№7 (168), 2015 • верховный суд республики казахстан



Pdf көрінісі
бет1/19
Дата31.01.2017
өлшемі7,24 Mb.
#3104
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19

1

ЗАҢГЕР №7 (168), 2015

• ВЕРХОВНЫЙ СУД РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

• КОНСТИТУЦИОННЫЙ СОВЕТ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

• ГЕНЕРАЛЬНАЯ ПРОКУРАТУРА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

• МИНИСТЕРСТВО ЮСТИЦИИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

• МИНИСТЕРСТВО ВНУТРЕННИХ ДЕЛ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

• МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

• СОЮЗ СУДЕБНЫХ ИСПОЛНИТЕЛЕЙ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

• КАЗАХСКИЙ ГУМАНИТАРНО-ЮРИДИЧЕСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ

• ЕВРАЗИЙСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМ. Л. Н. ГУМИЛЕВА



РЕДАКЦИЯ АЛҚАСЫ

РЕДАКЦИОННАЯ КОЛЛЕГИЯ

Борчашвили Исидор Шамилович

з.ғ.д., проф./ д.ю.н., проф., «Қылмыстық құқық» 

бөлімінің жауапты редакторы 

Ответственный редактор раздела «Уголовное право»



Қаудыров Төлеш Ерденұлы

з.ғ.д., проф/ д.ю.н., проф., «Зияткерлік меншік» 

бөлімінің жауапты редакторы 

Ответственный редактор раздела

«Интеллектуальная собственность»

Қоғамов Марат Шекішұлы

з.ғ.д., проф./ д.ю.н., проф., «Қылмыстық процесс» 

бөлімінің жауапты редакторы 

Ответственный редактор раздела «Уголовный процесс»



Мороз Светлана Павловна

з.ғ.д., проф./ д.ю.н., проф., «Жеке құқық» 

бөлімінің жауапты редакторы 

Ответственный редактор раздела «Частное право»



Подопригора Роман Анатольевич

з.ғ.д., проф./ д.ю.н., проф., «Әкімшілік құқық», 

«Салық құқығы» бөлiмдерiнің жауапты редакторы 

Ответственный редактор разделов «Административное 

право», «Налоговое право»

Порохов Евгений Викторович

з.ғ.к./ к.ю.н.«Қаржы құқығы», «Салық құқығы»

бөлімдерінің жауапты редакторы 

Ответственный редактор разделов «Финансовое 

право», «Налоговое право»

Сүлейменов Майдан Күнтуарұлы

з.ғ.д., проф./ д.ю.н., проф., «Жеке құқық» бөлімнің бас 

редакторы 

Главный редактор раздела «Частное право»



Тлепина Шолпан Валерьевна

з.ғ.д., проф./д.ю.н., проф., «Құқық тарихы» 

бөлімінің жауапты редакторы 

Ответственный редактор раздела «История права»

ЗАНГЕР

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИҚАСЫНЫҢ ҚҰҚЫҚ ЖАРШЫСЫ

ВЕСТНИК ПРАВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

РЕДАКЦИЯЛЫҚ КЕҢЕС

РЕДАКЦИОННЫЙ СОВЕТ

Байбатыров Серік Кәтенұлы

Қазақстан Республикасы Судьялар одағының 

төрағасы,  

Председатель Союза судей Республики Казахстан



Дауылбаев Асқат Қайзоллаұлы

Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры

Генеральный Прокурор Республики Казахстан

Имашев Берік Мәжитұлы

Қазақстан Республикасының Әділет министрі 

Министр юстиции Республики Казахстан

Қасымов Қалмұханбет Нұрмұханбетұлы

Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрі

Министр внутренних дел Республики Казахстан

Мәми Қайрат Әбдразақұлы

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы

Председатель Верховного Суда  

Республики Казахстан



Рогов Игорь Иванович

Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің 

Төрағасы 

Председатель Конституционного Совета  

Республики Казахстан

Сәрінжіпов Аслан Бәкенұлы

Қазақстан Респуликасының Білім және ғылым 

министрі  

Министр образования и науки Республики Казахстан



Сыдықов Ерлан Бәтташұлы

Л.Н. Гумилев атындағы ЕуразияҰлттық 

университетінің ректоры 

Ректор Евразийского национального университета 

им. Л.Н. Гумилева

Ударцев Сергей Федорович

«Құқықтық саясат және конституциялық заңнама» 

ҒЗИ директоры, з.ғ,д., профессор 

Директор НИИ «Правовой политики и конституцион-

ного законодательства», д.ю.н., профессор

Мнения и взгляды, содержащиеся в данном журнале

могут не совпадать с официальной позицией редакционной коллегии журнала  

и отражают авторскую точку зрения.



Материалы присылать по адресу: zanger-press@mail.ru

№7 (168) ИЮЛЬ 2015 

г.


2

ЗАҢГЕР №7 (168), 2015

Мазмұны

Мазмұны

Журнал Қазақстан  Республикасы 

Мәдениет, ақпарат және қоғамдық 

келісім министрлігінде тіркелген.

Тіркеуге қою туралы куәлік №2158-

Ж, 2001 жылы 25 шілдеде берілді.

ҚҰРЫЛТАЙШЫ

«Қазақстан Республикасы 

Судьялар Одағы» РҚБ

ШЫҒУЫ ТУРАЛЫ 

МӘЛІМЕТТЕР

Жауапты редактор



А. Беркімбаева.

Журналистер: Т. Миров, 

Ш. Рахимов, А. Сатыбалдиева

және беттеуші: И. Брюханова



Редакцияның мекенжайы: 

Алматы қ., Шаляпин к-сі, 13/19

«VEDA PRESS»

баспаханасында басылды 

Алматы қаласы,

Абай данғ., 68/74, 202 оф. 

тел. +7(727) 277 54 54

Теруге берілген күні

10.03.2015 ж. 

А-4 форматы

қағазы жылтыр,

офсеттік баспа,

Таралымы: 3859 дана

№ 315 тапсырыс

Журнал зарегистрирован 

в Министерстве культуры, 

информации и 

общественного согласия 

Республики Казахстан. 

Свидетельство о постановке 

на учет № 2158-Ж 

от 25 июля 2001 г.

УЧРЕДИТЕЛЬ 

РОО  «Союз судей 

Республики Казахстан»

ВЫХОДНЫЕ ДАННЫЕ 

Ответственный редактор 



А. Беркимбаева.

Журналисты: Т. Миров, 

Ш. Рахимов, А. Сатыбалдиева

Дизайн и верстка 

И. Брюханова.

Адрес редакции: 050050

Республика Казахстан. 

г. Алматы, ул. Шаляпина д.13/19

Тел. 8-701-785-1961.



Материалы присылать 

по адресу: zanger-press@mail.ru

Отпечатано в типографии

ТОО «VEDA PRESS». 

Адрес: пр. Абая 68/74, оф. 202,

тел. +7(727) 277 54 54

Сдано в печать: 10.03.2015

Формат А-4

Бумага мелованная, 

печать офсетная, 5,5 п.л.



Тираж: 3859 экз.

Заказ № 315

В Союзе судей Республики Казахстан  ...................................... 4

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯСЫНА 20 ЖЫЛ

Дәулен НҰРАЛИН 



Ата Заң – азамат құқықтарының берік қорғаны....................... 6

ҚАЗАҚ  ХАНДЫҒЫНА – 550  ЖЫЛ

Думан МӘУЛЕНОВ 



Билер сотының шешімдері мен үкімдерінің 

қазіргі сот актілерімен сабақтастығы ........................................ 8

СУДЕБНАЯ ВЛАСТЬ

Мусабек АЛИМБЕКОВ 



Актуальные вопросы совершенствования

правосудия в Республике Казахстан ....................................... 12

І-ТАРАУ. ӘКІМШІЛІК СОТ

Валентин СУКАЛО



 

Реализация права на справедливое судебное 

разбирательство по делам, возникающим 

из административно-правовых отношений, 

в законодательстве и судебной практике 

Республики Беларусь .................................................................17

Акылтай


 КАСИМОВ 

Особенности административного процессуального 

права ..............................................................................................20

Бекзат ШОҚАНОВА



Әкімшілік процестік кодекс жобасындағы 

судьяның рөлі ..............................................................................23

IІ-ТАРАУ. ҚЫЛМЫСТЫҚ ПРОЦЕСС

Лаура


 АГЫБАЕВА 

Следственный судья как новый субъект уголовно-

процессуальной деятельности ................................................. 26

Акбулат КУРМАНТАЕВ 



Особенности рассмотрения судом  уголовных дел 

в согласительном производстве .............................................. 31

Светлана ЯКОВЛЕВА



 

Структура и содержание краткой части протокола 

главного судебного разбирательства, изготовлен-

ного электронным способом  .................................................... 34

Айдос АТЖАН 



Назначение наказания по уголовным делам .......................... 36

Ақгүл ҚАРАСАЕВА



 

Алқабилердің қатысуымен қаралатын істердің өзекті 

мәселелері .....................................................................................39

Асхат САБЫРОВ



 

Сот отырысына қатысу үшін алқабилер алқасын 

іріктеу тәртібі ................................................................................41

3

ЗАҢГЕР №7 (168), 2015

Мазмұны

Мазмұны

Абай РАИСОВ



 

Рассмотрение уголовных дел с участием присяжных 

заседателей ..................................................................................45

Арайлым


 МЫНЖАНОВА 

Осуществление правосудия только судом ............................. 48

Ерден ӘРІПОВ



 

Қылмыстық істердің апелляциялық тәртіпте 

қаралуының кейбір ерекшеліктері ........................................... 52

Ғалымжан НҰРЛЫҚҰЛОВ



 

Соттың істі прокурорға жіберуде қолданатын 

заң нормасын ары қарай жетілдіру .......................................... 55

 IIІ-ТАРАУ. АЗАМАТТЫҚ ПРОЦЕСС

Алмат БАБАТОВ



 

Моральный вред: особенности и понятие 

нравственных страданий, возмещение ущерба .................... 59

Бакытбек


 БЕГАЛИЕВ 

Доступ к правосудию, приближение судов к месту 

нахождения сторон, подсудность специализиро-

ванных судов ...............................................................................62

Майра


 МУХАМБЕТКАЛИЕВА

О наследственных спорах ......................................................... 67

Фарида КУРМАНОВА



 

Проблемные вопросы Кодекса РК 

об административных правонарушениях ............................... 70

Ардак


 АКЕТАЕВ

О некоторых вопросах выплаты вознаграждения 

по договорам займа ....................................................................73

Гульшат КАЗЫМБЕТОВА 



О судебной практике рассмотрения дел  

по таможенным платежам, налогам и пени ............................ 76 

Улана РАХЫМГОЖИНА



  

Проблемные вопросы по применению нового 

Закона РК «О реабилитации  и банкротстве» ......................... 79

Тотай ЕРІМБЕТОВ    



                        

Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Қазақстан Респуб -

ли касының кодексін қолдануда туындаған мәселелер............ 82

Рыскуль БЕГЕЖАНОВА



 

Признание сделок состоявшимися .......................................... 84

Гулажар БАКЫТЖАНОВА



Реформирование досудебного порядка 

урегулирования налоговых споров ......................................... 86

4

ЗАҢГЕР №7 (168), 2015

 

правового характера. На нее будет 

возложена  защита  прав,  как  граж-

дан  нашей  страны,  так  и  зарубеж-

ных  инвесторов.  Говоря  о  нацио-

нальной модели публичного права, 

Серик Катенович рассказал о  про-

екте  административного  кодекса, 

мерах,  которые  предусмотрены  по 

упрощению  судопроизводства,  по-

вышению  эффективности  право-

вой  защиты  граждан,  инвесторов 

от  актов  государственных  органов, 

противоречащих букве закона. 

-  Неотъемлемым  элементом 

правового  государства  является 

институт  судебного  контроля  над 

правомерностью  актов  публичной 

администрации.  Создание  админи-

стративной юстиции, современного 

административного процесса, соот-

ветствующего мировым стандартам 

требует большой работы по право-

вому  осмыслению  администра-

тивных  процедур,  путей  развития 

административной  юстиции.  Этот 

институт  должен  занять  достойное 

место,  отвечать  интересам  и  граж-

дан,  и  в  целом  казахстанского  об-

щества, усилить судебный контроль 

в  сфере  публично-правовых  отно-

шений. Защищая права, свободы и 

интересы  физических  и  юридиче-

ских  лиц,  он  будет  способствовать 



В Союзе судей РК

НА ПУТИ К ЕДИНОЙ 

МИРОВОЙ ПРАКТИКЕ 

Союз  судей  Республики  Казах-

стан принял участие в международ-

ной конференции в Молдове.

Эта  ежегодная  встреча  нацио-

нальных  ассоциаций  судей  Арме-

нии, Грузии, Казахстана, Молдовы, 

Польши, Украины и Эстонии стала 

традиционной и проходит в рамках 

Меморандума о взаимодействии по 

вопросам  многостороннего  сотруд-

ничества. 

Международная  конференция 

выбрала для широкого обсуждения 

на  этот  раз  тему  «Административ-

ный  судебный  процесс  как  инстру-

мент  верховенства  права».  Деле-

гация  казахстанского  судейского 

сообщества  во  главе  с  председа-

телем Союза судей Республики Ка-

захстан  Сериком  Байбатыровым 

была приглашена в столицу Молдо-

вы г. Кишинев. Наряду с представи-

телями  сторон  меморандума  в  ра-

боте конференции приняли участие  

парламентарии  и  представители 

дипломатического корпуса.  

На  открытии  конференции  с 

приветственным словом к зарубеж-

ным  коллегам  обратились  Пред-

седатель  Верховного  Суда  Респу-

блики  Молдова  Михай  Полеунж, 

Министр юстиции Владимир Гросу, 

президент  Ассоциации  судей  Ион 

Друцэ, а также заместитель испол-

нительного  директора  Германского 

Фонда по международному сотруд-

ничеству  IRZ  Foundation  Штефан 

Шульсторен. 

В  Национальном  институте 

правосудия прошли три пленарных 

заседания, на которых были обсуж-

дены  ключевые  вопросы  повестки 

дня,  сформулированные  в  темы 

«Важность судебного рассмотрения 

административных  актов»,  «Закон 

об административных процедурах и 

ее значение для качества управле-

ния  и  прозрачности»  и  «Судебное 

рассмотрение  административных 

актов.  Защита  прав:  стандарты, 

навыки/различие  между  спорами 

публичного  права  и  споров  граж-

данского  права,  организация/струк-

тура» и др. 

Председатель  Союза  судей 

Республики  Казахстан  Серик  Бай-

батыров  выступил  с  докладом  «О 

перспективах  развития  админи-

стративной юстиции в Казахстане», 

который  вызвал  большой  интерес, 

ибо  речь  идет  о  создании    по  сути 

новой  специализированной  ветви 

судебной  власти,  профессиональ-

ной  и  независимой  администра-

тивной  юстиции,  направленной  на 

разрешение  конфликтов  публично-

4


5

ЗАҢГЕР №7 (168), 2015

экономическому  и  социальному 

развитию  государства,  –  отметил 

С. Байбатыров. 

Судьи  административных  судов, 

ученые-юристы, 

международные 

эксперты  развернули  в  ходе  конфе-

ренции дискуссию по актуальным во-

просам  публичного  права,  практике 

применения административного пра-

ва,  особенностям  административно-

го судопроизводства, судебного рас-

смотрения  административных  актов 

в качестве необходимого инструмен-

та  для  контроля  действий  государ-

ства, стадиях и сути административ-

ного производства. 

Выступающие  отмечали,  что, 

конечно,  административно-публич-

ное  право  в  разных  странах  имеет 

свои различия, свою историю и сло-

жившийся  опыт.  Однако  на  общем 

правовом  поле  институт  админи-

стративной  юстиции  имеет  четко 

очерченные  цели  и  задачи  –  су-

дебный  контроль  законности  актов 

публичной  власти  по  отношению  к 

субъектам  правоотношений,  не  на-

ходящимся в ее подчинении. 

Какой  бы  развитой  ни  была  су-

дебная  система  отдельно  взятой 

страны,  вопросов  в  практическом 

применении  и  функционировании 

публичного  права  существует  не-

мало, от верховенства закона, про-

гнозируемости  административной 

деятельности,  до  добросовестно-

сти,  соразмерности,  адекватности 

наказания,  соблюдения  принципа 

равности сторон, общественных ин-

тересов и т.д.

Плодотворный разговор о путях 

повышения  эффективной  защи-

ты  прав  и  свобод  граждан  от  зло-

употреблений  со  стороны  органов 

управления,  хоть  и  позволил  отве-

тить  на  многие  волнующие  вопро-

сы, но и в то же время показал, что 

к справедливому публичному праву 

обществу  надо  проделать  долгий 

путь.  Поэтому  такой  формат  оста-

нется  еще  долго  востребованным. 

Принято решение продолжить дис-

куссию в 2016 году в Казахстане.    

Молдавская встреча националь-

ных судейских сообществ показала, 

что  стороны  заинтересованы  в  об-

суждении вопросов углубления вза-

имодействия  между  ассоциациями 

судей,  укреплении  дружественных 

связей,  эффективном  сотрудниче-

стве  и  обмене  профессиональным 

опытом.


Зангер-пресс

В Союзе судей РК

5


6

ЗАҢГЕР №7 (168), 2015

Қазақстан Республикасының Конституциясына 20 жыл

Дәулен НҰРАЛИН

Қазақстан Республикасы 

Жоғарғы Сотының судьясы

6

ЗАҢГЕР №7 (168), 2015

«Конституция біздің тəуелсіздігімізді нығайтты, 

мемлекетті жəне бүкіл қоғамды берік етті. 

Сондықтан да біздің ортақ парызымыз – негізгі 

заңға құндылықпен қарау, оны өз Отанымызды, өз 

тарихымызды құрметтегендей құрметтеу»

Нұрсұлтан Назарбаев

АТА ЗАҢ – АЗАМАТ 

ҚҰҚЫҚТАРЫНЫҢ БЕРІК 

ҚОРҒАНЫ

Осыдан 


20 

жыл 


бұрын, 

яғни  1995  жылғы  30  тамызда 

бүкілхалықтық 

референдум да 

Ата  Заңымыз  –  қазіргі  қолда-

ныстағы  Конституция мыз  қабыл-

данғаны  баршаға  аян.  Сонау 

ғасырлар  тереңінен  бастау  алып, 

«Есім 

ханның 


ескі 

жолы», 


«Қасым  ханның  қасқа  жолы»,  Әз 

Тәукенің  «Жеті  Жарғысы»,  Алаш 

үкіметінің  Заңымен  үндестік  тап -

қан  бұл  Конституцияның  елі мізге, 

халқымызға бергені де, болашақта 

берері  де  көп.  Мемлекетіміздің 

заңгерлері,  ға лым дары  көп  із-

деніп, 


тынымсыз 

еңбектену 

арқасында  өмірге  келген  Консти-

туциямыз – біздің мақтанышымыз. 

Өйткені  елдің  тұтастығын  сақтап, 

ұлан-байтақ жеріміздің шекарасын 

бекітуде,  Қазақстанда  тұратын 

бар лық  этнос тардың  татулығы 

мен бірлігін сақтауда, елдің қауіп-

сіздігін  қам тамасыз  етуде  Ата 

заңымыздың ықпалы ерекше.

Адам  және  оның  барлық 

құқықтарын  қорғайтын  Ата  Заңы-

мыз  9  бөлім,  98  баптан  тұрады. 

Конституцияда елдің дамуы, бүгінгі 

күні  және  болашағы  айқын  түрде 

анықталған.  Қазіргі  қолданыстағы 

заңдар,  кодекстер,  нормативтік 

актілер  өзінің  бастауын  осы  Кон-

ституциядан алады.

Ата 

Заңымыздың 



алғашқы 

бабының 1-тармағында: «Қазақстан 

Республикасы  өзін  демократиялық, 

зайырлы, құқықтық және әлеуметтік 

мемлекет  ретінде  орнықтырады, 

оның  ең  қымбат  қазынасы  –  адам 

және  адамның  өмірі,  құқықтары 

мен  бостандықтары»,  –  деп  анық 

көрсетілген.  Яғни,  азаматтардың 

өмір  сүруіне,  білім  алуына,  қызмет 

етуіне  және  зейнеткерлікке  шығып, 

демалуына, кәсіпкерлікпен айналы-

суына мүмкіндік берілген. Жынысы-

на, жасына қарамай, ешкімнің ара-

жігін ажыратпай, мемлекетіміздің әр 

азаматына тең құқық көзделген.

Конституциямызда  адам  мен 

азаматтың жеке бостандықтарының 

негізгі  бастауын  құрайтын  аса 

маңызды 


құқықтар 

бекітілген. 

Оларға,  біріншіден,  адамның  жеке 

өміріне  қол  сұғылмауы,  екіншіден, 

өзінің және отбасылық құпиясының 

сақталуы, үшіншіден, әркімнің өзінің 

қай  ұлтқа  жататынын,  қай  дінді 

қабылдайтынын  өзі  анықтауға,  ана 

тілі  мен  төл  мәдениетін  пайдала-

нуы,  қарым-қатынас,  тәрбие,  оқу 

және  шығармашылық  тілін  еркін 

таңдап  алуы  сияқты  тағы  басқа 

құқықтар көрсетілген.

Сондықтан,  Елбасы  Нұрсұлтан 

Әбішұлы  Назарбаевтың  басшы-

лығымен 


әрі 

бастамасымен 

әзір ленген  және  бұдан  20  жыл 

бұрын 


қабылданған 

Қазақстан 

Республикасының 

Конституция-

сы  туыстық  пен  теңдік  сезімдері, 

мәдени,  рухани  дәстүрі  бай  ежелгі 

қазақ  жерінде  құрылған  тәуелсіз 

мемлекетіміздің  өзіндік  ұлттық 



7

ЗАҢГЕР №7 (168), 2015

Конституциялық құқық

7

ЗАҢГЕР №7 (168), 2015

даму  ерекшеліктерін  де  толық 

ескерді.  Алайда,  Ата  Заңның 

мәні  –  тек    нақты  қатынастарды 

бекіту,  тіршілікті  барлық  күрделі 

болмысында  көрсету  ғана  емес, 

оның  басты  мұраты  –  қоғамның 

саяси,  экономикалық,  әлеуметтік 

және  мәдени  дамуына  қажетті 

алғышарттарды  қалыптастыратын 

бағдарламалық құжат болуы.

Қазақстан 

Республикасының 

Конституциясы  қоғамдық  қатынас-

тарды  бүкіл  әлемдік  үрдістерге 

сәйкес  қорғау  мен  дамыту  мақ-

сатында 


қажетті 

бағыттарды 

қалыптастырушылық  қызмет  атқа-

рады.  Ата  Заңда  кепілдік  берілген 

іргелі құндылықтарды жүзеге асыру 

жолында елімізде атқарылып жатқан 

жұмыстар өте көп. Қызметі адамның 

және  азаматтық  құқықтары  мен 

бостандықтарының 

басымдығы, 

заңдылық,  турашылдық  пен  ашық-

тық  қағидаттарына  негізделген 

тиімді  сот  жүйесін,  құқық  қорғау 

органдарын  құру  арқылы  адам 

құқықтарын  қорғаудың  мемлекеттік 

тетіктері орнады.

Адам  құқықтары  мен  бостан-

дықтарын,  халық  пен  мемлекеттік 

биліктің 

бірлігін 

қамтамасыз 

етудің  басты  үйлестіруші  буы-

ны,  оның  тармақтарының  өзара 

келісіп  қызмет  атқаруының  кепілі  – 

әрине, Қазақстан Республикасының 

Прези денті.  Конституцияға  сәйкес 

Президенттің  заңнаманы  қалып-

тастыру  саласындағы  өкілеттіктері 

оның 

құқықтық 



өкілеттіктерінің 

маңызды  бөлігі  болып  табы-

лады.  Нақты  осы  салада  оның 

құқықтары  Парламенттің  заңдарды 

қабылдау  жөніндегі  құқығымен, 

Үкіметтің  заңдарды  әзірлеу  жө-

ніндегі  құқығымен,  сот  жүйесінің 

заң  шеңберінде  шешім  қабылдау 

құқығымен үйлесіп отырады.

Елімізде  әлеуметтік  жағдайдың 

жақсарып,  экономиканың  тұрақ-

тануы  Елбасының  құқық  қорғау, 

соның  ішінде  сот  саласындағы 

реформаларды  жүргізудегі  са-

рабдал 

саясатының 



нәтижесі. 

Президент  Нұрсұлтан  Әбішұлы 

Назарбаев  Судьялардың  кезекті 

VI съезіне қатысып, «біз «Қазақстан 

–  2050»  стратегиясын  темірқазық 

ете отырып, сот жүйесін жетілдіруді 

жалғастыра  беруіміз  қажет.  Егерде 

біз  реформа  жасағанда  экономи-

када,  саясатта  сот  жүйесін,  жалпы 

құқық  қорғау  жүйесін  түземесек, 

көздеген мақсатымызға жете алмай-

мыз. Біздің азаматтар сот жүйесінде 

барлық  мәселелерді  шешуі  керек, 

өзінің  құқығын  қорғай  алуы  ке-

рек.  Мемлекеттің  де,  менің  де  сот 

жүйесіне көп көңіл бөліп отырғаным 

сондықтан»,  –  деген  сөзі  соттарға 

айқын бағыт болды.

Бүгін  біз  қазақстандық  азамат-

тардың,  заңды  тұлғалар  мен 

ұйым дардың  құқықтары  мен  бос-

тан дықтарын  сот  органдары  ар-

қы лы  қорғаудың  заңды-құқық тық 

жолдарының  толығымен  орнық-

қанын, қоғам мен мемлекет, халық-

тың  мүдделеріне  сай  келетін 

қазақстандық тәуелсіз сот жүйесінің 

күннен-күнге 

пәрменді 

жұмыс 


атқаруда екеніне нық сенімдіміз.

Президенттің  судьяларға  жүк-

теген  басым  міндеттерінің  бірі  – 

алқабилер  институты.  Аса  ауыр 

қылмыстарды  алқабилердің  қаты-

суымен  қарау  2007  жылғы  1  қаң-

тардан бастап қолданысқа енгізілді. 

Бұл  сот  төрелігін  халық  өкілдерінің 

қатысуымен  ашық  жүргізудің  қа-

ғидаты болып саналады.

Ағымдағы жылдың 5 мамырында 

Үкіметтің  кеңейтілген  отырысында 

Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назар-

баев осы алқабилер институтын әрі 

қарай  дамыту,  алқабилердің  қарап 

шешім  шығаратын  жұмыстарының 

пәрменділігін  арттыру  мәселесін 

сот жүйесінің алдына қойды.

Еліміздің 

судьялары 

Ата 

Заңның  қағидаларына  сүйене  оты-



рып,  сот  істерімен  қандай  да  бір 

шешімді  қабылдау  кезінде  ешбір 

басқа  мемлекеттік  құрылымдарға, 

органдарға  тәуелді  болмай  жұ-

мыс  істеуде.  Жоғарғы  Соттың 

Төрағасы  Қайрат  Әбдіразақұлы 

Мәми өзінің бір сұхбатында: «Біздің 

негізгі  мақсатымыз  –  сот  жүйесін 

дербестендіру,  атқарушы  биліктің 

құзыретінен  шығару.  Біздің  бұл  ой-

ымызды  Елбасымыз  қолдап  отыр. 

Себебі,  өркениетті  деген  елдердің 

бәрінде сот тәуелсіз және дербес», – 

деген тұжырым жасап, сот жүйесінің 

атқарушы  билік  құзыретінен  боса-

уына,  соттың  өз  алдына  дербес, 

тәуелсіз  болуына  көп  еңбектенгені 

және  осы  еңбектің  нәтижелі 

болғаны  бәрімізге  аян.  Сондықтан 

2000 жылғы кадр саласындағы және 

басқа  да  бірқатар  өкілеттіктерде 

Әділет  министрлігінен  Жоғарғы 

Сот  пен  Соттарды  ұйымдық  және 

материалдық-техникалық 

қам та-

масыз  ету  комитетіне  (қазіргі  де-



партамент) беру арқылы сот билігін 

атқарушы  биліктен  бөлу  жөніндегі 

шешім  Конституцияда  көрсетілген 

судьялардың  тәуелсіздігін  қорғау 

мәселесімен толық қабысып отыр.

Елбасы  Қазақстан  халқына 

арнаған  «Нұрлы  жол  –  болашаққа 

бастар  жол»  атты  Жолдауында: 

«Мәңгілік ел – елдің біріктіруші күші, 

ешқашан  таусылмас  қуат  көзі.  Ол, 

«Қазақстан – 2050» стратегиясының 

ғана емес, XXI ғасырдағы Қазақстан 

мемлекетінің  мызғымас  идеялық 

тұғыры», – деп атап көрсетті.

Ата  Заңымыздың  және  сын-

дарлы  саясаттың  бірегей  бағыты-

ның  арқасында  Қазақстан  дамы-

ған  50  елдің  қатарына  қосы-

лып,  болашақта  әлемдегі  озық 

30  елдің  ортасында  болуды  меже 

етіп  белгілеп,  мемлекет  бағдарын 

нақтылап алды. 

Конституция  мен  заңдарға  сүй-

ене  отырып,  өз  қызметін  жүзеге 

асыратын  еліміздің  сот  жүйесі  де 

қоғамның өркендеуімен бірге даму-

да.  Ата  Заңды  ту  етіп  көтерген  сот 

жүйесі  тәуелсіздік  алған  уақыттан 

бері  талай  өсу  баспалдағынан 

өтіп,  бүгінде  кәсіби  мамандар-

мен  толықтырылған,  әлеуметтік-

материалдық  мәселесі  шешілген 

сындарлы  салаға  айналды.  Қазақ-

стан сот жүйесіне деген Елбасының 

қамқорлығы туралы Жоғарғы Соттың 

Төрағасы Қ. Ә. Мәми: «Судьялардың 

әлеуметтік  мәртебесіне  сай,  еш 

алаңсыз  қызмет  етуіне  қолайлы 

жағдай  жасау,  лайықты  баспана-

мен қамтамасыз ету әр жылдары өз 

шешімін тыңғылықты түрде табуда. 

Мемлекет  басшысы  судьялардың 

әл-ауқатын үнемі жақсартып отыру-

ды  өзінің  назарынан  ешқашан  тыс 

қалдырған емес. Сол үшін де судья-

лар  қауымының  ел  Президентіне 

деген  құрметі  мен  алғысы  шексіз», 

–  деген  сөздері  бүкіл  еліміздің 

судьяларының  ортақ  жүрекжарды 

лебізі дер едім. 

Соттардың  мәртебесінің  өсуіне, 

мінсіз 


судьялар 

корпусы ның 

нығаюына  Конституция  талапта-

рының  орындалуы  өз  ықпалын 

тигізгені  ақиқат.  Алдағы  уақытта 

да  Ата  Заңымыздың  адам  құқық-

тарының берік қорғаны болатынына 

сеніміміз мол.




Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет