510 млн км² Құрлықтың ауданы – 149,1 млн км² (29%)


Қазақстан аумағындағы аласа таулы өлкелер



Pdf көрінісі
бет59/145
Дата07.03.2023
өлшемі1,52 Mb.
#72350
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   145
 
Қазақстан аумағындағы аласа таулы өлкелер
 
 
Өзін қоршап тұрған аумақтан біршама биікке көтеріліп тұраған, терең тілімделген қатпарлы 
немесе қатпарлы-жақпарлы кең көлемді жер қыртысының құрылымы – таулар (таулы 
аймақтар) 
Батыс Қазақстанның жазықтары мен үстірттерінің аралығындағы шағын аумақты алып 
жатқан Оралдың оңтүстік шеті болып табылатын – Мұғалжар тауы
Биіктігі жағынан шыңдары дөңгелек, беткейі тегіс аласа таулы өлке – Мұғалжар  
Геологиялық құрылысы – кембрийге дейінгі және палеозойдың кварцитінен, кристалды 
тастардан, гранит пен құмтастан құралған. 
Мұғалжар параллель екі жотадан тұрады – Батыс және Шығыс
Батысы 
Шығысы 
Аласа таулы жер бедері біртіндеп 
солтүстікке қарай жіңішкереді.
Жотаның биік бөлігі 650 м асады. Ең биік 
нүктесі Үлкен Боқтыбай тауының 
абсолюттік биіктігі 657 м
Батыс және Шығыс жоталарын Біршоғыр ойысы бөліп жатыр 
Мүғалжар тауының оңтүстік шеті биіктігі 405 м-ге жететін бор мен палеоген дәуірлерінің 
борпылдақ сазды жыныстарынан құралған төбе – Шошқакөл бұйраты жалғасады.
Ембі мен Ырғыз өзендерінің аңғарларымен тілімденген тау – Мұғалжар тауы 
Өзі аттас түбектің солтүстік бөлігіндегі Ақтау мен Қаратау тауларынан тұратын аласа таулы 
өлке – Маңғыстау таулары
Триастың құмтасынан, метаморфты сазды тақтатас пен әктастан тұратын, терең тілімденген 
үстірт тәрізді аласа таулы өлке – Маңғыстау Қаратауы 
Ені 15 км-ге дейін, биіктігі 200 м-ге жететін әктасты жартастармен көтеріліп тұратын шеткі 
иіндерін үстірттер қоршап жатқан аласа тау жотасы – Қаратау жотасы 
Қаратау алды аңғарымен биіктігі 320 м жететін Ақтау куэста қырқаларымен шектеседі. 
Куэста – испан тілінде тау беткейі деген мағына береді. 
Бозащы түбегінің ойпатты жағалық жазығына ұласады – Солтүстік Ақтау 
Маңғыстау үстіртіне ұласады – Оңтүстік Ақтау 
Қаратаудың ең биік нүктесі – Бесшоқы 556 м, Шығыс Қаратауда орналасқан 
Батысында Торғай, шығысында Ертіс бойы жазықтар аралығында орналасқан таулы өлке - 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   145




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет