5-топ Балғын Нұрсолтан Бейсенова Шарапат Бакытбеккызы Балнур Дуйсенгали Кызылгул Бектурова Таншолпан

Балғын Нұрсолтан

Бейсенова Шарапат

Бакытбеккызы Балнур

Дуйсенгали Кызылгул

Бектурова Таншолпан

Кеңестік қоғамның саяси, әлеуметтік және экономикалық дағдарысы

• КСРО-ның әкімшіл-әміршіл жүйесін демократиялық қайта құруға талпыныстар
• Одақтық басқару жүйесіндегі жекелеген мемлекеттік кәсіпорындардың республикаларға қайтарылуы
• Қайта құру мен жариялылықтың экономикаға әсері
• Қазақстандағы әлеуметтік мәселелердің себептері

Совет одағының коммунисттік партия билеушілерінің 1987-1991 жылдырындағы жүргізілген әлеуметтік-экономикалық саясатының жалпы атауы. Сол жылдары КСРО-да көптеген реформалар қабылданып, елеулі өзгерістер болды. Бұл идеяның қозғаушысы – ЦК КОКП бас хатшысы Михаил Сергеевич Горбачев болып табылды. Қайта құрудың басы деп 1987 жылды саналады, себебі 1987 жылдың қантар айындағы ЦК КОКП пленумында «қайта құру» саясаты мемлекттің дамуының бастапқы бағыты деп жарияланған.

«Қайта құру» деген термин 1986 жылы мамыр айындағы Горбачевтың Ленинград қаласына істі сапарында қалалық партия комитетінің активімен кездескенде бірінші рет айтылған. Осы термин ақпарат құралдарының тілшілерінің «арқасында» жаңа дәуірдің ұраны болып кетті.

КЕҢЕС ӨКІМЕТІ ОРНАҒАННАН КЕЙІН ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ ЖӘНЕ ЭКОНОМИКАЛЫҚ-ӘЛЕУМЕТТІК ҚАТЫНАСТАРДА ТҮБІРЛІ ӨЗГЕРІСТЕР ЖҮЗЕГЕ АСЫРЫЛДЫ. БАРЛЫҚ ЖЕРДІ МЕМЛЕКЕТ МЕНШІГІНЕ АЛУ, ПОМЕЩИКТЕР ЖЕРЛЕРІН ТӘРКІЛЕУ, ЖЕРДІ ШАРУАЛАРҒА ТЕГІН БЕРУ ТУРАЛЫ ДЕКРЕТ ЖАРИЯЛАНДЫ.

КЕҢЕСТІК ДӘУІРДІҢ АЛҒАШҚЫ КЕЗЕҢДЕРІНДЕ ӨНДІРІС ҚҰРАЛ-ЖАБДЫҚТАРЫН МЕМЛЕКЕТТІК МЕНШІГІНЕ АЙНАЛДЫРУ, ҚОҒАМДАСТЫРУ ІСІНЕ БАСШЫЛЫҚ ЖАСАУ МАҚСАТЫМЕН СОЦИАЛИСТІК МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАР, ОНЫҢ ІШІНДЕ ХАЛЫҚ ШАРУАШЫЛЫҚ ОРГНАДАРЫ ҚҰРЫЛДЫ. БАНКТЕР, ІРІ ӨНЕРКӘСІП ОРЫНДАРЫ, КӨЛІК, Т.Б. ШАРУАШЫЛЫҚТЫҢ ШЕШУШІ САЛАЛАРЫ МЕМЛЕКЕТ МЕНШІГІНЕ КӨШТІ. СӨЙТІП, ӨДІРІС ҚҰРАЛ-ЖАБДЫҒЫНА СОЦИАЛДЫҚ МЕНШІКТІ ОРНАТУ, ХАЛЫҚ ШАРУАШЫЛЫҒЫН ЖОСПАРЛЫ ДАМЫТУ, АЙМАҚТАРДЫҢ ЭКОНОМИКАСЫН КСРО ХАЛЫҚ ШАРУАШЫЛЫҒЫ КЕШЕНІНІҢ БІР БӨЛІГІ РЕТІНДЕ ӨРКЕНДЕТУ, Т.Б. НЕГІЗДЕРІНДЕ СОЦИАЛДЫҚ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖҮЙЕМІ ҚАЛЫПТАСА БАСТАДЫ.

СРО ҚҰРАМЫНДАҒЫ БАРЛЫҚ ОДАҚТАС РЕСПУБЛИКАЛАРДА 1980 ЖЫЛДАН КЕЙІН АСА КҮРДЕЛІ ЖАҒДАЙ БАСТАЛДЫ. МҰНДАЙ ЖАҒДАЙ ЕЛДІҢ ӘЛЕУМЕТТІК, ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЫШАНДАРЫНЫҢ ЖОҚТЫҒЫНАН ТУЫП ЕДІ. 1985 ЖЫЛЫ НАУРЫЗ АЙЫНДА КОКП ОРТАЛЫҚ КОМИТЕТІНІҢ БАС ХАТШЫСЫ БОЛЫП М.С.ГОРБАЧЕВ САЙЛАНДЫ. ҚЫЗМЕТІНІҢ АЛҒАШҚЫ КҮНІНЕН БАСТАП ЕЛДЕГІ ДАҒДАРЫС ЖАҒДАЙЫНЫҢ СЕБЕПТЕРІН АШУ ҮШІН БАТЫЛ ШАРАЛАР ЖҮРГІЗІП, КҮН ТӘРТІБІНЕ КАДР МӘСЕЛЕСІН ҚОЙДЫ. КОКП ОРТАЛЫҚ КОМИТЕТІНІҢ САЯСИ БЮРОСЫ МЕН ПРЕЗИДИУМЫ ЖАСЫНА КЕЛГЕН ҚАРТ АДАМДАРДАН ҚҰРАЛДЫ. 1982—1985 ЖЫЛДАРДА Л. И. БРЕЖНЕВ, М. А. СУСЛОВ ЖӘНЕ У.ЧЕРНЕНКО ҚАЙТЫС БОЛДЫ.[М. С. ГОРБАЧЕВ ЭКОНОМИКАЛЫҚ РЕФОРМАНЫ ЖҮРГІЗУДІ БАСТАУ ҮШІН ЖАС КАДРЛАРДЫ ТАРТА ОТЫРЫП, ӨЗ “КОМАНДАСЫН” ЖИНАДЫ. ПАРТИЯ ЖӨНЕ МЕМЛЕКЕТ БАСШЫЛЫҒЫНА КӨПТЕГЕН ЖАҢА АДАМДАР КЕЛДІ. 1985 ЖЫЛЫ 23 СӘУІРДЕ КОКП ОРТАЛЫҚ КОМИТЕТІНІҢ ПЛЕНУМЫ БОЛДЫ. ПЛЕНУМДА М. С. ГОРБАЧЕВ БАЯНДАМА ЖАСАП, СОЦИАЛИСТІК ҚОҒАМДЫ ДАМЫТУДЫҢ ЖАҢА МІНДЕТТЕРІН БЕЛГІЛЕДІ. ҚОҒАМДЫ ТҮБЕГЕЙЛІ ӨЗГЕРТУ ЖӨНЕ ӨЛЕУМЕТТІК ЭКОНОМИКАНЫ ДАМЫТУДЫ ТЕЗДЕТУДІ ТАПСЫРДЫ.

КСРО құрамындағы одақтас республикаларда 1980 жылдан кейін аса күрделі кезең басталды.

БАСШЫЛЫҚТЫҢ ӨЗГЕРІСТЕРДІ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ ҚАЖЕТТІГІН ТҮСІНУГЕ ҚАБІЛЕТСІЗДІГІ МЕН ДӘРМЕНСІЗДІГІ, ҚОҒАМДЫҚ ӨМІРДІҢ, ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ, АЗАМАТТАРДЫҢ ЖЕКЕ ӨМІРІНІҢ БІР ОРТАЛЫҚТАН БАСҚАРЫЛУЫ, ПАРТИЯЛЫҚ ЖӘНЕ МЕМЛЕКЕТТІК ФУНКЦИЯЛАРДЫҢ БІРІГУІ, ЗАҢДЫЛЫҚТЫҢ БҰЗЫЛУЫ, ЖАРИЯЛЫЛЫҚТЫҢ БОЛМАУЫ, ҒЫЛЫМИ-ТЕХНИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ПРОГРЕСТЕ АРТТАҚАЛУШЫЛЫҚ, БАҚЫЛАУСЫЗ БАСҚАРУ АППАРАТЫ, ИНФЛЯЦИЯ, ТАУАР ТАПШЫЛЫҒ, ХАЛЫҚТЫҢ ТҰРМЫС ДЕҢГЕЙІНІҢ НАШАРЛАУЫ, ТЕҢГЕРМЕШІЛДІК, ӘЛЕУМЕТТІК ӘДІЛЕТТІЛІКТІҢ ЖИІ БҰЗЫЛУЫ, ҰЛТАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРДАҒЫ ШИЕЛЕНІСТЕР ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАҒДАРЫСҚА АЛЫП КЕЛДІ.

1985 ЖЫЛДЫҢ КӨКТЕМІНЕ ҚАРАЙ ЕЛДЕ ЭКОНОМИКАЛЫҚ РЕФОРМА ЖҮРГІЗУ ҚАЖЕТТІГІ АЙҚЫН СЕЗІЛДІ. 1985 ЖЫЛЫ НАУРЫЗ АЙЫНДА КОКП ОРТАЛЫҚ КОМИТЕТІНІҢ БАС ХАТШЫСЫ БОЛЫП М.С. ГОРБАЧЕВ САЙЛАНДЫ. ҚЫЗМЕТІНІҢ АЛҒАШҚЫ КҮНІНЕН БАСТАП ЕЛДЕГІ ДАҒДАРЫС ЖАҒДАЙЫНЫҢ СЕБЕПТЕРІН АШУ ҮШІН БАТЫЛ ШАРАЛАР ЖҮРГІЗІП, КҮН ТӘРТІБІНЕ КАДР МӘСЕЛЕСІН ҚОЙДЫ.

М.С. ГОРБАЧЕВ ЭКОНОМИКАЛЫҚ РЕФОРМАНЫ ЖҮРГІЗУДІ БАСТАУ ҮШІН ЖАС КАДРЛАРДЫ ТАРТА ОТЫРЫП, ӨЗ «КОМАНДАСЫН» ЖИНАДЫ. ПАРТИЯ МЕН МЕМЛЕКЕТ БАСШЫЛЫҒЫНА ЖАҢА АДАМДАР КЕЛДІ.

1985 ЖЫЛЫ СӘУІРДЕ КОКП ОК-ТЫҢ ПЛЕНУМЫНДА ӘЛЕУМЕТТІК, ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУДЫ ЖЕДЕЛДЕТУ МӘСЕЛЕСІНЕ СӘЙКЕС ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМДЫ ҚАЙТА ҚҰРУ БАҒЫТЫ ЖАРИЯЛАНДЫ. БҰЛ БОЙЫНША ҚОҒАМДЫ ТҮБЕГЕЙЛІ ӨЗГЕРТУ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ЭКОНОМИКАНЫ ДАМЫТУДЫ ТЕЗДЕТУ ТАПСЫРЫЛДЫ. ҚОҒАМДАҒЫ АДАМДАРДЫҢ РӨЛІН АРТТЫРА ОТЫРЫП, ӨНДІРІСТЕ ТӘРТІПТІ КҮШЕЙТУ, ЕҢБЕККЕ ЫНТАЛАНДЫРУДЫ ЖЕТІЛДІРУ КӨЗДЕЛДІ.

Соғыстан кейінгі Қазақстанның халық шаруашылығының жағдайы.