Мақсаты: Топырақтану процессі, негізгі топырақ түрлерінің құрамы мен құрылысы,
топырақ экологиялық негізі, сондай-ақ топырақ беткейінің географиялық негізінің
қалыптасуын терең білетін маманды дайындау.
Мазмұны: Топырақтану жəне биогеотехнология саласы биотехнология қосымшасы –
жемі, руданы өндеу жəне байыту, екіншілік өнім ретінде ағын судан металды бөлу
жəне концентрлеу, мұнай азайып бара жаткан жерлерден қалдық үлгінің
экстракциясы. Табиғатты қорғау саласының қосымшасы – қошаған ортаны мұнайдың
ластануынан қорғау, су, теңіздер, өзендердің беткейлік мұнай пленкасын жою.
Биогеотехнологиялық интенсификациялау үшін микроорганизмдердің гендік-
инженериялық штамдары. Топырақ беткейінің қалыптасу заңдылықтары. Топырақ
классификациясы. Шымды топырақтар. Гидроморфты топырақтар, оларды қолдану
ерекшеліктері мен мелиорациясы. Аллювиалді топырақтар, оларды ауыл
шаруашылықта қолдануы. Криогенді топырақтар. Көп жылдық тоңның жағдайында
топырақтану ерекшеліктері. Тундралы глеевті топырақтар. Ақшыл сұрғылт түсті
топырақ жəне сортаң топырақтар. Сұрғылт орманды топырақтар. Орманның қоңыр
топырақтары (Қызғылт). Қара топырақ, оларды ауыл шаруашылығындағы қолдану
ерекшеліктері. Сортаң, құрғақ жəне ашық шөлейт, олардың таралуы мен пайда болу
жағдайы. Топырақ беткейінің жəне топырақтың экологиялық тұрақтылығы: бағалау,
мүмкіндігі, болжам. Топырақ эрозиясы. Топырақ дегумификациясы. Екіншілік
сорлану. Қиды дұрыс қолданбаудан топырақтың ластануы. Ауыр металдар, мұнай
жəне мұнай өнімімен топырақтың ластануы. Топырақтың радиоактивті ластануы.
Ландшафтар мен антропогенді топырақ рекультивациясы. Топырақтық беткей жəне
топыраққа оптимизациялық модельдеу техногенді əсер ету.
Күтілетін нəтиже: Топырақ бөліктері типтері функцияналдық жəне құрамы, құрылыс
ерекшеліктерін мінездеме біруді магистрант білуі керек. Жер беткейлік топырақ
орыны, оның топырақтық ерекшелік типін білу, анықтау. Топырақ типтерінің
экологиялық ерекшеліктерін анықтау. Топыраққа сараптамалау комплексі жəне
антропогенді əсері мінездемесі. Берілген пəнді меңгергеннен кейін білім беру
бағдарламасына сəйкес магистранттың біліктілігі мен тəжірибесі білімі қалыптасады.
KPD 5210 Қазақстанның перспективті дақылдары
Кредит саны – 2
Пререквизиттер: Ботаника, Зоология, Агрономия Негіздері .
Постреквизиттер: Магистерлік жұмысты орындау, болашақ кəсіби қызмет.
Мақсаты: Ботаниканың жетістіктері мен заманауи білімді ескере отырып,
өсімдіктердің құрылымы жəне дамуымен, негізгі өсу заңдылықтарымен, атқаратын
функциясына байланысты вегетативті жəне генеративті мүшелерінің ішкі
құрылысымен, өсімдік түрлерінің құрамы, негізгі элементтерімен таныстыру.
Мазмұны:
Қазақстанда
өсетін,
өсімдік
түрлері,
олардың
Қазақстан
Республикасындағы ұлттық шаруашылығындағы токсономикалық жағдайы жəне мəні.
Негізігі дəстүрлі емес жəне аз қамтылған азықтық культураның жасау технологиясы
мен морфологиясы, биологиясы сұқрақтарын оқу, дəстүрлі емес жəне аз қамтылған
азықтық культураның жасау технологиясы үздіксіз колдану жəне өндеу əдістерін
меңгеру. Қазақстандағы өсімдіктердің жабайы жəне мəдени түрлерінің келешегі.
Өсімдіктердің жіктелуі мен таралу заңдылығының негізі жəне олардың Қазақстан
Республикасының шекарасындағы бірлестігі. Қазақстан Республикасы өсімдік
əлемінің рациональді негіздерін қолдану мен эндемитикалық түрлерімен танысу.
Климатикалық
түрлер
əдісі.
Флораның
эколого-тарихи
сараптама
əдісі.
Интродуценттерді
тандаудың
флорогенетикалық
əдісі.
Геоботаникалық
эдификаторлар əдісі. Жүйлі-экологиялық əдісі. Жаңа культуралары. Бар культуралары
жаңа түрлері. Бар культуралар үшін жаңа белгілер көзі. Əртүрлілік ортасы. Пайда болу
ортасы. Рекомбинациялы ортасы. Жазба жүргізу. Карантин. Пайдалы жабайы
өсімдіктер
қолдану
преспективасын
болжау.
Декорлы-гүлді
өсімдіктер
интродукциясы. Өсімдіктердің тропикалық жəне субтропикалық интродукциясы.
Табиғаттағы жəне интродукциядағы тұқым генофонды.
Күтілетін нəтиже: Курсты аяқтаған кезде білу керек-өсімдіктердің құрылысының
негізгі жағдайы; зерттеу əдістері; ағзалар функциясы жəне құрылысы негіздері,
тəжірибелік кəсібилігі үшін культура маңызы: мəліметті медицинада, ауыл
шаруашылығында, биотехнологияда қолдану; өсімдіктерді зерттеу əдістерін меңгеру,
ғылыми зерттеу кəсібінде жəне тəжірибеде теориялық жəне тəжірибелік алған
біліктілігін қолдана білу.
MSh 5210 Мал шаруашылығы
Кредит саны – 2
Пререквизиттер: Зоология, Ветеринария негіздері, Морфология, Адам жəне
жануарлар физиологиясы.
Постреквизиттер: Магистерлік жұмысты орындау, болашақ кəсіби қызмет.
Мақсаты: Еліміздегі жəне шет елдердегі мал шаруашылығының жағдайы туралы
терең білі беру, ірі қара малдың биологиялық жəне шаруашылық ерекшеліктері,
экологиялық талаптарды ескере отырып аз шығын кетіріп олардан мүмкіндігінше көп
өнім алу.
Мазмұны: Жануарлар жүйесі жəне ағза функциясы мен құрылысы. Ірі қара
малдарының биологиялық ерекшеліктері. Төлдерінің өсуі мен дамуы. Жануарлардың
өнімділігі, түрлері мен асылдандыру сапасы. Малдармен селекциялық-генетикалық
жұмыс. Ірі қара малдардың анатомиялық жəне физиологиялық ерекшеліктері. Сүйегі,
бұлшық еті жəне жылқылардың тері қабығы. Тыныс ағзасы. Қан жəне қан айналым
жүйесі. Ас қорту ағзасы. Сезім ағзасы. Жоғары нервтік типтерінің қызметі. Ірі қара
малдардың пайда болуы жəне үй шаруашылығын үйрету. Ірі қараның сүт өнімділігі.
Сүт өнімділігінің есептеу жəне бағалау əдістері. Сүттің технологиялық қасиеті. Ірі
қараның ет өнімділігі. Адамның тамағамындағы еттің мəні. Ірі қараның тірі жəне
сойыс ет өнімділігінің бағасы.
Күтілетін нəтиже: Білім алушылар ірі қараның биологиялық ерекшеліктерін білу
керек; Ірі қараның тұқымдарының əр түрлі бағыттағы өнімділігі; əр түрі ірі қараны
жаздық жəне жайылымдық гигиенасы мазмұны, оларды баптау; Ірі қараны тасымалдау
ережесі; ірі қара жұмысшыларының еңбек гигиенасы; ірі қараларды көбейту əдісі; ірі
қара шаруашылығындағы асылдандыру жұмысының ерекшеліктері. Істей алу керек: əр
түрлі жас топтары ірі қара малдардың тамақтарының рационың есепке алу; ірі
қараларды күту жəне баптау кезінде теориялық материалдарды тамақтандыруда
қолдану; 1 га жайылмға жүктемесін есепке алу; сүтті бағалауда заманауи құралдар мен
жабдықтарда жұмыс жасау. Мал шаруашылық орындарының микроклиматының
бағалу əдістерін меңгеру; мал шаруашылығында технологиялық жабдықтарды
қолдану əдістері; мал шаруашылығына замануи технологияларды енгізу бойынша
аурулардан сауықтыру əдісі; қоршаған отаны қорғау бойынша іс шараларды
ұйымдастыру жəне табиғи ресурстарды рациональді қолдану əдістері.
KSh 5210 Құс шаруашылығы
Кредит саны - 2
Пререквизиттер: Зоология, Ветеринария негіздері, Морфология, Адам жəне
жануарлар физиологиясы.
Постреквизиттер: Магистерлік жұмысты орындау, болашақ кəсіби қызмет.
Мақсаты: Құс шаруашылығы өнімдерін өндірудің технологиялық үрдістерін
ұйымдастыру үшін құс шаруашылығы саласынан теориялық жəне тəжірибе-лік білім
алу.
Мазмұны: Құстардың жүйесінің жəне ағзалары функциясы мен құрылысы. Жабайы
жəне үй құстардың биологиялық ерекшеліктері. Эмбриондардың даму жəне көбейю
ерекшеліктері. Балапандарының өсуі мен дамуы. Құстардың өнімділік, тұқымы мен
асылдандыру сапасы. Жұмыртқалаушы жəне бройлер құс тұқымдарының селекциялы-
генетикалық жұмысы. Ауыл шаруашылық құстардың өнімділік көрсеткіші. Құс
шаруашылығындағы интенсивті жəне экстенсивті технологиялары. Құс шаруашылық
өнімдерінің
түрлері.
Құс
өнімінің
ассортиментін
кенейтудегі
ферма
шаруашылықтарының рөлі. Инкубаторлар. Инкубация технологиясы. Инкубацияның
биологиялық бақылау. Фермалық шаруа үшін құстардың тұқымдары мен түрлері.
Кростар. Тұқым таңдау. Ферманың орналасуы. Балапандар мен ересек құстарды дұрыс
тамақтандыру мəні. Жем түрлері. Азықтандырудың уақыты мен типтері.
Азықтандыруды қалыптандыру. Рациондардың құрылымы. Жемдерге экологиялық
талаптар. Құс шаруашылығының қалдықтарынан ақуыздық жемді өндіру
технологиясы. Қауырсын-жүнді шикізаттарды қайта өңдеу технологиясы. Қаздардың
қауырсын-жүнді шикізаттарының сапасы жəне оны алу технологиясы. Құс
шаруашылығының қалдықтарын утилдеу. Келешекті биоэнергетикалық кешен. Құс
фабрикаларының ағынды суын тазалау. Газдар, шаңдар, жемдік емес қалдықтарды
утилдеу. Қалдықтарды утилдеудің экологиялы-экономикалық аспектілері.
Күтілетін нəтиже: Құс шаруашылығы жоғары сапалы экологиялық таза өнімін
өндірісімен оның өндірісіне минимальді шығым арқылы басқара білу; заманауи
жабдықтарды қолданумен ресурсты үнемдеу технологиясын қолдану, құс
өнімділігінің генетикалық потенциалын максимальді жүзеге асыру жəне жоғарғы
сақтауды қамтамасыз ету; өздігінен ғылыми зерттеу жұмыстарын жүргізу өндірістік
технология аумағында жəне заманауи əдістемелер мен алған нəтижені сараптамалау
бойынша құс шаруашылығының өнімін өндеу; құс шаруашылығының тиімділігін
жоғарлату бойынша жаңа технологиялық шешімдерді өндеу; құс шаруашылығының
өнімдерін өндіру мен жоғары технологиялық өндірістер ұйымдастыру.
ZhSh 5210 Жылқы шаруашылығының
Кредит саны - 2
Пререквизиттер: Зоология, Ветеринария негізі, Морфология, Адам жəне жануарлар
физиологиясы.
Постреквизиттер: магистерлік жұмысты орындау, болашақ кəсіби қызмет.
Мақсаты: Білім алушыларды жылқы шаруашылығына баулу; білім алушыларда
жылқы шаруашылығы бойынша практикалық дағдыларды жəне теориялық негізін
қалыптастыру.
Мазмұны: Жануарлар жүйесі мен мүшелерінің функциясы жəне құрылысы.
Жылқылардың биологиялық ерекшеліктері мен жылқы шаруашылығы негізі.
Жылқылардың скелеті, бұлшық еттері мен тері кабыршағы. Тыныс алу мүшелері. Қан
жəне қан айналым мүшелері. Ас қорту мүшелері. Сезім мүшелері. Жоғарғы жүйке
қызметтерінің түрлері. Жылқының биологиялық ерекшеліктері. Төлдің өсуі мен
дамуы. Жануарлардың өндірістік, тұқымы мен өнімділігі, жануарлардың асыл
тұқымдары. Спорттық, жұмыс жылқыларымен селекция-генетикалық жұмыстар
жүргізу. Жылқы етінің химиялық құрамы мен тағамдық қасиетті. Етінің массасы
жəне сойыс шығымы. Етті жылқы шаруашылығының ұйымдастыру формасы. Бие
сүтінің химиялық құрамы мен тағамдық қасиетті. Биені сауы жəне қымыз өндірісі.
Таза тұқымды көбейтудің түсінігі мен генетикалық негізі. Линиялар бойынша көбейюі.
Жылқы тұқымдары. Жылық шаруашылығындағы шағылыстырудың түсінігі мен
генетикалық негізі. Шағылыстыру түрлері, олардың мағынасы. Жылқы қылығының
ерекшеліктері, жағымсыз қылықтары. Селекциялық-шағылыстыру жұмыстары.
Күтілетін нəтиже: Жалқы басының тұқымын білу, жылқының биологиялық
ерекшеліктері, олардың өнімшілдігі, сүттің өндіру технологиясы, қымыз жəне ет,
жылқыларды тасымалдау жəне оларды күту. Тұқымына қатысты қасиеттерін дұрыс
бағалай білу, жылқыларды дұрыс экстерьері барын тандау жəне жағымсыз
қасиеттерін, тұқымынын кемшіліктері мен ақаулықтарын айыру, жылқыларды өсіру,
ет жəне сүт пен қымыз өндіру үшін өсіру, сонымен қатар жылқыларды тісіне
байланысты жасын анықтау.
ТАҢДАМАЛЫ ПƏНДЕР КАТАЛОГЫ
І. ПРОФИЛЬДЫ ПƏНДЕР (ПП)
Модуль 7 – Биотехнологияның қазіргі заманғы мəселелері мен əдістері
VMMShZBM 5303 Ветеринарлық медицина мен мал шаруашылығының
заманауи биотехнологиялық мəселелері
Кредит саны - 2
Пререквизиттер: Салалық биотехнология мен селекцияның заманауи мəселелері,
Адам жəне жануарлар иммунологиясы, Биотехнологияның молекулалы-генетикалық
негіздегі; Биотехнологиялық өндірістің микробиологиялық негіздері; Жануарларды
көбейту биотехнологиясы мен селекциясының негіздері.
Постреквизиттер: Биотехнологияның заманауи əдістері; зооантропонозды ауруларды
балау жəне дауалаудың заманауи əдістері; мал шаруашылығы өнімдерінің
ветеринарнлық-санитарлық сараптау жəне қауіпсіздігі; ауыл шаруашылық жəне сəндік
жануарларды
көбейту
биотехнологиясы;
микроорганизмдердің
екіншілік
метаболиттерін алудың технологиялық үрдістері; болашақ кəсіби қызмет.
Мақсаты: Ветеринарлық медицина мен мал шаруашылығының өзекті мəселелерін
игеру; дəстүрлі жəне заманауи биотехнологияның əдістерін заманауи мəселелерді
шешуде қолдану.
Мазмұны: Биотехнологияның даму кезеңдері мен оның ветеринарлық медицина мен
мал шаруашылығының мəселелерін шешуінде үлесі. Биотехнологиялық фармациялық
жəне ветеринариялық препараттарды құруда негізгі жолдары. Ғылыми iргелi
зерттеулер, ББЗ-ды алуын зертханалық регламенті, дəрiлік заттардың клиникалыққа
дейiн жəне клиникалық сынаулар, дəрi препараттардың ірі масштабты өндiрiсi. Халық
шаруашылығы үшiн биотехнологияның негiзгi бағыттары, келешегі мен мəнi. Мал
шаруашылығының əр түрлi салаларының дамытуында биотехнология, микробиология,
биохимия, молекулалық биология жəне молекулалық генетикасының үлесi.
Малдардың жаңа түрлерiнiң өсіруінде жасушалық (гибридомалық) технологияның
мүмкiндiктерi. Жануар ұлпасы мен жасушалары əр түрлi дəрiлік заттар жəне
биопрепараттарды алу үшiн жануарлар биотехнологиясында қолдану
Күтілетін нəтиже: Магистранттар білуі қажет – əлісмдік ғылымның жетістіктерін,
инфекциялық жəне инвазиялық ауруларды балау, дауалау жəне емдеу əдістерін
жетілдіру бойынша С.Сейфуллин атындағы Казақ агротехникалық университетінің
ғалымдарының еңбектерін; еліміздегі қазіргі кездегі экономикалық жəне əлеуметтік
ахуалды; прокариоттық жəне эукариоттық микроорганизмдердің жаңа штамдарын
əзірлеудің заманауи тəсілдерін; ветеринарлық медицина мен мал шаруашылығы
саласында жасушалық жəне гендік инженерияның мəселелері мен жағдайын;
заманауи биотехнологияның биоқауіпсіздіук мəселелерін.
SBSKM 5203 Салалық биотехнология мен селекцияның қазіргі мəселелері
(салалары бойынша)
Кредит саны - 2
Пререквизиттер: Генетика, Биохимия, Биотехнология, Өсімдіктер мен ауыл
шаруашылық жануарлардың физиологиясы, Ауыл шаруашылық жануарларды
сұрыптау жəне көбейту. Өсімдіктер генетика, өсімдіктер биохимиясы, Цитология,
Ботаника, Өсімдіктер селекциясы, Молекулалық биология мен генетикалық
инженерия негіздері.
Постреквизиттер: Жеке зоотехния, Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру
технологиясы, Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы.
Мақсаты: Ауыл шаруашылық жануарлардың биологиялық жəне шаруашылық
ерекшеліктері туралы теориялық жəне тəжірибелік білімдер жүйесін маристранттарда
қалыптастыру; алған білімдерін жануарлардан сəйкесінше өнімдерді алуда;
көбейтудің ғылыми негізделген əдістерін қолданып жануарларды өсіруде, күтуде,
сонымен қатар бəсекеге қабілетті мал шаруашылығы өнімдерін өндіру
технологияларын жетілдіруде қолдануға дағдылану.
Мазмұны: Салалық биотехнологияның заманауи мəселелері жəне жануарлар
селекциялық белгілері мен оларды бағалау əдістері; көбейту əдістері; ауыл
шаруашылық жануарларды саралау жəне іріктеу; ауыл шаруашылық жануарлары
өнімділігінің стандартты талаптары; асыл тұқымдық есеп; селекциялық жетістіктердің
апробациясы; ірі масштабты селекция. Жануарларды көбейту биотехнологиясы.
Өсімдік шаруашылығында тəжірибелік селекция жетістіктері. Өсімдіктердің ауруларға
жəне зиянкестерге төзімділігін сұрыптау. Өсімдіктердің ауруларға жəне зиянкестерге
төзімділік механизмі, сорттардың төзімділік генотиптері, жұқпалы жəне қоздырғыш
ортаны тудыру əдістері, өсімдіктерді жасанды жұқтыру, өсімдіктердің ауруларға жəне
зиянкестерге төзімділігін бағалау. Биотехнологияның даму кезеңдері, салалары,
объектілері, дақылдарды алу, мақсатты өнімді алу қабілетін анықтау,
биотехнологиялық өндірісте қолданылатын əдістер. Өнеркəсіптік шикізат пен азық
түліктің қауіпсіздігі, шикізат қауіпсіздігінің мемлекеттік стандарттары, санитарлық
талаптары, бақылауы.
Күтілетін нəтиже: Жануарлардың өнімділігін жəне өнімнің сапасын бағалаудың
кешенді əдістерін игеру, мал шаруашылығының технологияларын тиімді қолдана алу,
жануарлардың генофондын заманауи бағалаудың кешенді əдістерін жəне ғылыми
негіздерін игеру, малдарды өсіру, төлдерді өсіру жəне күту əдістерін білу.
MAZBM 5303 Микология жəне альгологияның заманауи биотехнологиялық
мəселелері
Кредит саны - 2
Пререквизиттер: Микология негіздері, Альгология, Биология, Цитология, Генетика,
Бейорганикалық химия, Молекулалық биология, Молекулалық генетика.
Постреквизиттер: Магистерлік жұмысты орындау, болашақ кəсіби қызмет.
Мақсаты: Микология жəне альгологияның заманауи биотехнологиялық мəселелерін
игеріп, заманауи биотехнология салалары бойынша білімдерін шыңдау.
Мазмұны: Микроорганизмдер мен балдырлар биотехнологиясының заманауи
қолданбалы аспектілері. Саңырауқұлақтар мен балдырларды қолдану арқылы жасуша
жəне молекулалық биологияның жетістіктерін биотехнологияның түрлі салаларында
пайдалану. Микроорганизмдер биотехнологиясындағы гендік инженерлік зерттеулер.
Биологиялық дақылдарды биосенсорлық жүйелерде қолдану. Экология жəне
биогеотехнологияда
тегі
органикалық
жəне
бейорганикалық
заттардың
биотехнологиялық трансформациясын қолдану келешегі. Биотехнологияның түрлі
салаларында
компьютерлік
технологиялардың
жетістіктері
мен
келешегі.
Микроорганизмдердің дамуының басты бағыттары. Биотехнология - бағалы
генотиптердің ұрпақтарының үдемелі көбеюінің əдісі ретінде. Əлемдік гендік қор
жəне оның микроорганизмдердің селекциясындағы маңызы. Микроорганизмдердің,
балдырлардың өнімділігін арттырудың жəне олардың ауруларға жəне зиянкестерге
қарсы
резистенттілігін
арттырудың,
өнімдерінің
сапасын
арттырудың
биотехнологиялық əдістері. Микроорганизмдер мен микроскопиялық өсімдіктер
селекциясы мен биотехнологиясында генетикалық трансформацияны қолдану
Күтілетін нəтиже: магистранттар білуі қажет – балдырлар, саңырауқұлақтар жəне
саңырауқұлақ тəрізді организмдердің негізгі терминдерін, түсінігін, жасушаларының
құрылымын; көбею ерекшелігін, даму циклін; таксономиялық топтарының негізгі
ерекшеліктерін, басты өкілдерін, балдырлардың, саңырауқұлақтар жəне саңырауқұлақ
тəрізді организмдердің продуцент ретінде маңызын; альгологиялық жəне
микологиялық білімдерін ғылыми-педагогикалық жəне табиғатты қорғау қызметінде
қолдану; альгология жəне микология əдістерін тəжірибелік зерттеулерді қолдану.
OShTZBM 5303 Өсімдік шаруашылығы мен топырақтанудың заманауи
биотехнологиялық мəселелері
Кредит саны -2
Пререквизиттер: Салалық биотехнология мен селекцияның заманауи мəселелері
Постреквизиттер: Кəсіби қызмет.
Мақсаты: Жалпы топырақтану негіздерін, топырақтың морфологиялық белгілерінің
сипаттамасын, физикалық, химиялық жəне биологиялық қасиеттерін, өнімділігін,
топырақтың
маңызды
түрлерінің
құрамын,
биотехнология
мен
өсімдік
шаруашылығының басты мəселелерін магистранттарға оқыту.
Мазмұны: Тəжірибелік селекциясының жетістіктері. Ауруларға жəне зиян
келтiрушiлерге төзімділікке өсiмдiктерiнiң селекциясы. Зиян келтiрушiлерге жəне
ауруларға өсiмдiктердiң төзімділік механизмі, өсiмдiктер сорттардың төзімділік
генотиптері, инфекция жəне арандатушы орталарды құру əдiстерi, өсiмдiктерді
жасанды жұқтыруы, өсiмдiктерді зиян келтiрушiлерге жəне ауруларға төзімділікке
бағалау. Топырақтың қарапайым үрдістері. Топырақтың қалыптасуы туралы үйрету:
климаттың, тірі ағзалардың, таулы породалардың жəне рельефтің маңызы.
Антропогендік фактордың əсері. Топырақтың қалыптасуы. Таулы породаның
желденуі (физикалық, химиялық, биологиялық). Топырақ жасы. Тыңайтудың жүйесі.
Топырақ құнарлылығын сақтау мəселелерi. Биоремедиация. Топырақ құнарлылық
жоғарылататын биологиялық препараттар.
Достарыңызбен бөлісу: |