Тәуелсіз Мемлекетер Достығының (ТМД) құрылуы. 1991 жылы 8 желтоқсанда РСФСР, Украина, Белеорусь басшылары Минск қаласында кесдесті (Беловеж келесімі). Талқыланған негізгі мәселелер – 1922 жылғы КСРО құру тұралы келісімшартты жою, Тәуелсіз Мемлекеттер Достығын құру. Бас қосуда осы мәселелер туралы қағаздарға қол қойылды. Бұл кездесуге Қазақстан Президенті Н.Ә.Назарбаев та, басқа Ортаазиялық республикалардың басшылары да шақырылмады.1991 жылы 13 желтоқсанда Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Туркіменстан, Тәжікстан басшылары Ашхабадта бас қосты. Орта Азия мемлекеттерінің басшылары Минск (Беловеж келесімі) шешімін қолдайтындықтарын білдірді. 1991 жылы 20 желтоқсанда Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан, Туркіменстан, РСФСР, Украина, Белорусь, Армения, Молдова Алматыда бас қосты. Оған Грузия бақылаушы есебінде ғана қатысты. 1991 жылы 21 желтоқсанда аталған 11 республиканың басшылары КСРО-ны ыдыратып, ТМД-ны құру туралы келісімге қол қойды.
КСРО-НЫҢ ыдырауы:1991 жылдың желтоқсан айының соңында болған оқиға 15 тәуелсіз мемлекет құруға алып келді. Оның себептері елдің экономикалық дағдарысында және қарапайым партиялық адамдардың қай партияның өкілі болса да, билікке деген сенімсіздігінде. Осыдан шығатын болсақ, КСРО-ның ыдырауы, бұл оқиғаның себептері мен салдары Жоғарғы Кеңестің мемлекет президенті М.С.Горбачевтің өздігінен бас тартқаннан кейін болуымен байланысты. Екі соғыста жеңіске жеткен елдің өмірін тоқтату туралы шешім қабылдады.Қазіргі кезде тарихшылар КСРО-ның құлауының бірнеше себептерін ғана анықтайды. Негізгі нұсқаларында мыналар бар:
Елдегі дін, цензура, сауда және т.б. саласындағы көптеген бостандықтарға тыйым салатын тым қатал саяси жүйе;
Горбачев үкіметінің Кеңес Одағының саяси жүйесін қалпына келтіруге бағытталған экономикалық және;
Аймақтардағы биліктің жетіспеушілігі, өйткені барлық маңызды шешімдерді Мәскеу қабылдады (тіпті аймақтардың құзыретіне кіретін мәселелерге қатысты);
Ауғанстандағы соғыс, АҚШ-қа қарсы қырғи қабақ соғыс, өмірдің кейбір салалары айтарлықтай қайта құруды қажет еткеніне қарамастан, басқа социалистік мемлекеттердің үнемі қаржылық қолдауы.
КСРО-ның ыдырауы – Кеңес Одағының экономикасында (ұлттық экономикасында), әлеуметтік құрылымында, әлеуметтік және саяси саласында орын алған жүйелі ыдырау процестері, бұл
1991 жылғы 26 желтоқсанда КСРО-ның тіршілігін тоқтатуға әкелді