752 жылы қыркүйек 

айындағы қалмақ әскерлерімен Орта 

жүз жеріндегі соғысы, 1751-1775 

жылдары Абылай ханның бірнеше 

шешуші шайқастарына қатысып, 

Ахмет Ясауи кесенесінде жерледі. 

Қыстың көзі қырау кезеңде қайтыс 

болған бабамызды жаңа сойылған 

ж ы л қ ы н ы ң   т е р і с і н е   о р а п ,   а у а 

кірмейтіндей етіп таспамен бітеу 

тігіп, сыртын қара маймен майлап 

сақтаған екен. Күн жылынған соң, 

мәйітті қасиетті орнына жеткізіп 

жерлеген екен. Бар қазақтың баласы 

Түркістанды киелі санап, тәу етіп, 

қастерлеп, қадір тұтады, бұл жерде 

хандар, сұлтандар, атағы шыққан би-

лер, батырлар ғана жерленгені белгілі. 

Осылай бола тұра Бәйімбет батыр 

есімі өз ұрпағынан басқа халыққа 

кеңінен таныс емес. Біздіңше, оның 

бірнеше себебі бар.

Бірінші себеп. Қазақтың ескі 

шежіресінде болғанымен, өткен 

ғасырда Бәйімбет батыр туралы 

не бір зерттеу еңбек, не басқа 

бір кітап шыққан емес. Шынайы 

тарихты дәріптеу кешегі Кеңес 

үкіметі тұсында үлкен қателік деп 

есептелінді. Сол заманда Бәйімбет 

б а т ы р   т у р а л ы   ж ұ м ғ а н   а у ы з д ы 

ашуға болмады, өйткені ол отан-

ш ы л   е д і ,   о н ы ң   е с і м і н   д ә р і п т е у 

«ұлтшылдыққа» ұрындырар еді. 

Сол себептен, Шоқан айтқандай, 

«ол өзі бай, өзі батыр, өзі ақылды, 

өзі Атығай-Бәйімбет елінің бегі 

(билеушісі)» – шаң басқан архивте 

қала берді. 

Екінші себеп. Кеңестік қуғын-

сүргіннен аман қалғандар біржола 

үрейге беріліп, үн шығармай бұғып 

қалды. Тарихты жақсы білетін қария-

лар қаншама деректерді өзімен қоса 

қара жердің қойнауына ала кетті.

жүктеу/скачать 22,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: