5 апреля состоялась пресс конференция с участием ректора зкгу им. М. Утемисова

№ 4 (888) наурыз-сәуір 2013 жыл

14

Мария тАСЕМЕНовА, 

выпускница 2012 года СОШ № 21 г.Уральска, студентка 1 курса ЗКГУ, 

кафедра «Теория и практика изучения иностранных языков».

                    

После балла, или каким должен быть 

проходной балл ЕНТ-2013?

«

Согласно Закону «Об об-

разовании», уже 9 лет в стране 

действует Единое националь-

ное  тестирование.  Его  про-

ведение  вызывает  неодно-

значные оценки в обществе», 

-  отмечает  в  Н.А.Назарбаев 

в  П р о г р а м м н о й  с т а т ь е 

«Социальная модернизация 

Казахстана:  Двадцать  шагов  к  Обществу  Всеобщего  Труда». 

 

Ни для кого не секрет: самое страшное в Едином Национальном 

Тестировании - это не выполнение тестов. Весь кошмар нач-

нется ровно с того момента, когда вы узнаете свои результаты. 

Кто-то не добрал. У кого-то «заветный» порог есть, но на го-

сударственный образовательный грант все равно не хватает 

нескольких  баллов.  Или  хватает,  но  не  в  тот  желаемый  уни-

верситет, в который так хочется поступить. Наверное, именно 

поэтому в Министерстве образования и науки РК не пришли к 

единому мнению, каким же должен быть проходной балл на ЕНТ. 

В этом году, например, шкала поднялась до 60 баллов, затем 

снизилась назад, до 50, в национальные университеты - стала 

70, а на специальность общей медицины – 55 баллов. Каким 

будет проходной балл в ЕНТ- 2013? 

Ежегодно, начиная с 2003 года, то есть с момента введения 

ЕНТ, в старших классах всех общеобразовательных школ идет 

подготовка к тестированию, ведь для всех учащихся так важно 

набрать проходной балл. Естественно, каждому хочется, чтобы 

набранный балл был очень высоким, ведь втайне каждый ученик 

мечтает  получить  государственный  грант.  В  школах  ведётся 

мониторинг, отслеживаются результаты учащихся, набравших 

самый высокий и самый низкий балл, обязательно отмечаются 

учащиеся, не набравшие проходной балл. 

Отдельная  работа  ведется  с  такими  учащимися,  учителя 

объясняют,  как  важно  набрать  проходной  балл,  чтобы  была 

возможность поступить в вузы Казахстана. Параллельно идёт 

профориентационная  работа,  на  родительских  собраниях, 

классных часах выступают представители различных учебных 

заведений. 

Чётко налажена такая работа в ЗКГУ: с выпускниками ра-

ботают преподаватели университета, проводят дополнитель-

ные бесплатные занятия, предметные олимпиады, конкурсы, 

конференции.

С каждым годом формат ЕНТ принимает новые стороны, 

обеспечивающее  честность  и  прозрачность  процедуры  те-

стирования:  технические  и  организационные  средства  (глу-

шители  сотовой  связи,  видеокамеры),  квалифицированные 

люди, имеющие жизненный опыт и способные анализировать 

возникающие  проблемы  внимательно,  без  формализма  и 

пренебрежения  к  личности.  Особо  волнуются  претенденты 

на  знак  Алтын  белгi,  аттестат  с  отличием  особого  образца, 

которым не хватило 1 балла или ученики, которым не хватило 

до проходного балла. 

«Показательно, что в ходе ЕНТ в 2012 

году многие претенденты на получение медали «Алтын белгi» 

«срезались» именно на «обидных» вопросах по отечественной 

истории»,- отмечает  Президент в своей статье «СОЦИАЛЬНАЯ 

МОДЕРНИЗАЦИЯ КАЗАХСТАНА: Двадцать шагов к Обществу 

Всеобщего Труда». 

Отдельную тему следует поднять о формулировке новых 

вопросов, нацеленные на оценку мышления и глубину освоения 

предмета, тесты логического характера, которые определяют 

способности учащихся применять полученные в ходе обучения 

компетентность  и  функциональную  грамотность.  Однако  не 

секрет,  что  именно  логические  задания  вызывали  наиболь-

шее  затруднение  и  волнение  у  школьников.  На  собственном 

опыте могу подтвердить, что в целом задания были не такими 

сложными, а для выполнения логических задач по математике 

Сегодня – школьник, завтра - студент

29 марта состоялся традиционный в университете День открытых дверей для выпускников школ Уральска и области. 

В этом году в мероприятии приняли участие 220 одиннадцатиклассников.

Учащиеся школ, а также их родители имели возможность 

ознакомиться  с  факультетами  и  специальностями,  которым 

обучают в одном из старейших вузов республики. По словам 

директора  Центра  карьеры  А.С.Аманбаева,  День  открытых 

дверей – один из многих мероприятий профориентационного 

характера, на котором выпускники и их родители могут получить 

квалифицированную  консультацию,  познакомиться  в  полной 

мере с работой университета, познакомиться и поговорить с 

преподавателями.

Мероприятие  стало  логичным  завершением  работы  бес-

платных поготовительных курсов, которые открылись во время 

школьных весенних каникул. Для гостей в актовом зале состоя-

лось торжество, которое открыл ректор ЗКГУ Асхат Салимович 

Имангалиев.  В  своем  обращении  он  рассказал  о  процессе 

оптимизации высшего образования, а также об изменениях в 

формате ЕНТ.

-Будут усложнены задания, больше будут логические за-

дания. Возможно повысится пороговый балл. Но несмотря ни 

на  что,  желаю  вам,  дорогие  выпускники  найти  себя  в  жизни, 

удачно  сдать  ЕНТ,  поступить  в  выбранный  вами  вуз,  чтобы 

стать высококвалифицированными специалистами. В добрый 

путь! – пожелал Асхат Салимович.

Концертнные номера сменялись рассказом об университете, 

на сцену поднялись те, кто является гордостью ЗКГУ – стипен-

диаты, отличники, активисты.

По словам учеников, после посещения подготовительных 

курсов и Дня открытых дверей они ненадолго почувствовали 

себя студентами.

Семинар оФ «Бота»

29-31 марта у нас, стипендиатов ОФ «Бота», прошел семинар. В семинаре приняли участие студенты 

1-4 курсов из различных учебных заведений и разных  специальностей. 

просто требовалось чуть больше времени, чем планировалось 

ранее, так как в действие идут не только приобретенные ранее 

знания. 

Я являюсь выпускницей 2012 года. Готовиться к ЕНТ начала 

задолго  до  проведения  тестирования,  уделяя  внимание  не 

только заданиям сборников, но также школьным конспектам и 

интернет-ресурсам. Отдельные слова благодарности хочется 

сказать нашим ребятам, которые несмотря ни на что: волне-

ние, переживания, страх - старались всячески поддерживать 

и помогать друг другу. Я считаю, что 

Единое Национальное 

Тестирование нужно, это та важная ступень жизни человека, 

которая обязательно должна быть пройдена. ЕНТ - объединяет, 

а когда мы едины – мы непобедимы! Тестирование, к которо-

му нас готовили на протяжении одиннадцати лет, по мнению 

большинства выпускников – лотерея, и тем, кому удалось вы-

тянуть счастливый билет, набрав проходной балл, могут не 

сомневаться в дальнейшем будущем. Кто эти счастливчики?  

Ребята, которые шли на экзамен уверенные в своих силах и 

психологически настроенные только на победу. А последнее, 

как оказалось, немаловажно. Общее напряжение, витающее 

в воздухе центров сдачи тестирования, слезы переживающих 

родителей и последние наставления педагогов, не могут не 

сказаться на настроении ученика. На будущее, выпускникам 

2013 года хотелось бы пожелать весь год усиленно готовиться 

к сдаче ЕНТ, бросить все свои силы на это, ведь все зависит 

от нас самих. Как писал Питер Акройд: «Лучшее образование 

— это самообразование». Существует много разных способов, 

как набрать этот заветный проходной балл: кто-то начинает 

подготовку к ЕНТ со среднего звена, кто-то только в старших 

классах, а некоторые за пару месяцев до тестирования. Хочу 

сказать всем выпускникам 2013 года: неважно, как и когда вы 

начнете подготовку, будете ли вы «штудировать» все парагра-

фы учебника или «зубрить» пробный сборник вопросов 2013 

года МОН. Готовьтесь, чтобы набрать проходной балл: «Если 

запастись терпением и проявить старание, то посеянные се-

мена  знания  непременно  дадут  добрые  всходы»  -Леонардо 

Да Винчи.

Насколько ЕНТ отвечает требованиям сегодняшнего дня, 

задачам  повышения  качества  образования,  поставленным 

Президентом страны Нурсултаном Абишевичем Назарбаевым, 

можно  рассуждать  часами.  Ведь  не  зря  говорят  –  сколько 

людей, столько и мнений. Одно что можно сказать точно, нет 

ничего такого, что было бы непосильно человеческим возмож-

ностям.  И  Единое  Национальное  Тестирование  не  является 

исключением!

В первый день семинар проходил у студентов 1-х и 2-х курсов 

и новых стипендиатов фонда. Я как «старичок» участвовала в 

двухдневном семинаре для 3-4 курсов. С момента зачисления 

в ПОГ этот семинар был у меня уже пятым по счету, так как они 

проходят  2  раза  в  год.  Темы  семинаров  подбираются  очень 

тщательно,  с  учетом  курса  обучения  и  проблем  студентов. 

Семинар был у нас на тему «Подготовка к началу профессио-

нальной карьеры». Темы, затронутые на семинаре, как всегда 

интересны и актуальны. У нас семинар проходил в двух группах, 

разделенных  по  языкам  обучения  -  на  казахскую  и  русскую. 

Соответственно  этому  к  нам  приехали  два  координатора  из 

г.Алматы, Баян Жиенбаева и Айжан Шамурзаева. Для новень-

ких  студентов  и  студентов  1-2  курсов  семинар  проходил  на 

тему распределения бюджета, думаю, эта тема как раз к месту 

для тех кто недавно начали свою взрослую жизнь и уже сами 

управляют своим доходом, т.е. своей стипендией.

Наш семинар проходил 2 дня, т.к. с нами проходили семинар 

студенты, которые заканчивают свою учебу в этом году и стол-

кнутся с проблемой трудоустройства. Для этого на семинаре 

были затронуты такие темы, как предпринимательство, т.е. нам 

помогли в той или иной мере понять, как и с чего начать свое 

дело, какие проблемы возможны при открытии собственного 

бизнеса, а также как и где можно найти информацию для занятия 

той или иной должности в госструктуре.

Так как семинар был у нас на тему начала 

карьеры, то в первую очередь было обращено 

внимание умению составлять резюме, сопрово-

дительное письмо, а также подготовке и участию 

в собеседовании. 

В первый день к нам на семинар были при-

глашены эксперты по теме семинара, предста-

витель из центра занятости студентов в ЗКГУ 

им. М.Утемисова и частный предприниматель. 

Алтынай Исмагулова, инспектор Центра карье-

ры ЗКГУ рассказала нам, в каких учреждениях 

есть открытые вакансии на прохождение прак-

тики либо на занятие той или иной должности. 

Директор  компании  «N�DS»  Даурен  Сатканов, 

в прошлом выпускник нашего вуза, рассказал 

нам о своей истории роста в сфере бизнеса, с 

какими  проблемами  он  сталкивался,  дал  нам 

много дельных советов и мотивировал нас на положительные 

дела. Встреча была полезной и продуктивной. Семинар прошел 

на ура, координаторы были как всегда на высоте. По окончании 

семинара все стипендиаты получили сертификаты от фонда по 

темам своих семинаров. Не устаю повторять, что мы большие 

счастливчики, и я гордо могу сказать, что я - стипендиат ОФ 

“Бота”.

Динара ДуСуМовА, 

студентка 3 курса, ЗКГУ им. М.Утемисова, факультета 

Истории и Права, специальность История, стипендиат ОФ «Бота»

№ 4 (888) наурыз-сәуір 2013 жыл

15

Әр ғылымның түп шарты - ақиқат 

Ақмолла

№1(9), наурыз-сәуір 2013 жыл

Тарих және құқық факультетінің жаршысы

Наурыз тойы

Жыл  басы «Наурыз»  келді  даламызға,

Жадыратып  кәрі  менен  баламызды.

Қош  келдің, Наурызым  арамызға!

Өң  келтіріп, нұрын  шашқан  қаламызға.

Наурыз  тойы - салтанат, шаттық тойы,

Қанша  ғасыр  сән  бердің  даламызға?

Сен - көне мейрамысың еліміздің 

Сені тойлап  қуанған  бабамызда.

Әр таңың  арайланып  ата  берсін,

Күлімдеп  күн  шуағын  шаша  берсін.

Барша  үйге  бақыт  қонып, береке  боп

Наурызым  бейбітшілік  ала  келсін!

Достық  пенен еркіндік мерекесі,

Елім  менен  отбасымның берекесі.

Ұлыстың  ұлы  күні  қадам  басып,

Құт дарытқан  әз-Наурызым төрлеткейсің!

Рабиға САҒИДоллА,

«Тарих және құқық» факультеті, 07104-топ

4 марта на факультете истории и права был проведен концерт, посвященный  Международному Женскому дню.

Женский день на факультете

Праздник мира и согласия

Қазақтың 

салт

-дәстүрі – 

елімнің берекесі

Наурыздың  26-шы  жұлдызында  тарих 

және құқық факультетінде «Ұлағатты ұлттық 

асыл мұра» атты байқау өткізілді. 

Байқауға  құқықтану  мамандығының  1,2,3-

курс  студенттері  қатысты.  «Таныстыру»,  

«Салт-дәстүр,  әдет-ғұрып  сайысы»,  «Салт-

дәстүрлерді  білесің  бе?»  деген  шарттардан 

тұрған  сайысқа  қатысушылар  белсенділікпен, 

үлкен  қызығушылықпен  қатысты.  Үміткерлер 

өздерін бірі әндетіп, бірі қара сөзбен танысты-

рып, сайыстың көркін қыздырды. Сонымен қатар, 

қатысушылар  ұлттық  тағамдарды  дайындап, 

қазылар алқасына дәм татуға ұсынды. 

  «Салт-дәстүрлерді  білесің  бе?»  атты 

викториналық  сұрақтарға  жауап  беру  бой-

ынша  өз дерінің    байқ ауға  тың ғылық ты 

дайындалғандарымен  қоймай,  қазақ тың 

салт-дәстүрлерінен  хабардар  екендерін  де 

дәлелдеді. 

Сайыс нәтижесінде, жүзден жүйрік, мыңнан 

тұлпар  атанған  08302-топ  жеңімпаз  деп 

танылды. 

Байқаудың  мақсаты  –  қазақ  тілі  өнерін, 

шешендік пен тапқырлықты, қазақ тарихындағы 

салт-дәстүрлердегі тіл шұрайын тану, үлгі алу 

болса,  сол  көздеген  мақсатқа  жетуіміз  бүгінгі 

таңда  да  қазақилықты  бойына  сіңіріп,  бесік 

жырын  тыңдап  өскен  ұрпақтың  барлығын 

дәлелдейді және  халықтың алтын қазынасының 

өшпей,  ғасырдан-ғасырға  жалғасып  келетіні 

қуантады. 

Вместе  с  весной  к  нам  пришел  прекрасный  праздник  – 

Международный женский День 8 марта. Этот день согрет лу-

чами солнца, женскими улыбками, украшен россыпью цветов. 

Все номера были посвящены женщинам, любви и весне! Декан 

факультета выступил с поздравлениями. Для преподавателей 

звучали стихи и песни, поздравления и пожелания. 

Приходит с праздником весна который раз,

Несет тепло, улыбки, обновления!

Мы поздравляем с Восьмым марта Вас,

Хорошего желаем настроения!

Пусть чудеса случаются подчас,

Пусть сердце никогда беды не знает!

Всегда гармония и радость наполняют!

  

19 марта на факультете истории 

и права был проведен праздничный 

концерт «Наурыз Думан». Древний 

праздник Наурыз гармонично транс-

формировался  в  современную 

жизнь казахстанского общества и 

стал играть большую роль в укре-

плении политической стабильности, 

дружбы и согласия. Современный 

Наурыз сохранил преемственность 

традиций  древности:  в  условиях 

возрождения национальной куль-

туры он является важным звеном 

«связи времен», истории и совре-

менности Казахстана.

Цель  мероприятия  –  напомнить 

студенческой  молодежи  традиции  и 

обычаи,  научить  их  чтить,  уважать 

старших, бережно относиться к тра-

дициям народа Казахстана.

Задачи  праздника    -    создание 

атмосферы дружбы и доверия; форми-

рование общих культурных ценностей,  

развитие  инициативы студентов.

Подготовили:  л. ЧЕРтИхИНА, 

студентка гр. 08204,

 

 М.КАтАШЕвА, студентка гр.08103

№ 4 (888) наурыз-сәуір 2013 жыл

16

Жыл үздіктері анықталды

  Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте!               Учи все языки, родной цени навеки!              Learning foreign languages, respect your mother tongue!

Қадыр Мырза әлі

халықаралық көптілді білім беруді дамыту орталығының жаршысы

№3(6), наурыз-cәуір, 2013 жыл

«Полиглот» жаршысын әзірлеген: 

 

Анель тасқалиева (жауапты редактор),  

02205-топ студенті

(«Филология: қазақ тілі» мамандығы)

Қазақ халқының 

наурызнама ұғымдары

 

ұлттық болмыс нақыштары

Қазақстан  Республикасы  мемлекетінің  толығып,  қуаттана 

түсуі үшін, әлем халықтары өркениеті арасындағы өзіне лайықты 

орнын алуы үшін, әлі де болса атқарылар жұмыстар мен ізденістер 

ауқымы мол. Тарихтың бір кезеңдерінде «Қазақ хандығы», «Дешті 

Қыпшақ», «Ғузиа» (Түркі қағанаты) және тағы басқа атауларға 

ие  болған  бұл  өлкені  түркі  нәсілді  түрлі  тайпалар  өз  Отаны 

ретінде мекен-жай еткен, өсіп-өнген. Зерттеушілерге сүйенсек, 

М.  Қашқаридың  «Диуани  лұғат-ит-турки»  (Түркілер  сөздігі) 

еңбегінде осы  аймақтарда  тұрақтанып, қоныс еткен қырық тоғыз 

тайпа мен тайпалық бірлестіктердің аты аталып өтеді. Қазақстан 

аумағын және онымен шектес аймақтарды мекендеген өзгедей 

де түркі халықтарының ұзақ уақыттар бойына  аралас-құралас 

өмір  кешуі  осы  халықтардың  әдет-ғұрып,  салт-дәстүрлерінде 

де  өзіндік  із  қалдырған.  Солардың  бірі  –  дүниенің  жаңғырып, 

жасару мезгілі – көктемді  қарсы алу. Қазақтар, көптеген түркі 

халықтары, бұл орайда көктемнің алғашқы уақыттық белгісін «күн 

мен түннің», яғни жарық пен қараңғылықтың теңесу уақыты» 

деп таниды және қазіргі түсінігімізге сай 22 наурызда атап өтіп 

жүр. Қазақтарда әдет-ғұрпымызға тән бірқатар мерейлі күндер 

бер, бірақ Наурыз мейрамының  орны ерекше. 

Бұрынырақта тарихи-географиялық жағдайларға байланы-

сты  экономикасының  басым  бөлігі  төрт  түлік  мал-жағдайына 

тәуелді болған қазақтар осы Наурыз мейрамынан соң іле-шала 

көктеу  мен  жайлауға  көшу  қамына  кіріседі.  Мұның  алдында 

Наурыз мейрамын үй-үй, жақын ауыл-ауыл болып атап өтетін. 

Келетін қонаққа арнап жеті түрлі дәмнен немесе жеті түрлі азық 

түрінен арнайы «наурыз көже» дайындалатын. Сонымен қатар 

осы мейрамға әзірлеп, сыйлы адамдарға арнап қыс соғымынан 

«наурыз  сыбаға»  сақталынған.  Осыған  орай  халық  арасында 

наурыздың «ұзынсары» деген атауы да болған. Сондықтан, «нау-

рыз сыбағаны» кейде «ұзынсары сыбағасы» деп те атаған. Қыс 

қиыншылықты өткізген халық наурыздан, яғни Жаңа жылдан көп 

жақсылықтар күткен. Бір-бірінің үйін, ауылын аралағанда наурыз 

құрметіне арнап «ескі жыл есіркеді, жаңа жыл жарылқасын» деп, 

үмітті тілектерін де білдірген. Сонымен қатар шаруашылыққа, 

адамның көңіл-күйіне, халыққа, мемлекетке қатысты «ұлыс аман 

болсын!», «ұлыстың ұлы күні құтты болсын!», «ақ мол бол-

сын!», «желі ұзарсын!», «көк көбейсін!», сондай-ақ «жаңбыр мол 

болсын!», «егін ырғын өссін!», «жайлау жайлы болсын!», «қоныс 

құт әкелсін!» сияқты және т.б. тілектерді білдіріп отырған. Наурыз 

мейрамында  ауыл  жиналып,  көкпар  тарту,  балуан  күрестіру, 

айтыс-толғау өткізу тәрізді іс-шаралар атқарылған. Сондай-ақ 

маңызды бір мәселе - наурызға жете алмаған әруақтарға Құран 

оқылып, еске алынып отырған. Наурызға арналып жайылған 

дастархан басында сол ауыл-аймаққа, ағайын-туғанға, тұрмыс-

тіршілікке қатысты мәселелердің барлығы да түгенделіп, әңгіме 

арқауына  айналған.  Мысалы: күйеу  келтіру,  қыз  ұзату,  құда 

күту, жайлауға көшу, егін салу және т.б.

Қазіргі уақытта ата-бабадан мирас болып қалған Наурыз мей-

рамы көктем мерекесі, ескі жаңа жыл басы ретінде жаңғыра түсіп, 

халқымызбен бірге жасап келеді. Бұл реттегі бірер халықтық 

ұғымдар төмендегіше: 

  «әз»  ұғымы.  Халық  «әз  болмай,  мәз  болмайды»  деген 

қанатты  қағида  қалдырған.  Наурыз  –  қасиетті  ай,  Шығыс  күн 

есебі бойынша жылдың алғашқы айы; Наурыз - шат-шадыманды 

ойын-сауық, той басы. Кей жерлерде «наурыз тойы»  («наурыз-

нама») аталады; 

 Наурыз көженің дәстүрлік, мерекелік ұлттық тағылымы 

- адамдарды жомарттыққа, ізгілікке, ұйымшылдыққа, татулыққа, 

бірлікке  шақыру.    Наурыз  -  тоқшылық  күні.  Қазан  оттан 

түспейді. Әр үй наурыз көже істейді. Уыз қатырылады. Сорпа 

сапырылады;

Ұлыс күні қазан толса, Ол жылы ақ мол болар. Ұлы кісіден 

бата алсаң, Сонда олжалы жол болар... (Наурыз жырының үзігі); 

Наурызда алған батаның орны бөлек. «Уыз бата» тұрғысында  

дәріптеледі. Жастар бұл күні үлкендерден бата алуға тырыса-

ды. 

Наурыз бата үлгісі: «Өркенің өссін!», «әр күнің Наурыз 

күніндей берекелі болсын!», «Ұлың - оңға, қызың - қырға қонсын!», 

«Еліңе елеулі, халқыңа қалаулы бол!», «Айың тусын оңыңнан, 

жұлдызың тусын солыңнан», «Бақ берсін, Қыдыр дарысын!»; 

Наурыз тілек: Көк тәңірі нұрыңды аяма, Жер тәңірі ырысыңды 

аяма! Әділ жанды тағынан тайдырма, Әз халықты бағынан айыр-

ма! Басыма бас қос, Жасыма жас қос, Асыма ас қос! 

Наурыз төлі төл басы ретінде бағаланған. Төл басы сатыл-

майды, ешкімге  сыйға берілмейді; Наурыз көк - наурыз айында 

ұшып келетін көктем құсы, бақыт құсы қатарына қосады; Наурыз 

күні туғандарды халық бақытты, ерекше адамдар деп ұғынған; 

Наурыз шешек - наурыз айында өсетін жапырақты түрлі-түрлі 

гүлді, қауашақты әсем өсімдік (шөп). Майының дәрілік қасиеті 

бар. Әсемдік үшін үйде де өсіреді. «Қызыл кітапқа» енген сирек 

кездесетін бағалы өсімдік; 

Наурызша  -  наурыз  айының  ашық  күндері  түсетін  қолдан 

жасағандай  ерекше  ою-өрнекті  әрі  жұп-жұқа  қиыршық  қар. 

«Наурызша»  -  алдағы  жылылықтың  белгісі;   

«Саумалық»  - 

өлеңмен    өрілген  жақсы  тілек.  Адамдар  саумалық  айтып,  бір 

ескі ыдысты сындырып, «жамандық кетсін» деп ырым жасаған; 

Мұхаррам - араб тілінде «тыйым салынған» деген сөз. Ертеде 

шығыс елдері наурызды «мұхаррам» атаған. 

Мәнісі:  осы қасиетті 

айда табиғатты ластауға, тәртіпсіздікке, ұрлыққа, ғайбат сөзге, 

ішімдікке тағы басқа жағымсыз істерге тыйым салынған. Наурыз 

- пәктік, адалдық күні: Қателік кешіріледі. Көңіл кірі өшіріледі. 

Жолсыздыққа тыйым болады. Ақ тілек-сыйың болады. Әр үйде 

береке  болады,  Ойын-сауық,  мереке  болады;  «Самарқанның 

көк  атасы»  -  наурыз  күніне  байланысты  айтылатын  терең 

мәнді сөз. Аңыз бойынша әйгілі астроном Ұлықбек (1394-1449) 

обсерваториясындағы көк тасқа дәл 22 наурыз күні түскен күн 

сәулесінің жылуы тасты жібітеді-мыс. 

Осыған  орай  біз  де  Махамбет  атындағы  Батыс  Қазақстан 

мемлекеттік университетінің ұжымы мен студенттер қауымына 

Наурыз құтты болсын, еліміз аман болсын деп тілек білдіреміз!  

Сөз соңында, жыл басы – Наурыздағы аталымдарды да қоса 

беруді  жөн  көрдік.  Шынында  да  халық  дәстүрлері  қашан  да 

өмір  тәжірибесінен  туындап,  қалтқысыз  қалыптасады.  Соның 

нәтижесінде қолданысымызға жаңа атаулар еніп, жас ұрпақтың 

дүниетанымын  кеңейтеді.  Сол  себепті  төмендегідей  халық 

даналықтарының  студент  жастар  есінде  жүргені  абзал  деп 

білеміз. Олар: жыл басында нұр жауған түн - Қызыр түн; жыл 

басының  алғашқы  суы  - 

Қарғын;  алғашқы  қары  -  Ақша  қар; 

алғашқы күні - 

ұлыс күні; алғашқы желі - жыл айналып жеткен 

Алтын  күрек;  алғашқы  төлі  -  Дүбіраяқ;  бірінші  сүті  -  уыз; 

бірінші  құсы  - 

Нәуірізек;  бірінші  көгі  –  Бәйшешек;  алғашқы 

асы – 

Наурыз-көже; алғашқы тілегі - «Ауызды ақтан айыр-

масын, қызылды уақтылы көрсетсін»; алғашқы құттықтау 

сөзі - 

«Жасың құтты болсын!»; бірінші белгісі – Көрісу; бірінші 

сый-тағамы- 

ұйқыашар;  алғашқы  сыйлықтар  –  Діреткізер. 

Селтеткізер; бірінші нышаны - Саумалық айту; бірінші сәлемі - 

ұлыс бақты болсын, төрт түлік ақты болсын, ұлыс береке 

берсін, пәле-жала жерге енсін!

А.С.ҚЫДЫРШАЕв, 

ХКББДО директоры, п.ғ.д., профессор

Латын әЛіпбиі: 

кеңесе келген шешімнің кемісі болмас

Латын  графикасына  көшу  –  бізге 

алдымен орыс тілінің ықпалынан құтылу 

үшін  қажет.  Өздеріңізге  белгілі,  өткен 

ғасырда біз әліпбиді үш рет ауыстыруға 

мәжбүр  болдық.  Қазақ  тілінің  ішкі 

заңдылықтарын  сақтап,  дамыту  үшін 

латын  әрпіне  көшу  маңызды.  Ұтатын 

жағымыз көп. Ақпараттық техникаларды 

пайдалануда,  халықаралық  кеңістікке 

шығуда  латын  тілінің  бізге  тигізер  оң 

әсері мол. Қазақ әліпбиін латын графи-

касына  көшіру  елімізге  саяси  жағынан 

да,  ғылым-білім  тұрғысынан  да,  заман  талабына  сай  даму 

үшін  де  өте  маңызды.  Бұл  шараның  қазақ  тілінің  дамуына, 

қолданысының  кеңеюіне  қосар  үлесі  де  қомақты.  Сондай-ақ 

бүгінгі    өзіміз  әбден  үйренісіп,  қолданып  келе  жатқан  кирилл 

жазуы да аса жетілген, кемел емес екенінді біліп қоялық. Латын 

әліпбиіне көшу - заман талабы.

АНЕлЬ тАСҚАлИЕвА,

02205-топ  («Филология: «қазақ тілі» мамандығы)

Болашақ  тіл  маманы  ретінде 

Елбасының  бастамасына  қолдау 

білдіргім  келеді.  Меніңше,    латын 

қарпіне көшу – ел болашағының жарқын 

болуына бірден-бір қадам. Тіпті, латын 

әліпбиіне  көшу  ЕХРО-2017  көрмесіне 

дайындықтың  бір  саласына  айналса, 

құба-құп  болар  еді.  Яғни,  болашақта 

әлемдегі  қ азақ тардың  жазудағы 

тұтастығы үшін өте пайдалы. Сондай-

ақ,  әлемнің  технологиялық  тілі  латын 

екені баршамызға мәлім.

ЖАДЫРА  НАРИМАНовА,

02205-топ  («Филология: «қазақ тілі» мамандығы)

Кириллицада  қала  берсек  онда  қазақ  жазба  мәдениеті 

құрдымға кетеді. Кириллицада орыс тілі 

үстем әрі басым, яғни қанша тырысқанмен 

де орыс тілі қазақ тілін басып отырады. 

Егер еліміз дамысын десек, латын гра-

фикасына көшу керек. Латын графикасы 

соншалықты күрделі емес деп ойлаймын, 

тек  жазу  үрдісі  ғана  өзгереді,  ал  ұғым 

мен  түсінік  сол  қалпында  сақталады 

емес пе.

ҚАМБАР  РАхМЕтов,   

1030- топ  («Бейнелеу өнері  және 

дизайн» мамандығы) 

Болашақ тың    кілті  –  ғылымда. 

Әлемдегі  күллi  бiлiм  мен  ғылымның 

тiлiн  түсiну  үшiн  елiмiз  жаңа  қарiпке 

көшпекшi.  Замана  көшiне  iлесуші  бiзге 

бұл  қиынға  соқпайды.  Жастар  бұндай 

өзгерiстiң Қазақстанға көптеген жағымды 

жаңалықтар әкелетiндiгiнен үмiттенедi. 

АйБАР МуРЗАБЕКов,

01301-топ  («Химия» мамандығы)

Латын  әліпбиіне  көшу  біздің  ел  үшін  қиынға  соқпайды. 

Кириллицада  жүре  берсек,  орыс  тілінің 

көлеңкесінен  шыға  алмай  қалады. 

Егер  кириллицадан  латын  әліпбиіне 

көшер болсақ, 13 жыл да аз уақыт емес, 

бәрін  жасауға  болады.  Біз  оңымызды, 

солымызды  біліп  болдық,  енді  көзді 

ашатын  уақытқа  да  жеттік.  Шет  елдегі 

қандастарымыз латын әліпбиінде жазып, 

оқиды. Сондықтан, қазақ тілінің статусын 

биікке  көтерер  болсақ,  латын  әліпбиіне 

қазірден  бастап  көшкен  абзал.  Ол  үшін 

интернет,  газет-журналдарды  латын 

әліпбиінде  басып-шығарып,  теледидардан  көрсетіліп  жатқан 

бүкіл (жаңалық, телебағдарлама, жарнама, кино, мультфильм, 

т.б.) көрсетілімдердің латын әліпбиіндегі нұсқасын теледидардың 

төменгі жағынан жүгіртпе титр жолдарымен беру қажет. 

АРАйлЫМ  САПАРовА 

08202-топ ( «құқықтану» мамандығы)

Латын  қарпін  қолдана  отырып, 

қасиетті  қазақ  тіліміздің  көк жиегін 

кеңейтіп,  танымын  түлетіп,  тағылымын 

тереңде дамытамыз. Бүгінде Әзірбайжан, 

Түркіменстан, Өзбекстан сияқты көршілес  

мемлекеттер латын қарпіне  әлдеқашан 

сәтімен көшіп алды.

жүктеу/скачать 22,34 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: