5 Мұғалімге арналған нұсқаулық Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі бекіткен ӘОЖ
Оқулық: Аттила және оның жаулаушылық жорықтары
жүктеу/скачать 3,03 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сабақтың деректі материалдары
| Оқулық: Аттила және оның жаулаушылық жорықтары,
138-139-бет. Зерттеу сұрағы: ежелгі авторлар Аттилаға қандай баға береді? Сабаққа дайындық Аттила империясын анық көрсететін карта дайын- даңыз. Ғұн империясы туралы авторлардың қосымша деректерін дайындауға болады. Сабақтың деректі материалдары Еуропа тарихында Аттиланың есімі аса танымал. Кейбір деректер бойынша ол Еділ өзенінің жағасын- да дүниеге келген. Қазақ аңыздарында оны Еділ пат- ша деп атаған. Аттила туралы авторлардың деректері өте көп. Ол Еуропада ғұн империясын құрды. Көп- теген елдер мен қалаларды бағындырып, өз билігін мойындатты. Империяларды бітімшарттар жасасуға мәжбүрлеп, өз шарттарын орындатты. Аттила жеңістерінің кепілі – ғұндардың әскери өнері болды. Шайқасты арнайы жасалған мықты са- дақ пен ұшы өткір жебе арқылы алыстан жүргізді. Ғұндар қоян-қолтық шайқаста семсермен шебер соғысты. Жаулары қашқан кезде олардың құтылуы- на мүмкіндік бермес үшін, ғұндар арқан мен тұзақ қолданды. Олардың шайқасу ерекшеліктері туралы кейбір деректерде: «Өздеріне қауіп төнсе, соғысуға шақырады. Соғысқан кезде жауын шеңбер негізін- де қоршауға алып, қатты үрей тудыратын дауыстар шығарады. Жауларын алдау үшін әдейі бытырап кетіп, бірақ майдан шебін бұзбай жауларын талқан- дайды. Әсіресе, қамал бұзғыш құрылғыларды қол- дану оларға кез келген қала қамалдарын бұзуға мүмкіндік берді», – деп сипатталады. Қамал бұзғыш құрылғы – дөңгелекке орнатылған бөренелерден тұратын қорған бұзғыш машина. Бұл жылжымалы құрылғы қабырғаға жақындатып қойылады. Үлкен бөрененің басы үшкірленіп, темірмен қапталады. Байланған арқанмен бөренені қабырғаға соғып қа- малды қиратады. Тарихшылардың айтуы бойынша, Аттила әскер басы болуға, саясаткерлікке қабілетті адам еді. Мұны римдіктердің өзі мойындаған. 1911 жылы Санкт-Петербургте жарық көрген «Әскери энциклопедия»: «Герман тайпаларының билігінен аман қалған Еуропа Аттилаға қарыздар». Г. Вернадский: «Аттила шайқас кезінде аяусыз болға- нымен, табиғатынан жауыз болған емес». «Констан- тинопольмен келіссөз бастаған Аттила бірінші кезек- те соғыс емес, бейбітшілік орнатуға ұмтылды». жүктеу/скачать 3,03 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|