Әлеуметтену процесіне әсер ететін барлық нәрсе «әлеуметтену агенттері» ұғымымен белгіленеді.Оларға мыналар жатады:
- ұлттық дәстүрлер мен әдет-ғұрыптар;
- мемлекеттік саясат;
- бұқаралық ақпарат құралдары;
- әлеуметтік орта;
- білім;
- өзін-өзі тәрбиелеу.
Әлеуметтену агенттері тұлғаның әлеуметтену кезеңіне сай 2 түрлі болады
Әлеуметтену агенттері тұлғаның әлеуметтену кезеңіне сай 2 түрлі болады
1) Алашқы әлеуметтену агенттер (жақын ортасы):
Отбасы
Туыстары
Құрдастары
Достары
Бұлар тұлғаның көзқарысының, құндылықтарының қалыптасуына әсер етеді.
2) Әлеуметтенудің екінші деңгейлі агенттері (формальді қатысты орта):
2) Әлеуметтенудің екінші деңгейлі агенттері (формальді қатысты орта):
Мектеп
Әскер
Мемел. мекемелер
Шіркеулер
Қоғамдық-саяси ұйымдар
Бұлар әлеуметтік нормаларды игеруге жәрдемдеседі.
Әлеуметтену процесі өмірлік циклдарға сәйкес келетін кезеңдерден тұрады. Өмірлік цикл бұл әлеуметтік рөлдердің ауысуына байланысты, жаңа мәртебелерді игеру, ескі әдеттерден, ортадан арылу, қалыпты өмір жағдайының өзгеруі. Адамның даму кезеңдеріне байланысты әрдайым жаңа сатыға өткен кезде адам жаңадан бір нәрселерді үйренеді. Бұл әлеуметтануда маңызды деәлеуметтену және реәлеуметтену ұғымдарымен байланысты.
Ескі құндылықтардан, ережелерден, рөлдер мен мінез-құлық ережелерінен бас тарту деәлеуметтену деп аталады.
Деәлеуметтену кезеңінен кейін жүретін, жаңа құндылықтарды, ережелерді, рөлдер мен мінез-құлықты игеру реәлеуметтену.
Деәлеуметтену мен реәлеуметтену бір процестің екі жағы, және олар үнемі бірге жүреді.
Бірегейлік
Бірегейлік
Бірегейлік (ағылш. identity – бірдейлік) - адамның тұрақтылығы, сәйкестігі, сабақтастығы және оның өзін-өзі тануы идеясын білдіретін көп мағыналы күнделікті және жалпы ғылыми термин.
Кең мағынада бірегейлендіру деген өз бейнесін құрайтын адам үшін маңызды қасиеттердің жиынтығы. Бұл бейнеде көбінесе жыныстық бөлінуіне, жыныстық бағдарына, ұлттық немесе этникалық және әлеуметтік жағдайына қатысты ең маңызды айрықша белгілері көрінеді.
