5 тақырыбы: Глинканың романстары мен әндері
жүктеу/скачать 0,63 Mb.
|
Глинканың романстары мен әндері
- Бұл бет үшін навигация:
- «Менің есімдегі сол гажап сәт» («Я помню чудное мгновенье»)
- «Күдік» («Сомнение») элегиясы
- «Петербургпен қоштасу»( «Прощание с Петербургом»)
- «Бозторгай» («Жаворонок»)
- «Жолай ән» («Попутная песня»)
|
№ 5 тақырыбы:Глинканың романстары мен әндері Глинканың романстары мен әндері — орыс классикасының мақтанышы. Композитор оларды өмір бойы жазған. Композитор өмірінің көп бөлігін романстар жазуға арналған. Глинканың лирикалық романстары-бұл оның ішкі дүниенің, жанының сыры. Олардың кейбіреулері орыс тұрмысы мен табиғатты суреттейді. Романстарда Глинка өзінен бұрынғы және замандастары жасаған барлық жақсылықтарды жинақтап, дамытты. Ол өзі вокалды орындаудың керемет шебері болған және адам дауысының мүмкіндіктерін жақсы білген. Ол романс жанрын жоғары деңгейге жеткізе алғаны таңқаларлық емес. Глинканың романстарында барлығы таң қалдырады: шынайылық пен қарапайымдылық, форманың классикалық үйлесімділігі, әрдайым ән, мәнерлі, мәтіннің мазмұнын шынайы жеткізетін әуеннің сұлулығы және айқын түсті үйлесімділік. Глинканың шығармашылығында сіз әртүрлі жанрларында жазылған романстар мен әндерді таба аласыз. Глинка-орыс вокалды ән мектебінің негізін қалаушы, оның романстары — барлық кейінгі орыс композиторлары үшін үлгі ретінде болды. Глинка романстарын орыс замандас ақындардың өлеңдеріне жазған: А. Пушкин, E. Баратынский, В. Жуковский, А.Дельвиг, К.Батюшков, Н. Кукольник, Ю.Жадовский. Композитор түрлі жанрларға бет бұрды - лирикалық және күнделікті романстар («Кедей әнші» («Бедный певец»)), элегиялар («Еліктірме», «Күдік» («Не искушай», «Сомнение»)), «орыс әндері», серенадалар, баркаролалар, балладалар «Түнгі байқау» («Ночной смотр»), үстел басындағы өлеңдер. Осындай бейнелер мен тақырыптарға: махаббат, қызғаныш, түңілу; тұрмыс көріністері; табиғат көріністері. Оның әндері мен билері вальс, мазурка, полонез, испандық болеро, марш («Кешір, кеме қанатын қақты» («Прости, корабль взмахнул крылом»)) ырғақтарында қайталанбас ерекше. Жетілген шағындағы романстары үлкен тереңділігімен және бейнелерінің аса айкын сипатымен ерекшеленеді. Осы шағын «Мен осындамын, Инезилья» («Я здесь, Инезилья») атты романсы ашады. Одан әрі вокалдық лирикасының көркі: «Қанында ынтызар жалыны жанып тұр» («В крови горит огонь желанья»), «Түнгі самал» («Ночной зефир»), «Менің есімде сол ғажап сәт» («Я помню чудное мгновенье»). «Менің есімдегі сол гажап сәт» («Я помню чудное мгновенье») Пушкин өлеңді Анна Петровна Кернге арнады (1825ж.) 1840 жылы Глинка A. Кернның қызы Екатеринаға ғашып болып, ақынның сөздеріне романс жазды. «Менің есімде сол ғажап сәт» («Я помню чудное мгновенье») - орыс вокалдық лирикасының көркі. Әуезді мәнерлі әуен, өлеңнің ақындық ойынын жолы. Речитативті интонациялар мәтіннің маңызды егжей-тегжейлерін көрсетеді, мысалы романстың ортаңғы бөлігінде. Үшбөлікті формасы өлеңнің мазмұнына сәйкес, өйткені кейіпкердің өміріңдегі ішкі сезімінің маңызды үш жағдайы көрсетілген: алғашқы кездесу, сүйіктісімен айырылысу күйініші және сүйіктісімен қайта көрісу қуанышы. «Күдік» («Сомнение») элегиясы H. Кукольниктің сөзіне жазылған - толысқан лириканың жарқын үлгісі. Ақын романс мәтінін дайын музыкаға жазды. Ақын адам жанындағы сезімдердің күрделі тартысын, тыныштыққа ұмтылу және қызғаныш азабын жеткізеді. Глинка өз кезегінде жан күйзелістерінің күрделі бейнесін нақтылы түрде көрсетті. «Петербургпен қоштасу»( «Прощание с Петербургом») Вокалдық топтамасы 1840 жылы жазылған. Өлеңдердің авторы - Н. Кукольник. Топтаманың барлық 12 романсың саяхаттау тақырыбы біріктіреді. Онда халық («Бозторғай», «Бесік жыры», «Қоштасу әні»), марш («Серілер жайындағы роман») («Жаворонок», «Колыбельная», «Прощальная песня», марш(«Рыцарский романс»), баркарола («Қалғыды көгілдір» («Уснули голубые»)), болеро («Уа, ғажап бойжеткен» («О, дева чудная»)), фантазия («Тоқта, менің адал, шапшаң атым» («Стой, мой верный, бурный конь»)), каватина («Көптен сен раушандай сәнді жайнадың») әндері бар. Олардың ең атақтысы - «Жолай әні» («Попутная песня») және «Бозторғай» («Жаворонок»). «Бозторгай» («Жаворонок») Таза мұңға бояулы, жеңіл құйқылжыта салынған созылыңқы әуені бар жалынды және ойлы ән. Фортепиано партиясында кіріспе алдыңдағы сүйемелдеуінде құбылып шыққан бозторғайлар сайрауы естіледі. «Жолай ән» («Попутная песня») «Жолай әні» («Попутная песня») - жарқын, ойнақы ән. Бұл әнде қозғалыс ұмтылыс, кездесудің елірген және ыстық күтуі, жүректің абыржыған дүрсілі сезіледі. Фортепиано партиясы - созылмалы және айқын ырғақ, поездің жылдам жүрісін доңғалағының гүрсілі, терезе аржағындағы пейзаждың өзгеруін жеткізеді. Ортаңғы бөлігінде жылдам әуен кең және байсалды әуенге ауысады. Викторина: Романс «Жаворонок», Н.Кукольниктің сөзіне «Петербургпен қоштасу» топтасынан https://www.youtube.com/watch?v=gu867xYbbMI&ab_channel=SuperLuckydream Романс «Я помню чудное мгновенье» А.Пушкиннің сөзіне https://www.youtube.com/watch?v=47M4-XyP1Tc&ab_channel=%D0%94%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%88%D0%BD%D1%8F%D1%8F%D1%88%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0 жүктеу/скачать 0,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|