Сезімдік және рационалды таным

Сезімдік және рационалды таным

• Таным өте күрделі процесс, ол ұдайы даму үстінде болып отырады. Ол адамға зат пен құбылыстардың сыртқы, көзге түсер қасиеттері мен қатынастарынан бастап, оның тереңде жатқан ішкі салыстырмалы тұрақты байланыстарына дейін бойлауға мүмкіндік береді, яғни заттың мәнін, ішкі құпиясын меңгеруге жағдай жасайды. Таным процесі екі сатыдан тұрады: сезімдік таным және рационалдық таным. Бұл екі саты бірінен кейін бірі болатын жекелеген деңгейлер емес, олар біртұтас таным процесінің екі қарама-қарсы жағы‚ бір-бірімен өте тығыз байланысты, бірақ әрқайсысының өзіндік ерекшеліктері бар. Оны көрнекті етіп көрсету үшін мынандай жіктелуді жасауға болады:

сезімдік таным адамның сезім мүшелерінің көмегімен жүреді. сезімдік танымның негізгі механизмдері: көру, есту, иіс, жанасу, дәм. сезімдік таным формалары:

сезімдік таным адамның сезім мүшелерінің көмегімен жүреді. сезімдік танымның негізгі механизмдері: көру, есту, иіс, жанасу, дәм. сезімдік таным формалары:

1)Сезім -бұл сезімге әсер ету нәтижесінде пайда болатын заттың, құбылыстың, процестің жеке қасиеттерінің көрінісі. Осы органдардың көмегімен адам заттың кейбір қасиеттерін — пішінін, түсін, иісін сезінеді.

2)Қабылдау -сезім мүшелеріне әсер ететін заттың, процестің, құбылыстың тұтас бейнесінің сезімтал бейнесі. Бұл түсініктерді қалыптастыруға көмектесетін қабылдау.

3)Елестету -бұл объектінің, процестің, құбылыстың сезімдік-визуалды, жалпыланған бейнесі, ол таным объектілерінің өздері сезім мүшелеріне әсер етпестен де санада сақталады және қайталанады. Басқаша айтқанда, затпен танысқаннан кейін адамның жадында сақталған нәрсе.

Рационалды таным ақылмен жүзеге асырылады. Бұл тек адамға ғана тән және шындықты көрсетудің өте күрделі тәсілі. Рационалды танымның негізгі механизмдері: салыстыру, ұқсастық, жалпылау, алаңдаушылық. Рационалды таным формалары:

Рационалды таным ақылмен жүзеге асырылады. Бұл тек адамға ғана тән және шындықты көрсетудің өте күрделі тәсілі. Рационалды танымның негізгі механизмдері: салыстыру, ұқсастық, жалпылау, алаңдаушылық. Рационалды таным формалары: