Егер де электр тогы жүріп жатқан екі немесе бірнеше өткіз-
гіштерді біріне-бірін параллель орналастырсақ, онда осы өткіз-
гіштер өздеріндегі токтардың бағытына байланысты өзара тарты-
лады немесе тебіседі. Өткізгіштердін осылай өзара әрекеттесуі -
әрбір тогы бар өткізгіштің айналасында магнит өрісі пайда болуының нәтижесі.
Қарама-қарсы бағытта өтіп жатқан токтары бар екі аб және вг (10а-сурет) өткізгіштерін қарастырайық. Өткізгіштер айналасында магнит өрістері бар. Бұранда ережесіне сәйкес осы өрістердің магниттік сызықтары суреттің төменгі бөлігінде көрсетілгендей бағытталған. Егерде жоғарыдан өткізгіштер бойымен қарасак, онда аб өткізгішінің айналасындағы магниттік сызықтар сағат тілінің бағытымен бағытталған, ал вг өткізгішінде — сағат тіліне қарсы. Сонымен, өткізгіштер арасындағы бұл сызықтар кеңістікте бірдей бағытта болады және өткізгіштер, магниттің аттас полюстары өзара тебісетіні сияқты, бірінен-бірі тебіседі. Егерде осы өткізгіштер арқылы бір бағыттағы токтар жіберсек (10б-сурет), онда өткізгіштер айналасында туатын магнит өрісінің сызықтары өткізгіштер арасын-дағы кеңістікте қарама-қарсы бағытта болады. Сондықтан да өт-кізгіштер өзара тартылады.
Сурет 10– Тогы бар өткізгіштердің әрекеттесуі:
а) әр түрлі бағыттар; б) бірдей бағыттар
Ток өтіп тұрған өткізгіштердің арасындағы әрекеттесу күші осы I1 және I2токтарының кебейтіндісіне, абсолют магниттік өтім-ділікке, сонымен катар ұзына бойына өткізгіштер біріне-бірі па-ралель жүретін l ұзындығына (жақындасу ұзындығы) тікелей пропорционал болып, өткізгіштердің ара қашықтығы α-ға кері пропорционал болады, яғни
F = µaI1 I2l/α (5.15)
Егерде сымдар магниттік емес ортада болса, яғни µа=µ0 = 4π10-7 В1С/(А*м), онда өткізгіштер арасындағы өзара әрекеттесу күші (Н)
Ғ = (I1 I2l/α)*10-7 (5.16)
