| 14. Бэконның эмпиризімі.
Негізінен философиялық ойлардың зерттеліп, өарастырылған бірнеше ойларыбар. Соның бірі - эмпиризм. Эмпиризм - тәжірибені білім көзі деп санайтын ой. Яғни, ең алған тәжірибе пайда болған, білім де тәжірибе арқылы пайда болған деген сенімді қолдайды.
Эмпиризмнің негізін қалаушы болып ағылшын философы және саясаткер Фрэнсис Бэкон белгілі, ол қазіргі заманның басқа ойшылдарымен қатар философияның ғылым бола алатындығына және біртұтас бола алатындығына сенімді болды. Ол ғылымды, білімді практикалық маңызы бар ең жоғары құндылық деп санаған. «Білім - бұл күш. Біз өзіміз білетін нәрсені ғана жасаймыз».
Бэконның пікірінше, табиғатты, өоғамды танудағы қиындық бізге де сыртқы факторларға да тәуелді емес, ол тек адамның ақыл-ойында, оны жоспарлау мен қолдануының негізінде жатыр деген болатын.
Бэкон құдайға сенетіндердің бірі болды, сондықтан оның пікірінше, ғылымның аспан сферасы немесе жер болуы, сондықтан білім көзі екі сферадан тұрады: біреуі теология болса, ал екіншісі философиядан шығады. Құдайға сену аян арқылы ашылып, содан кейін зайырлы шындық тәжірибе мен парасатқа негізделген деп өз еңбектерінде өарастырған.
Эмпиризм, білім - еремет ашылулар мен өнертабыстарға апаратын ең жақсы нұсқаулық, ақиқатқа апаратын қысқа жол. Бұл әдіс ең үлкен күш ретінде әрекет етеді, өйткені ол адамның практикалық және теориялық қызметін бағдарлайды. Жаңа ашылуларға ең қысқа жолды көрсете отырып, адамның табиғатқа деген құдіретін арттырады.
Табиғаттың тылсым күштері білімге бағыну арқылы ғана ашылады. Істі істей алатын адам күшті емес, ол істі білетін адам күшті деп есептеледі. Бұл айтылған сөздер 16 ғ. бастап өзіндік күшін әлі күнге дейін жоймаған.
Достарыңызбен бөлісу: |
