46-ғылыми-әдiстемелiк конференция материалдары

19 
 
12. Hannay M., Newvine T. Perceptions of distance learning: A comparison of online and 
traditional learning MERLOT Journal of Online Learning and Teaching, 2006, 2(1). Available online 
at: http://www.jolt.merlot.org/documents/MS05011.pdf  
13. Kunelekova G. Distance Education in Kazakhstan, 2006. Available at: 
http://www.profit.kz/
 
articles/92-Distancionnoe-obrazovanie-v-Kazahstane/  
14. Strategy for Academic Mobility in the Republic of Kazakhstan for 2012-2020. 
http://narickazakhstan.kz/images/public/docs 
15. Stein D.S., Wanstreet C.E., Calvin J., Overtoom C., Wheaton J.E.  Bridging the transactio-
nal distance gap in online learning environments.  The American Journal of Distance Education,  
19 (2), 105-118. 
16. Flores M.A. and Day C.  Contexts which shape and reshape new teachers identities:  
A multi-perspective study. Teaching and Teacher Education, 2006, 22, 219-232. 
17. Harrison J.K., Lawson T. and Wortley A.  Mentoring the beginning teacher: developing 
professional autonomy through critical reflection on practice.  Reflective Practice, 2005, 6 (3), 419-
441. 
18. OECD. Creating Effective Teaching and Learning Environments: First Results from TALIS, 
OECD, 2009, Paris. 
19. Student Evaluations. Available at: https://cft.vanderbilt.edu/guides-sub-pages/student-
evaluations/ 
20. Gathering Feedback from Students. Available at: https://cft.vanderbilt.edu/guides-sub-
pages/student-feedback/ 
21. Wiggins G.  Seven Keys to Effective Feedback. Feedback for Learning, 2012, 70 (1), 10-16. 
 
 
 
Абдибаттаева М.М., Итжанова К.С.  
 
ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ ЖӘНЕ ӨМІР ТІРШІЛІГІНІҢ ҚАУІПСІЗДІГІ 
САЛАСЫНДАҒЫ МАМАНДАРДЫ ДАЙЫНДАУДЫҢ ТӘЖІРИБЕГЕ БАҒЫТТАЛҒАН 
ОҚЫТУ ТӘСІЛІ 
 
Тәжірибеге  бағытталған  ықпал – студенттерге  ЖОО-ғы  оқуды  тәжірибелік  жұмыспен 
үйлестіруге  мүмкіндік  беретін  оқыту  тәсілі.  Студенттерді  шынайы  жұмыс  жағдайына  қойып, 
онда  олар  сәйкесінше  табысты  жұмыс  жасауы  үшін  қажетті  практикалық  және  әлеуметтік 
машықтар алады. Осы ықпалдың сэндвич-курс (оқу бағдарламасы оқумен үйлестірілген 1 жыл 
кәсіптік  жұмысты  құрайды),  жоғары  білім  беруде  оқытудың  ескі  формасының  бірі  болып 
табылатын  кооперативтік  бағдарламалар  (жұмыс  тәжірибесі  жалпы  оқу  бағдарламасымен 
біріктіріледі  де,  қосымша  жыл  болып  табылмайды),  когнитивтік  оқушылық  жолымен 
практикалық  тәжірибе  алу  моделі  (студенттер  жұмыс  орнының  ұйымдастыру  мәдениетін 
сіңіруге  және  бақылауға  мүмкіндік  алады),  бірлескен  өндірістік-университеттік  курстар  (ірі 
компаниялармен  қаржыландырылатын  және  бірге  жасалынған)  және  т.б.  Жалпы  Дэвид  Грей 
көрсеткендей «жұмыс үшін оқуды» (мысалы, «сэндвич»-бағдарламаға қатысу кезінде жұмысқа 
бағытталу); «жұмыстағы оқу» (мысалы, компания өзінде кәсіби даму бағдарламаларын немесе 
тренинг ұйымдастырады) және «жұмыс арқылы оқу» (ресми аккредитация болған жағдайда). 
Бірқатар  авторлар  тәжірибеге  бағытталған  білім  беру  мақсатын  оқу,  өндірістік  және 
алдын-ала  дипломдық  тәжірибе  барысында  кәсіптік  ортаға  олардың  сіңісуі  кезінде 
студенттердің кәсіби тәжірибесін қалыптастыру деп түсінеді  (Ю. Ветров, Н. Клушина). Басқа 
авторлар  (Т.  Дмитриенко,  П.  Образцов)  тәжірибеге  бағытталған  білім  беруге  болашақ 
мамандарда  кәсіби  қызметі  үшін  маңызды  білім,  іскерлік,  машық,  кәсіби  маңызды  сапасын 
қалыптастыруға бағытталған кәсіби бағытталған оқыту технологияларын жатқызады. Авторлар 
қатары  (А.  Вербицкий,  В.  Шершнева)  тәжірибеге  бағытталған  білім  беруді  студенттерді 
профильдік және профильдік емес пәндерді контекстік (кәсіби бағытталған) оқыту мүмкіндігін 
қолданумен  байланыстырады.  Ф.  Ялалов  тәжірибеге  бағытталған  білім  беру  мақсаты  деп 
студенттермен білім, іскерлік, машық және қызмет тәжірибесін игеру барысында кәсіби және 
әлеуметтік маңызды құзыретті қалыптастыруды түсінеді.  
Еңбек  нарығының  заманауи  талаптарын  ескере  отырып,  бастапқы  кәсіби  білім  беру 
бітірушінің  білімімен  бірге  тәжірибелік  дағдыларымен  жабдықталған  сапалы  жаңа  деңгейге 

20 
 
сүйенуі  керек.  Соңғы  уақытта  бітірушілердің  жұмысқа  орналасу  тәжірибесі  нақты  жұмыс 
берушілердің  кадр  таңдауда  кәсіби  білімі  және  жұмыс  тәжірибесі  бар  мамандарға 
қызығушылық  танытатынын  көрсетеді.  Бүгінде  жас  мамандар  еңбек  нарығындағы 
бәсекелестікке және қызмет жағдайларына бейімделуде қиындыққа тап болады. Бұл дегеніміз 
ЖОО аяқтағаннан кейін де жас мамандардың кәсіби қалыптасуы тағы бірнеше жылға созылады 
және  қосымша  еңбегін,  біліктілігін  арттыру  үшін  компаниядан  ақшалай  шығындарын    талап 
етеді. 
Бітірушілердің  кәсіби  құзыреттілігінің  төмен  болуының  және  олардың  бәсекеге 
қабілетсіз  болуының  басты  проблемасы  болашақ  кәсіби  қызметі  саласында  тәжірибенің 
болмауынан  орын  алады.  Белгіленген  проблемаларды  жою  үшін  бүгіннен  бастап  кәсіби  білім 
беру  мазмұнын  қалыптастыру  тәртіптерін,  әдістерін  және  принциптерін  анықтау  қажет, 
сондай-ақ  стандарттарды  мамандарды  дайындауға  арналған  белгілі  саладағы  кәсіби 
стандарттармен келісілуі керек.  
Сондықтан маманды оқытуды ұйымдастыру кезінде білім беру мазмұны мен  білім беру 
стандарттарын  дайындауда  диалогизм  және  тәжірибеге  бағытталу  принципіне  екпін  қойылуы 
тиіс.  Бұл  болашақ  мамандарда  диалогтық  тілдесу  дағдыларын,  әріптестерінің  ойлары  мен 
көзқарастарына  толеранттық  қарым-қатынасын  құруға,  маманның  кәсіби  құзыреттілік 
көрсеткіштеріне  сәйкес  келетін  нәтижелерді  болжауға  және  талдауға,  шешудің  оңтайлы 
әдістерін табуға мүмкіндік береді.   
Берілген принциптерді жүзеге асыру негізінде жатыр: 
  Ауырлығы курстан курсқа өсетін нақты кәсіби міндеттері; 
  Жеке,  кіші  топтармен  және  ірі  ұжыммен  жұмыс  істейтін  мамандардың  кәсіби 
қызметтерінің ерекшелігі; 
  Ғылым саласының түрлі әдістері мен адами тәжірибені, білімді тоғыстыру. 
Қоршаған  ортаны  қорғау  және  өмір  тіршілігінің  қауіпсіздігі  бойынша  оқытудың  кезең-
дері 1-суретте келтірілген. 
 
 
Сурет 1 - Оқыту кезеңдері 
Тәжірибеге 
бағытталған 
оқытудың 
мазмұнын жобалау және таңдау принциптері: 
- 
Оңтайлылық принципі; 
- 
Теория  мен  тәжірибенің  үйлесім-
ділік принципі; 
- 
Политехнизм принципі; 
- 
Ақпараттық принципі; 
- 
Қызметтік белсенділік принципі; 
- 
Кәсіби бағыттылық принципі; 
- 
Педагогикалық  басқару  үрдісіндегі 
қызметтік  және  жеке  тәсілдердің  үйлесімділік 
принципі; 
Тәжірибеге бағытталған оқытудың прин-
циптерімен  тұрғызылған  оқыту  бағдарламасы 
білім беру тиімділігін қамтамасыз етеді: 
1.  Студенттер  үшін – қызметтік  тәжі-
рибелік  орындардың  таңдамалы  нұсқалары-
ның болуы; 
2.  Оқытушылар  үшін – жұмысының 
мазмұнын өзектілеу (актуализация) мүмкіндігі 
түрінде,  сондай-ақ  әдістемелік  жұмыс  және 
конструкторлық  сабақтар  үшін  уақыты  бо-
сайды 
 
Оқытудың  тәжірибеге  бағытталған  тәсілі  оқытудың  бірінші  күнінен  басталуы  керек. 
Зертханалық-тәжірибелік  сабақтарды  компьютерлік  технологияларды  пайдалану  арқылы 
жүргізілуі  және  оқу  пәнінің  теориялық  негізін  бекітіп  қана  қоймай  болжауды,  жоспарлауды 
және  диалогта  өз  ойы  мен  позициясын  ашып  айтуды  үйренуге,  өзінің  қызметін  өз  бетінше 
ұйымдастыруға және жеке ізденіс қызметіне бағытталуы тиіс  
тәжірибе
ге 
бағыттал
ған 
оқыту
нақты 
міндеттері
н құру
оқытудың 
принципте
рін 
анықтау
ортақ 
жоспар 
құру
қызметтік 
модульдерд
і 
қалыптасты
ру
әдістер 
жүйесін 
құру және 
жүзеге 
асыру
әр 
студенттің 
жетістігін 
бақылау

21 
 
Оқытудың  тәжірибеге  бағытталған  әдістердің  өзгешелігі  студенттердегі  аналитикалық, 
жобалық, құрылымдық және басқа да тәжірибелік дағдылар мен құзыреттерінің қалыптасуына 
бағытталған және өндірістік оқыту мастеріның  қызметтік тапсырмасының сипатында.  
Тәжірибелік  оқытудың  негізгі  формаларына  жатады:  зертханалық-тәжірибелік  сабақ; 
әскерлік  және  рөлдік  ойындар  (өндірістік  ойындар);  сабақ-тренинг;  студенттердің  өзіндік 
жұмыстары;  оқу  тәжірибесі;  өндірістік  тәжірибе;  практикумда,  топтық  дискуссия,  бақылау 
жұмыстары сынақтар және т.б. 
Тәжірибелік оқытудың негізгі әдістеріне жатады:  
  Жаттығулар  (репродуктивті,  шығармашылық,  ізденістік;  еңбек  тәсілдерін  меңгеру 
бойынша  жаттығулар;  еңбек  үдерістерін  меңгеру  бойынша  жаттығулар;  технологиялық 
үдерістерді басқару дағдыларын қалыптастыру бойынша жаттығулар); 
  Нақты жағдайды талдау әдісі;  
  Өнертапқыштық мәселелерді шешу;  
  Технологиялық    мәселелерді  шешу  (ақаулардың  мүмкін  болатын  себептерін 
анықтау;  қондырғының  жұмыс  және  өңдеу  режимдерін  есептеу;  автоматтандырылған 
қондырғының  басқару  бағдарламаларын  дайындау;  қажетті  мәліметтерде  кестелерден, 
диаграммалардан  анықтамалардан  және  т.б.  табу;  машиналардың,  агрегаттардың  және 
қондырғылардың жұмыстарының көрсеткіштерін табу; түрлі схемаларды құру (машиналардың, 
құралдардың, үдерістердің және т.б.); жұмыстарды орындау технологиясын жетілдіру; еңбекті 
ұйымдастыруды  оңтайландыру;  өңдеу,  құрастыру,  жөндеу  және  т.б.  әдістерді  негіздеу  және 
оңтайлы таңдау; түрлі өндірістік жағдайларда шешімдерді қабылдау;  
  Тәжірибелік тапсырмалар; 
  Техникалық модельдеу әдісі (конструкциялау); 
  Жобалық әдіс (сурет 2). 
Тәжірибеге  бағытталған  оқытудың  инновациялық  тәсілдерін  Қоршаған  ортаны  қорғау 
және  өмір  тіршілігінің  қауіпсіздігі  мамандығының  негізгі  оқу  жоспарындағы  модульдік 
пәндерде пайдалану мүмкіндігі 1-кестеде келтірілген. 
 
 
 
Сурет 2 – Оқытудың дәстүрлі және тәжірибеге бағытталған әдістері 

22 
 
 
Кесте 1 - Тәжірибеге бағытталған оқытудың инновациялық тәсілдерін Қоршаған ортаны 
қорғау және өмір тіршілігінің қауіпсіздігі мамандығының негізгі оқу жоспарындағы модульдік 
пәндерде пайдалану мүмкіндігі 
 
Модуль  
Курс  
Әдістің түрі 
Инженерия негіздері 1, 
2 
Жобалық тәсіл, Зерттеу жобалары, 
технологиялық есептеулерді шешу 
ТҚ-дегі бақылауды қамтамасыз ету 1, 
2 
Адам өмірінің қауіпсіздігі  және 
қоршаған ортаны қорғау 
1, 3 
Нақты жағлдайды талдау, ойын 
Құтқару ісі және апаттар 
медицинасы 
1, 2 
Нақты жағдайды талдау, ойын 
Еңбектің комфорттық жағдайын 
қамтамасыз ету 
2, 3 
Жағдайды талдау және жіктеу, case-study 
Техника және технология 
қауіпсіздігін қамтамасыз ету 
2 
Жағдайды талдау және жіктеу, технологиялық 
есептеулерді шешу 
Химиялық, биологиялық  және 
радиациялық қауіпсіздік 
2,3 
Жағдайды талдау және жіктеу,  тәжірибелік 
тапсырмалар 
Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету 3,4  Жағдайды талдау және жіктеу, case-study 
Өнеркәсіптік қауіпсіздік 4 
Жағдайды талдау және жіктеу, жобалық тәсіл 
ЖББТ  1- “Еңбек қауіпсіздігі” 
 
2, 3, 4 
Жағдайды талдау және жіктеу, case-study, 
жобалық тәсіл, техникалық модельдеу, ойын 
 
Білім  алуға  және  иеленуге  негізделген  оқытудың  дәстүрлі  жүйесінде  жаңа  білімдер 
адамнан  тәжірибелік  қызметте  және  жеке  тәжірибеде  шығуы  үшін  «бөлу  жолымен»  оқытуды 
қарама-қайшы  қою  керек.  Нәтижесінде  екі  концепция  пайда  болады: «оқыту  приамидасы» 
(learning pyramid) и «Эдгар Дейлдің тәжірибе конусы» (Dale’s cone of experience). 
Американдық  педагог  Эдгар  Дейлдің  (Edgar Dale) «Тәжірибе  конусы»  әртүрлі 
құралдарды  немесе  оқыту  мазмұнын  «тасымалдаушыларды»  пайдалану  арқылы  білім  берудің 
түрлі нәтижелеріне қол жекізуге болатындығын көрсетеді (сурет 3).  
 
 
 
Сурет 3 - «Тәжірибе конусы» 

23 
 
 
 
 
Сурет 4 – «Оқыту пирамидасы» 
 
«Оқыту  приамидасының»  концепциясы  оқыту  және  материалды  меңгеру  дәрежесінің 
арасындағы тәуелділікті көрсетеді. Дәстүрлі лекция (оқытушы монологы) оқытудың тиімділігі 
аз  әдісі  екндігін  көрсетеді:  ол  мазмұнның  орта  есеппен 5%-н  меңгеруін  қамтамасыз  етеді. 
Сондай-ақ, «белсенді оқыту» айтарлықтай жақсы нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік береді 
(сурет 4). 
Тәжірибеге  бағытталған  оқытудың  дәстүрлі  оқытудан  ерекшелейтін  тұстары, 
артықшылықтары,  оқытушының  құзыреті,  оқытуды  жоспарлау  және  жүзеге  асырудың  негізгі 
сатылары төмендегі сызбада сипатталған (сурет 5) 
 
 
 
Сурет 5 – Тәжірибеге бағытталған оқытудың дәстүрлі оқытудан ерекшелігі 
Ерекшелейті
н тұстары
техникалық дағдыға 
ғана емес, жұмыс 
тәжірибесін 
талдауға да екпін 
қою
оқыту қызмет 
нәтижесінде және 
жұмыс жағдайында 
проблемаларды 
шешуде жүреді, 
осылайша, наақты 
жобалар мен 
проблемаларға 
негізделеді
оқытудың 
ұжымдық тәсілі
жаңа білім және 
дағдыларды алуға 
мүмкіндік береді
Артықшылық
тары
кәсіби және жалпы 
дағдыларды тиімді 
дамыту
студенттерге жұмыс 
табу жеңілдігі
универститеттегі 
студенттер 
санының көбеюі 
және сақталуы
Мансабы өсуі 
үшін қосымша 
мүмкіндіктер
Оқытушы 
құзыреті
тәжірибеге 
бағытталған 
оқытудың 
моделін білу
студенттермен, ата-
аналармен және 
бизнес өкілдерімен 
өнімді серіктестік 
орната алу 
студентті оқыту 
жоспарын 
жоспарлау, ендіру, 
бағалау және түзету 
жұмыстарын ескере 
отырып тиімді 
бағдарлама 
дайындауды білу
Жоспарлау және 
жүзеге 
асырудыың 
негізгі сатылары
бағдарламадағы 
қажеттілікті 
анықтау
негізгі сапа 
компоненттері
н білу
тәжірибеге 
бағытталған 
әдістің 
құрамаларын 
және 
нұсқамаларын 
дайындау 
және сонымен 
жүру

24 
 
 
Тәжірибеге  бағытталған  оқыту  студенттерге  кәсіби  машық  пен  дағдының    қажетті 
минимумын,  жұмысты  ұйымдастыру  тәжірибесін,  теориялық  білім  жүйесін,  білім  беру 
стандарттарына  сәйкес  келетін  және  біздің  бітірушілеріміздің  бәсекеге  қабілеттілігін 
арттыратын кәсіби ұтқырлық пен құзыреттілікті игеруге мүмкіндік береді.   
 
Пайдаланылған әдебиеттер 
1.  Просалова В.С. Концепция внедрения практикоориентированного подхода 
2.  Вим  Ван  Петегем.  Образование  для  инноваций.  Применение  передовой  методики  
преподавания и обучения в ЮФУ 
3.  Общественно-практический  журнал  «Народное  образование:  Сумарокова  О. 
Стратегии активного обучения № 9, 2001 
4.  В.К.Дьяченко Организационные формы обучения и их развитие. 
 
 
 
Абдиева Г.Ж., Кистаубаева А.С., Уалиева П.С., Сарсембаев М.С. 
 
САЛҚЫНДАТҚЫШ, ҚҰРАМЫНДА ШЫРЫНЫ БАР СУСЫНДАР ӨНДІРЕТІН 
КОМПАНИЯЛАРДЫҢ ТАПСЫРЫСЫ БОЙЫНША   
БАКАЛАВРЛАРДЫ ПРАКТИКАЛЫҚ-БАҒДАРЛАНҒАН БІЛІМ БЕРУ 
БАҒДАРЛАМАЛАРЫ БОЙЫНША ДАЙЫНДАУ 
 
2015  жылы  жаңа  бағдарламаны  әзірлеу  кезінде  жаңа  білім  беру  бағдарламасының 
ерекшеліктерінің бірі білім берудің  оқу бағдарламасы "5В070100-Биотехнология" мамандығы 
бойынша есепке алу жұмыс берушілердің пікірі, әзірлеу кезінде оқу траекториясын "Тағамдық 
биотехнология", , құрамында  шырыны  бар  салқындатылған  сусындар  өндіретін  "ЖШС"Даль-
Продукт"  ЖШС, "Raimbek Bottlers" ЖШС, "КОКА-КОЛА"  компаниялардың  және  т.б. 
мамандар пікірі ескерілді. 
Себебі, білім берудің оқу бағдарламасы мазмұнының негізінде ескі бағдарламаларындағы 
негізгі  әдістемелік  мәселелер  құзыреттілік  жүйесінің  дұрыс  өңделмегендігіне  байланысты. 
Құзыреттіліктер  өте  қысқа  жалпы  тұжырымдамалар,  стандарттар  түрінде  ұсынылған, 
құзыреттілік  мазмұны  нақтыланбаған,  деңгейлері  белгіленбеген,  стандартты  әртүрлі  кәсіби 
білім  беру  деңгейлері  өзара  бір-бірімен  сәйкестендірілмеген.  Жоғарыда  айтылған  барлық 
мәселелер құзыреттіліктің дұрыс қалыптасуын бақылауға мүмкіндік бермейді. Құзыреттіліктің 
жеке тұжырымдамалары  «іргелі білімнің мәнін терең түсіну» мазмұны толық айқындалмайды, 
шын  мәнінде  жай  ғана  құзыреттілік  тәсілдің  сенімін  жояды.  Бар  елеулі  қауіп,  ол  болмаған 
жағдайда,  стандарттарда  нақты  білім  беру  мазмұнын  көптеген  жоғары  оқу  орындарында 
даярлау  сапасы  тек  қана  төмендей  бастады.  Көптеген  жоғары  оқу  орындарының  білім  беру 
мазмұны  Қазақстан  Республикасы  үшін  тапсырмалар  ұсынатын  құзіреттілігі  төмен  адамдар 
топтарының  анықталатын  болса,  ол  да  тағы  бір  қауіп  болып  табылады.  Олардың  іс-әрекеті 
стандарт  бойынша  пән  мазмүнында  көрсетілген  дидактикалық  бірліктер  тізімі  бойынша  ғана 
шектелген болса, қазір кез келген тестіні «нәтижені тұжырымдай алу» құзіреттілігіне келтіруге 
болады. 
Жаңа  оқу  бағдарламасының  болымды  ерекшелігіне  қажеттілігі  бойынша  мазмұныны 
маңызды  ете  алатын  негізгі  білім  беру  бағдарламасын  тұжырымдай  алуғу  мүмкіндік  беретін 
вариативті  бөлімдердің  болуын  жатөызуға  болады.  Бұл  компаниялар  тапсырысы  бойынша 
мамандардыдайындауда  маңызды  болып  саналады,  беру  стандарттарының  он  жылдық  білім 
жұмыс істеу барысында тұрақты түрде өзгеретін талаптардың мазмұнын 3-4 рет жаңарту қажет.  
Сонымен, негізгі білім беру бағдарламасын жасаудың маңызды кезеңіне құрастыру кезеңі 
жатады.  Білім  беру  бағдарламасын  құрастыру  дегенде  осы  бағдарламаның  мазмұны  мен 
құрылымын    бағдарламаға  сәйкес  деңгейін  сақтау  және  болашақ  биотехнолог  мамандарды 
дайындауда ойдағыдай құзіреттілікпен қамтамасыз ету мақсатындағы бірізділікті түсінеміз. 
Білім беру бағдарламасының негізгі принциптері: 
1.  Жұмыс берушілерден кері байланыс жүйелілігі; 
2.  Негізгі  топтардан:  жұмыс  берушілер  мен  түлектерден  кері  байланыс ("шығын" 
+"шығындалмаған") алудың әр түрлі тәсілдерінің үйлесімділігі; 

25 
 
3.  Алынған ақпараттың салыстырмалылығы (стандартталған сауалнамалар, сауалнама); 
4.  Білім беру бағдарламаларын өзектілендіру үшін респондент пікірлерінің міндеттілігі; 
  
Кесте 1 – Кері байланыс жүйесінің элементтері 
Кері байланыс 
элементі 
Алынатын ақпарат 
Кері байланыстың 
ықтимал формасы 
Реттеу 
Түлектерді 
жұмысқа алатын 
жұмыс 
берушілердің 
пікірі  
Түлектерді дайындау 
сапасын бағалау 
Құзыреттілік қажеттілігін 
бағалау 
Білім беру бағдарламасына 
жекелеген элементтерді 
енгізу туралы ұсыныстары 
(сұранысы) 
Сауалнама + жұмыс 
берушілермен 
сұхбаттар 
Фокус-топтар  
Оқытушылар мен 
жұмыс берушілердің, 
негізгі серіктестердің 
тікелей пікірі 
 
 
 
Даярлау бағыты 
бойынша 4 жылда 
бір рет 
Түлектердің пікірі 
  
Түлектерді дайындау 
сапасын бағалау 
Білім 
беру 
бағдарламасының  сапасын 
бағалау 
Құзыреттілік қажеттілігін 
бағалау 
Білім беру бағдарламасына 
жеке элементтерді енгізу 
бойынша ұсыныстар 
Сауалнама +сұхбат  
Бағыт шеңберінде 
– 4 жылда бір рет 
Практика орны 
бойынша жұмыс 
беруші 
ұйымдардың пікірі 
Түлектерді дайындау 
сапасының бөлігінде 
қалыптасатын 
құзыреттіліктерді бағалау 
Сауалнама 
(факультеттер, білім 
беру бағдарламасы) 
Жыл сайын 
МАК мүшелерінің 
пікірі 
Түлектерді дайындау 
сапасының бөлігінде 
қалыптасатын 
құзыреттіліктерді бағалау 
Сауалнама 
Жыл сайын 
Еңбек нарығының 
даму 
перспективаларын 
талдау (проф. 
облыстар) 
Құзыреттілік қажеттілігін 
бағалау (жобалау) 
Фокус-топтар 
Аналитикалық 
семинарлар 
Кәсіби сала 
шеңберінде 
(дайындық 
бағыты/БББ) – 
рет 2-4 
байланысты, 
проф облысы 
Түлектерді 
жұмысқа 
орналастыру 
Түлектердің еңбек 
нарығындағы қажеттілігі 
Сауалнама 
(электрондық 
таратылым/ Түлек 
қызмет порталы) 
Жыл сайын 
   
Білім бағдарламаларын өзектендірукезінде кері байланыстың ықтимал деңгейлері 
1. Университет деңгейі: 
 түлектер мен жұмыс  берушілердің тәжірибиелік құзырымен дағдыларының, білім мен 
ұсталықтарының  жетіспеушілігі  жайлы  ой-пікірлерінің  сараптамасы  негізінде(soft skills)- оқу 
элементтерінің  тапсырысын  құрау  «оқу  жоспарынан  тыс»/ «барлық  оқу  жомпарларын» 
(университетаралық  факультативтер,  майнорлар  мен  бакалавриатқа  арналған  «Тағамдық 
биотехнология»  пәні; 

26 
 
 түлектер  мен  жұмыс  берушілердің  қажеттілігі  туралы  құзыреттері,  оның  ішінде 
жобалық сипаттағы бағдарламаны игеруге қойылатын талаптар (құзыреттілік); 
 білім беру бағдарламаларын бағалау жөніндегі түлектердің ой-пікірлерін, тәжірибиелік 
дағды мен іскерлік жетіспеушілігі жайлы жұмыс берушілердің ой-пікірлері- нақты нәтиже үшін 
қажетті  білім  беру  технологияларын  қолдану  арқылы  модульді  бағдарлама  білім  беру 
бағдарламасын дайындау. 
 түлектер мен жұмыс  берушілердің тәжірибиелік құзырымен дағдыларының, білім мен 
ұсталықтарының  жетіспеушілігі  жайлы  ой-пікірлерінің  сараптамасы  негізінде(soft skills)- 
студенттерге қосымша білім беру бағдарламаларын ұсыну бойынша, пән модулін құрау. 
2. Университет деңгейі: 
 Жұмыс  берушілердің  кәсіби  тұрғыдағы  қажеттілік  құзірет  жайлы,  соның  ішінде 
жобалық  сипаттағы  даму  жөніндегі  ой-пікірлерін  талдау  негізінде:  жаңа  білім  беру 
бағдарламаларын  әзірлеу  жайлы  шешім  қабылдау, қолданыстағы  білім  беру бағдарламаларын 
өзектендіру; 
 түлектердің  жұмысқа  орналасу  қажеттілігі  негізінде:  қолданыстағы  білім  беру  бағдар-
ламаларын  өзектендіру  жайлы  шешім  қабылдау,  білім  беру  бағдарламаларына  жинауды  тоқ-
тату жайлы шешім қабылдау. 
3. Білім беру бағдарламасының деңгейі: 
 түлектер  мен  жұмыс  берушілердің  қажеттілігі  туралы  құзыреттеріне,  оның  ішінде 
жобалық  сипаттағы ой-пікірлерін талдау: 
Ø  жеке  оқу  бағдарламасы  үшін  білім  беру  бағдарламаларын  толықтыру  мен  оқу 
нәтижелерін нәтижелерін игеру ;   
Ø  білім  беру  бағдарламасына  еңбек  нарығында  құзыреттілік  сұранысқа  ие  қосымша  
мамандандыруды енгізу; 
 түлектер  мен  жұмыс  берушілердің  ойларын  талдау  негізінде  дағдылармен  құзірет-
тіліктердің жетіспеушілігі;  
Ø оқу жоспарына қажетті нәтижелерді қалыптастыратын (оның ішінде soft skills) арнайы 
пәндер енгізу;  
Ø бағдарламадағы бар пәндерге қосымша сұранысқа ие оқу нәтижелерін(оның ішінде soft 
skills, олармен байланысты бөлімдер мен іс-шараларды енгізу. 
Білім  беру  бағдарламасы  жұмыспен  қамтушылар  және  шет  елдік  серіктестер  пікірін 
есепке ала отырып, жоғары оқу орынындағы әдістемелік бөлімдермен жасалынған жобалы оқу 
білім  бағдарламасы  негізінде  құрастырылу  керек.  Жобалы  оқу  білім  бағдарламасы  әр  бағыт 
бойынша бакалаврларды дайындаудың профиль тізімін анықтайды.  Университеттегі нақтылы 
әдістемелік  бөлімдермен  жасалынған  жобалы  оқу  білім  бағдарламасы,  жарияланған  жобалы 
оқу  білім  бағдарламасын  талдау  нәтижелері  мамандарды  дайындау  мазмұны  жалпы  екенін 
көрсетеді,  бұл  бір  мамандандыру  төңірегінде  жоғары  оқу  орнындағы  компоненттер  және 
курстар негізінде мамандарды дайындауда  әр түрлі білім беру бағдарламасын  жүзеге асыруға 
мүмкіндік береді. 
Кәсіби  стандарттар  жоғары  оқу  орнының  түлектерінің  кәсіби  құзіретілігінің  кей-
біреулерін  ғана  сипаттай  алады.  Біз  кәсіби  стандарттардың  мазмұнын  сәйкес  мамандық 
мазмұны  бойынша  міндетті  минимум  ретінде  ретінде  қарастыруды  ұсынамыз.  Белгілі 
мамандық  бойынша  түлектерді  дайындауда,  мысалы  ақпараттық  технология  саласы  бойынша  
«программист» немесе «ақпараттық ресурстар маманы», арнайы пәндер және таңдау бойынша 
курстар  бакалаврлар  дайындауда  әр  түрлі  бағыттар  негізінде  жүзеге  асуы  мүмкін.  Негізгі 
мамандық  және  оның  іске  асу  технологиясы  білім  беру  бағдарламасының  вариативті  бөлігі 
бойынша  іске  асады.  Вариативті  бөліктің  маманды  циклі  бойынша  барлық  мамандық  үшін 
пәндердің 40 пайызы,  арнайы  мамандық  пәндері  және  таңдау  бойынша  курстарға 60 пайыз 
беріледі. Бакалаврларды дайындау бағдарламасында мамандық дайындауға 50 пайызын бөлуге 
мүмкіндік туады.  
Арнайы мамандандыру пәндері (6-7 пән) нақты мамандық бойынша арнайы құзіреттілік 
қалыптастырады. Студенттердің таңдау бойыша пәндері (6-7 пән)  студентке басқа мамандық 
дайындау  пәндерін  игеруге  немесе  арнайы  технология  саласы  бойынша  өз  білімдерін 
тереңдетуге мүмкіндік береді. 
Компаниялар  тапсырысы  бойынша  бакалаврлар  дайындауда  білім  беру  бағдарламасын 
құрастыруда төмендегідей технологиялар ұсынылады: 

27 
 
1.  Мамандар  және  белгілі  деңгейде  мамандандырылған  құзіреттіліктің  белгілі 
деңгейіндегі  матрица  негізінде  мамандандыру  пәндерін  құрастыруға  қажетті  мазмұнды 
құзіреттілік элементтерін таңдау жатады. Бұл элементтер оқу нәтижелерінде анықтайды. 
2.  Таңдалып  алынған  мазмұнды элементтер  төрт  блокқа  бөлінеді: гуманитарлық және 
әлеуметтік-экономикалық, математикалық және жаратылстану, жалпы маманды және арнайы.  
3.  Әр  блокта  дайындаудың  пәндер  тізімі  қалыптасады  және  оқу  жоспарының  арнайы 
циклына орналастырылады. 
4.  Оқу  жоспары  нормативтерді  орындау  үшін  жалпы  еңбек  сыйымдылығы  бойынша, 
циклдар  және  бөлімдер  еңбек  сыйымдылығы, оқу  жүктемесі  бойынша  студенттер  жүктемесін 
біркелкі қамтамасыз ету үшін және пәннің дұрыс бірізді баяндалуы  бойынша түзетіледі. 
Құрастырылған  жобалы  оқу  білім  бағдарламасы  жұмыспен  қамтамасыз  ету 
қауымдастығы  бойынша  комиттетке  сараптамаға  беру  ұсынылады.  Сараптама    нәтижесі 
бойынша  оқу  білім  бағдарламасына  түзетулер  енгізіледі  және  университеттің  оқу 
бағдарламасына енгізуге дайындық жасалады. 
 
 
 

жүктеу/скачать 6,55 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: