4 Практикалық жұмыс Статистикалық реттеу әдістері технологиялық процестің сапасы Жұмыстың мақсаты

Қазіргі уақытта технологиялық процестерді статистикалық реттеудің бірнеше әдістері бар. Статистикалық деректер негізінде есептелген рұқсат етілген мәндер саласын шектейтін реттеу шектерін белгілейтін бақылау карталарын (Шухарт карталарын) пайдалана отырып, ең кең тараған және тиімді әдіс. Нүктенің реттеу шекарасынан тыс (немесе шекарада) шығуы технологиялық процесті бөлу туралы белгі болып табылады. Бақылау картасы процестің қалыпты жүрісінен ауытқуларды анықтауға және осы ауытқудың себептерін түсіндіруге мүмкіндік береді.

Бақылау карталарының келесі түрлері бар:

- орташа арифметикалық мәндер (Х – карта),

-  медиан (Х – карта),

-  орташа квадраттық ауытқулар (S – карта),

-  бөлу (R – карта),

-  ақаулы бұйымдар саны (p n – карта),

-  ақаулы бұйымдардың үлесі (Р – карта),

-  ақаулар саны (С – карта),

-  өнім бірлігіне ақаулар саны (U – карта).
Бақылау карталарының алғашқы төрт түрі сандық белгі бойынша бақылау кезінде, ал соңғы төрт түрі баламалы белгі бойынша бақылау кезінде қолданылады.

Бақылау карталарын таңдау процестердің сериялығымен, дәлдігімен және өнім сапасы көрсеткіштерінің түрімен анықталады.

X - R бақылау карталары ұзындығы, салмағы, уақыты, беріктік шегі, пайдасы және т. б. сияқты реттелетін көрсеткіштерді өлшеу кезінде қолданылады. Гаусс немесе Максвелл Заңы бойынша бөлінген сапа көрсеткіштері кезінде дәлдік қоры бар технологиялық процестерде өнімді сериялық және жаппай өндірісте дайындау.

Р бақылау картасы анықталған ақаулардың санын тексерілген бұйымдардың санына бөлу арқылы алынған ақаулы бұйымдардың үлесін пайдалану негізінде технологиялық процесті бақылау және реттеу кезінде қолданылады. Бұл картаны өнімді шығару қарқындылығын, жұмысқа келмеу пайызын және т. б. анықтау үшін пайдалануға болады.

P n бақылау картасы N таңдаудың тұрақты көлемі кезінде ақаулы бұйымдардың саны бақыланатын параметр болып табылған жағдайда бақылау үшін қолданылады.

Реттеудің статистикалық әдістерінің бірінші кезеңдерінде технологиялық процестің жай-күйін алдын ала зерттеу үшін гистограммалар жиі пайдаланылады.