№№7-12(85-90), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014

№№7-12(85-90), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014          ISSN 2307-017X 
                         – M   n  čn h  ss  dov n j – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
61 
4. Қазақ КСР Жоғарғы Соты, Алматы қаласы, Гоголь көшесі, 33, 20 желтоқсан, 
1996 дыл. 
5.  Қазақ  КСР  Жоғарғы  Соты,  Алматы  қаласы,  Гоголь  көшесі,  38,  шығыс 
№14/52, 9 наурыз, 1967 жыл. 
6.  І  дәрежелі  «Ардақты  Ана  медалінің»  куәлігі,  Сапарғалиева  Қаншайым,  23 
наурыз, 1967 жыл. 
7. ІІІ дәрежелі «Ардақты Ана» орденінің кітапшасы, Сапарғалиева Қаншайым, 
30 қыркүйек, 1971 жыл. 
8.  «Еңбек  ардагері»  медалінің  куәлігі,  Сапарғалиева  Қаншайым,  халық 
депутаттары Семей облыстық Кеңесінің Төралқасы, 1 қараша, 1990 жыл. 
Атамбеков  Сапарғалидың  өмірі  мен  қызметіне  байланысты  НКВД/КГБ 
тарапынан берілген түпнұсқа құжаттар тізімі: 
1.  Атамбеков  Сапарғалидың  Алматы  абақтысында  (КГБ  тергеуінде)  45 
жасында  қайтыс  болуына  қатысты  1938  жылғы  25  ақпандағы  №535  тіркелген, 
АХАЖ мөрімен және іс қағазын жүргізушінің қолымен куәландырылған құжат: 
 
 
 
2.  Атамбеков  Сапарғалидың  өмірі  мен  қызметіне  байланысты  Қазақ  КСР 
Жоғарғы Соты тарапынан берілген құжат. 
Қазақ  КСР  Жоғарғы  Соты  тарапынан  1966  жылғы  20  желтоқсанда  Семей 
облысы,  Үржар  аудандық  әлеуметтік  қамсыздандыру  мекемесінің  басшысы  Т. 
Жаксыбаевқа жолданған жауабы.                    

№№7-12(85-90), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014          ISSN 2307-017X 
                         – M   n  čn h  ss  dov n j – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
62 
 
3.  КГБ  тарапынан  берілген  Атамбеков  Сапарғалидың  өмірі  мен  қызметіне 
байланысты  құжат.  1965  жылғы  18  қазанда  Қазақ  КСР  Министрлер  Кеңесі 
жанындағы Мемлекеттік Қауіпсіздік Комитеті төрағасының орынбасары, полковник 
А. Тлеулиевтің қолы қойылып, КГБ мөрімен куәландырылған құжат. 
 

№№7-12(85-90), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014          ISSN 2307-017X 
                         – M   n  čn h  ss  dov n j – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
63 
4. 1967 жылғы 9 наурызда Қазақ КСР Жоғарғы Соты Төрағасының орынбасары 
Е. Грабарник пен бас бухгалтер С. Новоселевтің қолдары қойылған және Қазақ КСР 
Жоғарғы  Сотының  мөрі  басылған  анықтама.  КСРО  Министрлер  Кеңесінің  1955 
жылғы 8 қыркүйектегі №1655 Қаулысының негізінде Қазақ КСР Жоғарғы Сотында 
аға  хатшы  қызметін  атқарған  Атамбеков  Сапарғалидың  ақталғаны  және  әйелі 
Атамбекова Ендіғойға Қазақ КСР Жоғарғы Соты тарапынан жүз бес рубль көлемінде 
2 айлық жәрдемақы төленгені туралы анықтама. 
 
 
 
5. 
Атамбеков  Сапарғалидың  жұбайы,  әжеміз  Атамбекова  Ендіғой 
Асылбекқызы (1900-1985). 
 

№№7-12(85-90), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014          ISSN 2307-017X 
                         – M   n  čn h  ss  dov n j – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
64 
6. Атамбеков Сапарғалидың қызы Қаншайым Сапарғалиқызы (1936-2003). 
 
 
 
7.  Сапарғалиева  Қаншайым  апамыздың  1967  жылғы  23  наурызда  І  дәрежелі 
«Медаль  материнства»,  1971  жылы  ІІІ  дәрежелі  «Материнская  Слава»  ордені 
марапатына ие болған куәлігі мен медалі. 
 
 
 
 
 
 

№№7-12(85-90), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014          ISSN 2307-017X 
                         – M   n  čn h  ss  dov n j – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
65 
 
 
8.  Сапарғалиева  Қаншайым  апамыз  1990  жылы  10  желтоқсанда  «Еңбек 
ардагері» медалімен марапатталған. 
 
 
 
9.  Сапарғалиева  Қаншайым  апамыздың  1967  жылғы  26  шілдеде  Семейдің 
Крупская атындағы педагогикалық институтының «Қазақ тілі мен әдебиеті» бөлімін 
бітіргендігі туралы дипломы. 

№№7-12(85-90), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014          ISSN 2307-017X 
                         – M   n  čn h  ss  dov n j – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
66 
 
 
Резюме 
Исследовательская  работа  посвящена  общественному  деятелю  Атамбекову 
Сапаргали Атамбекулы, его жизни и деятельности. 
Ключевые слова: Атамбеков Сапаргали Атамбекулы, жизнь и деятельность. 
 
Summary 
Investigate  work  public  benefactor  A   b кov  S p  q     A   b к Iy`s  life  and 
labour tract. 
Key words: Atambeкov Saparqali AtambeкuIy, Life and Labour tract, work.   
 
ЮЛДАШЕВА Хуршида Мадалиқызы, 
№93 жалпы білім беретін мектебі «Ағылшын тілі» пәнінің мұғалімі, 
Ақсукент ауылы, Сайрам ауданы, Оңтүстік Қазақстан облысы, 
Қазақстан Республикасы 
 
ТҰЛҒАНЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУДАҒЫ АҒЫЛШЫН ТІЛІНІҢ МАҢЫЗЫ 
 
Заман талабына сай шетел тілінің пән ретінде қажеттілігі артып келеді. Шетел 
тілін  оқытудағы  басты  мақсат  –  оқушыларды  шетел  тілінде  қарым-қатынас  жасай 
алуға дағдыландыру, шет тілін үйрете отырып, ана тілін құрметтей білетін, өзге тілді 
білуге құштар білімді азамат тәрбиелеу. 
Тіл – қарым-қатынас құралы. Тіл сөйлеу арқылы жүзеге асады, сөйлеу арқылы 
ғана  дамып,  өмір  сүреді.  Ендеше,  біз  шет  тілін  оқыту  туралы  айтқанда,  оны  ең 
алдымен қатынас құралы ретінде оқимыз. Себебі ол жоғары динамикалы, жаһандану 
дәуірінде  өмір  сүру  үрдісін,  ойлау  мен  қарым-қатынасты  түбегейлі  өзгертетін, 
жетілдіретін байланыс құралы. 
Қазіргі  таңда  ағылшын  тілін  көптеген  елдер  өздерінің  екінші  ана  тілі  ретінде 
қабыл  алып,  жаппай  меңгеріп  жатыр.  Себебі,  әлемде  нанын  тауып,  бала-шағасын 
асырап, дәл осы ағылшын тілі арқылы күндерін көріп жатқан мемлекеттер жетерлік. 
Мәселен,  көп  ұлысты,  көп  құрамды  Үндістан  мемлекетін  бірлестіріп  отырған  – 

№№7-12(85-90), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014          ISSN 2307-017X 
                         – M   n  čn h  ss  dov n j – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
67 
ағылшын тілі. Ағылшын тілі жаһан бойынша 45 мемлекеттің ресми мемлекеттік тілі. 
Ал  24  мемлекеттің халқы  ағылшын  тілін  өз  ана  тілі  ретінде  жариялаған.  Ағылшын 
тілінде  сөйлеушілердің  96%  ағылшын  тілінің  өкілі  емес  адамдар  болып  отыр  деп 
есептелуде. Әлемдік келісімшарттардың 80% ағылшын тілінде жасалады. 
Президентіміз  Н.Ә.  Назарбаев  жастарға:  «Ағылшын  тілін  үйреніңдер,  бүкіл 
әлемнің  білім-ғылымы  сол  тілдің  негізінде  жатыр.  Әлемдік  бәсекеге  қабілетті  ел 
боламыз  десек,  бұл  тілді  жаппай  меңгеру  керек»,  -  деген  сөзін  жиі  айтуының  да 
негізі  бар.  Ағылшын  тілі  –  бүкіл  әлемді  біріктіріп  отыр,  тіпті  көптілділікке  негіз 
болып  отырған  да  –  осы  ағылшын  тілі.  Ағылшын  тілі  арқылы  әлем  өзара 
коммуникациялық  байланысқа  түсіп,  интеграциялану  үрдісімен  барлық  ұлттар 
бірігіп жатыр. Әлем ғаламдануда, әрі осы ғаламдану үрдісін жүзеге асырып жатқан – 
ағылшын тілі... 
Қазір жаһандану дәуірінде тілдердің үштұғырлы құбылысы пайда болды. Оған 
өзіміздің  елімізде  жүргізіліп  жатқан  «Үштұғырлы  тіл»  саясаты  дәлел  бола  алады. 
Мұның  бәрі  қажеттіліктен,  әлеммен  бірігуден  туындаған  болса,  біздің  билік  бұл 
саясатты тиянақты жүргізуде. 
Ағылшын тілі бүгінгі күні орта мектептерде білім алып жатқан оқушылардың 
барлығымен  тілдесуге  мүмкіндік  беріп  отыр.  «Адам  өмірінің  шегі  бар, ал  білімнің 
шегі  жоқ»,  –  деп  атап  өткен  Елбасы  оқушы  жастарды  ғұмыр  бойы  білімнің 
тұңғиығына  терең  үңілуіне  шақырды,  әрі  кез-келген  ұстаз  бен  ата-ана  бүгінгі 
ұрпақтың  үш  тіл  білуін  шын  жүрегінен  қолдайды.  Мемлекеттік  тіл  –  мемлекет 
құрушы  ұлттық  тіл,  ал  орыс  тілін  білу  ұлы  байлық.  Ағылшын  ілгерілеушілік  пен 
технологиялардың тілі болғандықтан біз оны үйренуге тиіспіз деді. Сонымен қатар, 
еліміздің орта мектептерінде білімнің жаңа жүйесі енгізілуде, ондағы негізгі мақсат 
– білімді әлемдік білім кеңістігіне енгізу. 
Қазір  мектепте  оқытудың  жаңа  технологиялары  қолданыла  бастады.  Себебі 
білімнің  мазмұны  мен  оған  қойылатын  талаптар  өзгеруде.  Мұндай  талап  болмаған 
жағдайда  көтерілу,  білім  сапасын  арттыру  әсте  мүмкін  емес.  Сондықтан 
жаңашылдық  керек,  яғни  инновациялық  жүйе  негізінде  мектеп  оқушыларының 
белсенділігін  арттыру,  өзіне  сенімділігін  қалыптастыру,  танымдық  шығармашылық 
қабілетін дамыту олардың белсенділік – сенімділік сапаларын диагностикалық әдіс-
тәсілдерімен анықтауға, сабақта, сабақтан тыс уақытта өз ойын еркін жеткізе білуге 
үйретуге,  қоғамда  болып  жатқан  оқиғаларға  қатысты  көзқарастарының  болуына, 
инновациялық  тәртіп  нормаларын,  белгілерін,  көрсеткіштерін  анықтауға  көмегін 
тигізеді. 
Оқушының  оқу  дағдысын  қалыптастыруда  жалпы  жазба  тілі  мен  ауызекі 
сөйлеу тіліне тікелей байланысты. Шет тілін оқыту функционалды жүйеге сүйенеді. 
Сол себепті  оқытып отырған  тілдің сол ортадағы қолдану  жағдайы  мен шарттарын 
ескерген  дұрыс.  Шет  тілін  меңгерту  үшін  мейлінше  тың  жолдар  мен  дәстүрдегі 
әдістемелік  құралдарды  пайдаланған  жөн.  Мысалы,  төменгі  сатыдағы  оқушыларды 
ағылшын  тілін  оқытуда  алғашқы  тоғыз  апта  бойы  жүргізілетін  ауызша  кіріспе 
бөлімдерін  жүргізген  кезде  оқушылардың  қызығушылығы,  таңырқау,  еліктеу  т.б. 
әдеттерін қолайлы пайдалануға, мақсатқа лайық бейімдеуге болады. 
Ұстаз шеберлігінің өзегі – тіл байлығымызды, дәлірек айтсақ, ойды жүйелеуге 
қажет сөздік қорының деңгейімен және сөйлеу мәдениетіміз бен сабақтас екендігін 
байқар  едік.  Ол  үшін  ұстаз,  біріншіден,  өзі  еркін  білетін  тілде  дәріс  беруі  шарт. 
Екінші шарт – шәкірт түсінікті тілде сабақ алуы қажет. Демек, түсінікті тілде білім 
беру  кәсіби  біліктілікті  қалыптастырудың  қағидасы  екендігін  әр  кез  басшылыққа 
алуға тиістіміз. 

№№7-12(85-90), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014          ISSN 2307-017X 
                         – M   n  čn h  ss  dov n j – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
68 
Жаңалыққа  деген  қызығушылық  –  басты  ішкі  талпыныс  болып  табылады. 
Оқушыда  жаңа,  өзі  білмейтін  іске  деген қызығушылық  басым  болады.  Ондай  істер 
оқушының  бар  ақыл-ойын,  ішкі  күштерін  жұмылдырады  және  ерекше  қуат  береді. 
Қызығушылықтың арқасында білімді де, әрі оны игеру де, жан-жақты дамыған адам 
тәрбиелеуде маңызды фактор саналады. 
«Еріксіз  көндірумен,  күштеумен  алған  білім,  дамыған  ақыл  тудыра  қояр  ме 
екен?» - деген екен ғұламалар. Ендеше, оқыту негізгі ерікті қызығушылық жағдайда 
болу  керек.  Осы  тұрғыда  ағылшын  тілі  пәні  мұғалімдері  ағылшын  тілін  оқыту 
сапасын  жақсарту  мақсатында  тіл  үйрету  саласында  әлемдік  озық  тәжірибелерді, 
жаңа технологиялық әдістерді барынша қолдануда. 
Бұл  технологиялық  әдістерді  оқытудағы  алға  қойған  мақсат  оқушының 
біртұтас  жүйе  ретінде белгілі  бір  бағытта  дамуына  мүмкіндік  беру  жаңа  модульдік 
жүйенің  негізгі  идеясы;  тұлғалық  бағдарлық  білім  беруге;  түсіндіруден  –  түсінуге; 
монологтан  –  диалогқа;  әлеуметтік  бақылаудан  –  дамытуға;  басқарудан  –  өзін-
өзі басқаруға көшуге бағытталған. 
Ал  мұғалімнің  негізгі  міндеттері:  қарым-қатынас орнату;  оқушылардың  өзара 
әрекеттестігіне жол ашу; оларға шығармашылық еркіндік беру. 
Еліміздің  білім  беру  саласында  жаңа  ақпараттық  технологияларды  қолдану 
басты мақсат болып отыр. Ол – тек қана техникалық құрал емес, сонымен бірге жаңа 
ақпараттық-коммуникациялық  технология  және  білім  беру  жүйесіндегі  сабақ 
берудің  жаңаша  әдістер  жүйесі.  Елбасымыз  Қазақстан  халқына  Жолдауында  ХХІ 
ғасырда  ақпараттық  қоғам  қажеттілігін  қанағаттандыру  үшін  білім  беру  саласында 
төмендегідей  міндеттерді  шешу  керектігін  атап  көрсетті:  компьютерлік  техниканы, 
интернет,  телекоммуникациялық  желі,  электрондық  және  телекоммуникациялық 
құралдарды,  мультимедиялық  электрондық  оқулықтарды  оқу  үрдісіне  тиімді 
пайдалану арқылы білім сапасын көтеру. 
Сонымен  қатар  тәуелсіз  еліміздің  болашағы  –  жарқын,  білімді,  парасатты,  өз 
ана тілімен бірге ағылшын тілінде еркін сөйлеп, өз елін, халқын, мәдениетін шетелге 
таныстыра  алатын  үш  тілде  еркін  сөйлейтін  азамат  болып  шығуы  керек  деген  еді. 
Қазіргі  таңда  жаңа  педагогикалық  технологиялар  түрлері  өте  көп,  мұғалімдер 
қауымы  оларды  тәжірибеде  қолданып,  тиімділігіне  көз  жеткізуде.  Инновациялық 
технологияларды  шет  тілі  сабағында  ұтымды  қолдану  мұғалім  шеберлігі  мен 
құзыреттілігіне  байланысты.  Қоғам  талабына  сай  шетел  тілдерін  оқытуда  қойылып 
отырған  ортақ  міндет  –  тілді  коммуникативтік  бағытта  оқыту.  Ондағы  мақсат  – 
оқушылардың  өз  ойларын  жеткізумен  шектеліп  қана  қоймай,  өзара  тіл  табысып, 
пікір  алмасуға  үйрету,  өз  жұмысына,  топтағы  немесе  жұптасқан  оқушының 
жұмысына  сыни  тұрғыдан  талдау  жасай  алу,  өз  ойын  қорытындылай  білу, 
интерактивті, өзіндік шығармашылық әрекетке бағдарлау. 
«Инновация»  термині  ағылшын  тілінің  « nnov   on»  деген  сөзінен  шыққан, 
аудармасы  «жаңалықты  енгізу».  XIX  ғасырда  мәдениеттанушылардың  зерттеуінен 
пайда болған, яғни бір мәдениет түрлерін екінші ел мәдениетіне енгізу деген ұғымды 
білдіреді. 
Инновациялық  оқыту  технологияларының  білім  беру  жүйесін  дамыту  ісіне 
берері мол. Оларды қолдану оқушының өздігінен сабаққа дайындалу, ақпарат жинап, 
онымен жұмыс істеу деңгейін арттырады. 
Топтық  жұмыс  барысында  сыныпта  ынтымақтастық  атмосферасы  қалыптаса 
бастайды. Тақырыпты оқушылар топтаса отырып бір-біріне түсіндіреді, ақылдасады, 
ешқандай  оқушы  қалыс  қалмайды.  Жаңа  ақпараттық  құралдарды  ағылшын  тілі 
сабағында  қолданғанда  күтілетін  нәтижелер:  үлгерімі  төмен  оқушыларға 
көмектеседі; оқушылардың шығармашылығын арттырады; оқушыларды жеке жұмыс 

№№7-12(85-90), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014          ISSN 2307-017X 
                         – M   n  čn h  ss  dov n j – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
69 
істеуге  үйретеді;  оқушылардың  сабаққа  деген  қызығушылығын  өсіреді;  сабақта 
пайдаланылатын көрнекіліктердің санын молайтады; грамматикалық құрылымдарды 
оңай  түсінуге  көмектеседі;  оқушылардың  есте  сақтау,  есту,  көру,  сөйлеу,  ойлау 
қабілеттерін дамытады; пікірталас, талдау, анализ жасау мүмкіндіктерін арттырады. 
Сондықтан  инновациялық  технологияларды  қолдану  мұғалімнің  әрекетін 
белсенділендіріп, сабақтың нәтижелілігін ұлғайтады, ал оқушылардың білім меңгеру 
ынтасымен  талабын,  зияткерлік  мүмкіндіктері  мен  шығармашылық  қабілеттерін 
дамытады. 
Оқушылардың  тілін  қалыптастыру  мен  дамыту  –  педагогикалық  өзекті 
мәселелердің  бірі.  Ағылшын  тілін  меңгертуде  оқушылар  өмірінде  сөйлеу  тілімен 
бірге  жазба  тілі  де  ерекше  орын  алады.  Оқушының  жазба  тілінің  қалыптасып 
дамуында  оқулықтардың,  оқу  құралдарының  ықпалы  айрықша.  Алайда,  оқушының 
сөйлеу  тілінің  де  қалыптасуы  мен  дамуы  назардан  тыс  қалмауы  тиіс.  Өйткені, 
оқуышың  сөйлеу  тілі  мен  жазба  тілін  қатар  дамытудың  қажет  екендігі 
белгілі. Оқушы айтайын деген ойын жазба тілі, сөйлеу тілі арқылы да дұрыс, емін-
еркін, еш қиындықсыз, әсерлі түрде жеткізе білуі тиіс. 
Қорыта келгенде, шетел тілін үйретудегі мұғалімнің негізгі мақсаты – әр түрлі 
әдістерді пайдалана отырып оқушылардың тілін дамыту, сөйлеу, жазу іскерліктерін 
арттыру.  Мұғалім  өзінің  тәжірибесімен  оқушылардың  шет  тіліне  деген 
сүйіспеншілік  пен  қызығушылығын  тудырады.  Нәтижесінде  сабақтың  сапасы 
артады.  Бала  өзін  тұлға  деп  сезінеді.  Бұл  ағылшын  тілін  оқытудағы  мұғалімнің 
нәтижеге жеткені, еліміздің келешегін ойлағаны деп түсіну керек. 
 
Әдебиеттер 
1 Ағылшын тілі мектепте. – 2005. – 12-15 бб. 
2 Бұзаубақова К.Ж. Жаңа педагогикалық технология. – Алматы: Жазушы, 2004. 
3  Тілдерді  оқыту  барысындағы  танымдық  қызығушылық  қалыптастырудың 
дәстүрлі жолындағы проблемалар мен ізденістер // Ұлт тағылымы. – Алматы. – 2006. 
– №1. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

№№7-12(85-90), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014          ISSN 2307-017X 
                         – M   n  čn h  ss  dov n j – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
70 
«ЗЕРТТЕУШІ» РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМИ-БІЛІМ БЕРУ ОРТАЛЫҒЫ 
ҰЙЫМДАСТЫРҒАН «ҮЗДІК ЖАС ЗЕРТТЕУШІ» АТТЫ ҒЫЛЫМИ 
ЖОБАЛАР КОНКУРСЫНА ТҮСКЕН ЖҰМЫСТАР 
 
ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ҒЫЛЫМДАРЫ 
 
АМАНГОСОВА Томирис Қанатқызы, 
«Сымбат» жеке мектебінің 2 «Б» сынып оқушысы, 
Ақтөбе қаласы, Ақтөбе облысы, Қазақстан Республикасы 
 
Жетекшісі: БУЛЕКБАЕВА Бакыт Саурбаевна, 
«Сымбат» жеке мектебінің бастауыш сынып мұғалімі, 
Ақтөбе қаласы, Ақтөбе облысы, Қазақстан Республикасы 
ГАЗДАЛҒАН СУСЫННЫҢ АДАМ АҒЗАСЫНА ӘСЕРІ 
 
Аңдатпа.  Осы  жобада  қазіргі  отандық  өнімдердің  сапасы,  олардың 
денсаулыққа  тигізер  әсерімен  оның  зардаптары  туралы  зерттелген.  Отандық 
өнімдердің  бірі  болып  келетін  қазақстандық  коланың  адам  ағзасына  қаншалықты 
қауіпсіз  екендігі  туралы  айтылады.  Қазақстандық  кола  мен  кока-коланың 
айырмашылығы  бірнеше  тәжірибе  жасау  арқылы  және  сауалнама  қорытындысы 
арқылы  анықталды.  Сонымен  қатар,  үй  жағдайында  еш  қоспасыз,  дәмдеуіштерсіз, 
денсаулыққа пайдалы әртүрлі сусын (шырын) жасаудың тәсілдері бейнематериалмен 
қосымшаға берілді. 
Зерттеу  жұмысының  өзектілігі.  Елбасы  Нұрсұлтан  Әбішұлы  Назарбаевтың 
Қазақстан  халқына  арналған  жолдауларында  айтылып  жүргендей,  отандық 

№№7-12(85-90), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014          ISSN 2307-017X 
                         – M   n  čn h  ss  dov n j – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
71 
өндірушілерді  қолдап,  олардың  өнімдерін  еш  қауіпсіз  тұтыну  бүгінгі  таңда  мүмкін 
бе? 
Шет  ел  өндірушілерінің  дәстүрлі  сусыны  ретінде  қалыптасқан  кока-коланың 
денсаулыққа  зияны  туралы  жылдар  бойы  қанша  айтылып,  зерттеліп  келсе  де,  әлі 
күнге  дейтін  қолданыста.  Кейінгі  жылдары  осы  кока-коланың  алмастырушысы 
ретінде отандық өнім – қазақстандық кола өндіріледі. 
Бұл  өнім  отандық  болғандықтан  денсаулыққа  айтарлықтай  қауіпсіз  болмауы 
мүмкін? Біз отандық өнімдерге толық сене аламыз ба? 
Мен  үшін  осы  сұрақтарға  жауап  іздеу,  қазақстандық  коланың  құпиясын  ашу 
қызық болды. Сондықтан осы тақырыпты таңдадым. 
Зерттеу нысаны: қазақстандық кола. 
Жұмыстың 
мақсаты: 
отандық 
өнімдерді 
оқушыларға 
таныстыру, 
қазақстандық  коланы  кока-коламен  салыстыру,  құрамы  мен  зиянын,  денсаулыққа 
тигізер әсерін зерттеу жұмыстары мен тәжірибелер жүргізу арқылы анықтау, дұрыс 
тамақтану  мен  салауатты  өмір  салтын  насихаттау,  қолдан  дайындаған  таза 
сусындарды пайдалануға кеңес беру. 
Жұмыстың міндеттері: отандық өндірушілер мен олардың өнімдерін зерттеу; 
қазақстандық  коланың  құрамын  анықтау;  денсаулыққа  әсері  мен  зардабы:  зерттеу 
сынақтарын жүргізу; сауалнама алу; үй жағдайында сусын жасап көру. 
Зерттеу жұмыстары жүргізілген орындар: мектептегі кабинетім; өз үйімдегі 
ас бөлмем. 
Отандық  өнімдердің  сапасы.  Қазіргі  таңда  Қазақстанда  бірнеше  өндіріс 
түрлері  бар.  Соның  ішінде  сусын  шығарушылар  алдыңғы  орында.  Оларға:  «Food 
M s   » ЖШС, «Молпродукт» ЖШС, «T ss  » ЖШС, «Айс» ЖШС, «R   b k  g o» 
ЖШС және т.б. жатады. 
Осы  өндіріс  орындары  шығарған  отандық  өнімдер  халық  арасында  үлкен 
сұранысқа  ие  болып  келеді.  Өйткені,  шет  елден  келген  өнімдер  ұзақ  мерзімге 
сақталуы үшін олардың құрамында да күрделі қоспалар  болатыны анықталған. Сол 
қоспалармадам ағзасына кері әсерін тигізуде. Сол жағдайларды ескерген Елбасымыз 
отандық  өндірушілерге  үлкен  қолдау  көрсетіп  келеді.  Ол  өзінің  жолдауында 
халықты отандық өнімдерді тұтынуға шақырады. 
Отандық  өндірушілерді  қолдауға  арналған  түрлі  бағдарламалар  мен  ұйымдар 
өз  жемісін  беруде.  Олар  еліміздегі  шағын  және  орта  бизнестің  дамына  елеулі  үлес 
қосуда.  Атап  айтатын  болсам:  «Инжиниринг  пен  трансферт  технологияларының 
орталығы»,  «K  n x»  экпорттық  өндіру  мен  дамуының  бірлестігі»,  «Қазақстанның 
инвестициялық  жинағы»,  «Даму»  кәсіпкерлігін  дамыту  жинағы»,  «Ұлттық 
инновациалық жинақ», «Қазақстанның дамыту банкі» т.б. 
Осы отандық өндірушілердің бірі «ЮНИКС» ЖШС компаниясы қазақстандық 
кола  сусынын  шығарды.  Бірақ  осы  сусынның  қаншалықты  қауіпсіз  екендігін 
зерттегім келді. Отандық өнімдердің сапасы сын көтере ме? 

жүктеу/скачать 3,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: